Działalność polityczna Muzułmanów na ziemiach jugosłowiańskich w latach 1990-2006

Abstract

Wojna w Jugosławii (1991-1995) zwróciła szczególną uwagę opinii publicznej na świecie, na problem wspólnoty muzułmańskiej w tym rejonie. Coraz bardziej zaczęto przyglądać się relacjom, jakie panowały między muzułmanami na Bałkanach a państwami, w których żyją. Wkrótce po ogłoszeniu przez Słowenię (1991), Chorwację, Bośnię i Hercegowinę oraz Macedonię niepodległości (1992), znaleźli się oni w politycznym i prawnym vakuum. Przestano respektować ich prawa i dążono do ich asymilacji. Wzrost tych nacisków doprowadził w konsekwencji do społeczno-politycznego ożywienia tej wspólnoty. Na terenie Chorwacji powstawało coraz więcej organizacji oraz partii politycznych, które stanęły w obronie interesów muzułmanów.Celem projektu jest ukazanie działalności partii muzułmańskich na ziemiach jugosłowiańskich w latach 1990-2006. Projekt podzielony jest na dwie części. Pracując nad zrealizowaną w większości częścią pierwszą, interesowałem się przyczynami zaangażowania się politycznego społeczności muzułmańskiej i jej odrodzeniem religijno narodowym. Rozważałem świadomość ich odrębności i badałem środki, jakimi dążyli do respektowania swoich praw. Innym problemem badawczym tej części projektu był stosunek republik utworzonych w wyniku rozpadu Jugosławii do muzułmanów. Interesowały mnie pytania czy republiki postjugosłowiańskie dążyły do kulturowej asymilacji muzułmanów, ograniczały rozwój ich życia duchowego i czy respektowały ich prawa?Poruszany przeze mnie problem nie został jeszcze gruntownie zbadany, a dotychczasowe publikacje naukowe nie poświęcają temu tematowi wiele miejsca. W Polsce są one szczątkowe. Za podjęciem tej tematyki i o wadze projektu przemawia zaś ważne w kontekście z jednej strony procesów globalizacji, a z drugiej integracji europejskiej, zagadnienie budowania i odbudowywania tożsamości narodowych oraz religijnych (ideologia państwa narodowego wobec mniejszości religijnych; relacje pomiędzy wyznawcami różnych religii). Na uwagę zasługuje także waga rezultatów prezentowanego projektu wobec istniejącego zagrożenia atakami terrorystycznymi ze strony niektórych muzułmańskich organizacji z Półwyspu Bałkańskiego oraz integracja państw postjugosłowiańskich, w których żyją muzułmanie (Chorwacja, Serbia, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina oraz Macedonia), z Unią Europejską.

War in Yugoslavia (1991-1995) called the world public opinion's attention to the problem of Muslims' union in this region. Relations between Muslims in Balkans and the states they've lived in begun to be observed. Soon after Slovenia (1991), Croatia, Bosnia-Herzegovina and Macedonia (1992) have declared their independence, Muslims found themselves in a political and legal vacuum. Their rights have no longer been accepted and they've been bent to assimilation. Increase of the pressure led Muslims to a social and political animation. More and more organizations and political parties that have stood up for Muslims have been created on the Balkan territory.The aim of the project is to show Muslim parties' activity on the Yugoslav territory between years 1990 and 2006. The project is divided into two parts. Working on the first (mainly realized) part, I've concentrated on the causes of the Muslims' political commitment and their religious and national revival. I've considered their awareness of the separateness and I've inquired the steps they've taken in order to their rights to be respected. The other problem of this part of the project was an attitude of the republics created after the disintegration of Yugoslavia towards Muslims. I've been interested in questions whether post-Yugoslav republics aspired to a cultural assimilation of Muslims, cramped them in their spiritual development and respected their rights?The subject I've touched hasn't been thoroughly inquired yet and hitherto publications don't say much about the topic. They are residual in Poland. There is much to be said for undertaking this subject. The subject of building and rebuilding national and religious identity (state ideology towards religious minority, relations between different religions' believers) is important in the context of globalization and European integration as well. The project's results would be also very important for the integration of the post-Yugoslav states that Muslims live in (Croatia, Serbia, Montenegro, Bosnia-Herzegovina and Macedonia) with European Union.