Cywilnoprawne instrumenty zabezpieczenia majątkowej egzystencji osób starszych z wykorzystaniem nieruchomości
| dc.contributor.advisor | Szczepaniak, Rafał | |
| dc.contributor.author | Koschel-Sturzbecher, Agata | |
| dc.date.accessioned | 2024-01-24T12:14:28Z | |
| dc.date.available | 2024-01-24T12:14:28Z | |
| dc.date.issued | 2024 | |
| dc.description | Wydział Prawa i Administracji | |
| dc.description.abstract | Starzenie się społeczeństw, w szczególności krajów cywilizacji zachodniej jest zjawiskiem szeroko dyskutowanym i następującym w większości tych krajów od momentu eksplozji demograficznej, która miała miejsce w połowie XX wieku. Polega ono na systematycznym wzroście liczby osób starszych w całej populacji. Badania i prognozy demograficzne przewidują, iż do roku 2030 liczba osób starszych w społeczeństwach państw zachodnioeuropejskich podwoi się. Proces starzenia się populacji stanowi we współczesnych państwach jedno z najważniejszych wyzwań gospodarczych, społecznych, a także prawnych. Powoduje on bowiem nie tylko spadek liczby osób w wieku produkcyjnym, lecz również wzrost liczby tych, którym należy zapewnić źródła utrzymania. W konsekwencji prowadzi do zmian w różnych dziedzinach społecznych, szczególnie w zakresie ochrony zdrowia, polityki socjalnej – zwłaszcza na płaszczyźnie świadczeń emerytalnych i pomocy społecznej – a także polityki ekonomicznej w zakresie zapewnienia egzystencji finansowej osobom starszym. Również w dziedzinie prawa zwiększenie liczby osób starszych powoduje wzrost zapotrzebowania na regulacje prawne uwzględniające specyficzną sytuację i interesy tej grupy, a zatem wyznacza nowe kierunki rozwoju legislatury. Temat rozprawy doktorskiej jest ściśle powiązany z zauważalnym w naukach prawnych nurtem badawczym, który określą się mianem „ochrony prawnej osób starszych”. Nurt ten jest szczególnie interesujący zważywszy okoliczność, że ta grupa osób stale rośnie, wobec czego jej potrzeby nie mogą być ignorowane. Zachodzące procesy demograficzne w postaci starzenia się społeczeństwa oraz społeczne w postaci rozluźniania więzi i atomizacji jednostek powodują erozję dotychczasowych instytucji i urządzeń społecznych mających zabezpieczyć godny byt osób starszych. Obniżanie się świadczeń emerytalnych oraz zmniejszenie znaczenia alimentacji przez zstępnych powoduje konieczność poszukiwania innych możliwości zapewnienia seniorom dodatkowych środków utrzymania. W świetle tych zjawisk istotnego znaczenia nabierają badania nad istniejącymi regulacjami prawnymi zabezpieczającymi majątkową egzystencję osób starszych. Odchodząc od instytucji prawa rodzinnego i ubezpieczeń społecznych, których znaczenie w świetle zmieniających się stosunków społecznych i demograficznych maleje, autorka niniejszej pracy skupia się na stricte cywilnoprawnych instytucjach które będą w stanie spełnić tą funkcję i zabezpieczyć środki utrzymania dla osób starszych. Badając system prawa cywilnego można wyróżnić instytucje, które służą zabezpieczeniu środków utrzymania. Wśród tych środków wyróżnić można takie, które mogą pozyskać osoby niebędące właścicielem nieruchomości, jak renta i pożyczka, a także środki pozyskiwane na podstawie zgromadzonego przez osobę starszą majątku w postaci nieruchomości, tj. dożywocie, odwrócony kredyt hipoteczny, umowa z następcą, służebność osobista mieszkania czy też użytkowanie. W ramach niniejszej pracy podjęta została próba odpowiedzi na pytanie, czy przedstawione w sposób szczegółowy instrumenty zabezpieczenia majątkowego osób starszych przy wykorzystaniu nieruchomości są względem siebie konkurencyjne, czy też uzupełniają się wzajemnie, stanowiąc całościowe rozwiązanie przedstawionej problematyki ochrony prawno-majątkowej tych osób. Rozważaniu podlega to, czy tradycyjne cywilnoprawne formy zabezpieczenia majątkowego osób starszych w postaci umowy dożywocia, służebności osobistej mieszkania lub użytkowania go w zamian za przeniesienie własności straciły na aktualności wobec wspomnianych procesów demograficznych. Autorka stara się odpowiedzieć na pytanie, czy w tym kontekście odwrócony kredyt hipoteczny stanowi swoiste signum temporis na zaistniałą sytuację społeczno – ekonomiczną, czy też w celu zabezpieczenia interesów seniorów i prawidłowego funkcjonowania usług equity release konieczne jest całościowe uregulowanie tego rynku i to zarówno w modelu sprzedażowym jak i kredytowym. The ageing of societies, especially of the countries of Western civilization, has been a widely discussed phenomenon occurring in most of these countries since the demographic explosion in the mid-20th century. Ageing of society is based on a systematic increase in the number of elderly people in the entire population. Demographic research and forecasts predict that the number of elderly people in the societies of Western European countries will be doubled by 2030. An ageing population is one of the most important economic, social and legal challenges in modern countries. It causes not only a decline in the working population but also an increase in the number of those who need to be provided with a source of income. As a consequence, the population ageing leads to changes in various social areas such as healthcare and social policy, especially in the area of pensions and social assistance. It impacts the economy in terms of the financial existence of the elderly. Also in the field of law, increased number of older people causes a greater demand for legal regulations which must take into account the specific situation and interests of this group, and therefore it sets new directions for the development of the legislature. The subject of this doctoral thesis is closely related to the research trend noticeable in legal sciences, which is defined as "legal protection of the elderly". This trend is particularly fascinating considering the fact that this group of people is constantly growing, so their needs cannot be ignored. The ongoing demographic process of population ageing and social process of loosening ties and atomization of individuals, cause the erosion of the existing institutions and social units aimed to protect the dignified existence of the elderly. The reduction of retirement benefits and diminishing the importance of alimony by descendants cause the need for the search of additional means of subsistence for the elderly. In light of these phenomena, the research on the existing legal regulations securing the property existence of older people becomes significantly important. By taking into account that the importance of institutions of family law and social insurance in the light of changing social and demographic relations is reducing, the author would like tofocus strictly on the civil-law institutions that will be able to fulfil this function and secure livelihoods for the elderly. When examining the civil law system, it is possible to distinguish institutions that serve to secure the means of subsistence. Some of these means can be obtained without the necessity of being the owner of real estate property, such as annuity and loan. Also, funds can be obtained on the basis of real estate property accumulated by an elderly person, i.e. life imprisonment, reverse mortgage, contract with the successor, personal easement of a flat. As part of this thesis, an attempt will be made to answer the question whether the presented instruments of securing the property of elderly using real estate are competitive and complementary with each other constituting a comprehensive solution to the presented problem of legal and property protection. The thesis will answer the question whether the traditional civil law forms of securing the property of elderly in the form of a life annuity contract, personal easement of a flat in exchange for the transfer of ownership become obsolete in relation to these processes. The discussion of whether the reverse mortgage is signum temporis for the existing socio-economic situation is presented. This thesis, discuss whether it is necessary to regulate equity release to protect the elderly. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/10593/27614 | |
| dc.language.iso | pl | |
| dc.subject | odwrócony kredyt hipoteczny | |
| dc.subject | dożywocie | |
| dc.subject | zabezpieczenie osób starszych | |
| dc.subject | renta dożywotnia | |
| dc.subject | reverse mortgage | |
| dc.subject | equity release | |
| dc.subject | maintenace security for elder people | |
| dc.subject | perpetuity | |
| dc.title | Cywilnoprawne instrumenty zabezpieczenia majątkowej egzystencji osób starszych z wykorzystaniem nieruchomości | |
| dc.title.alternative | Civil legal instruments of securing the property existence of older persons with the use of real estate | |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis |
Files
Original bundle
1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
- Name:
- Agata Koschel-Sturzbecher rozprawa doktorska.pdf
- Size:
- 3.41 MB
- Format:
- Adobe Portable Document Format
License bundle
1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
- Name:
- license.txt
- Size:
- 1.56 KB
- Format:
- Item-specific license agreed upon to submission
- Description: