Ważki (Odonata) jezior lobeliowych Polski
Loading...
Date
2016
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Dragonflies (Odonata) labelia lake in the Poland
Abstract
Praca jest wynikiem badań nad ważkami (Odonata), przeprowadzonych w latach 2001-2003 na 56 jeziorach lobeliowych, zlokalizowanych głównie w pasie pojezierzy bałtyckich. Zgodnie z przyjętą typologią jeziora lobeliowe podzielono na dystroficzne polihumusowe, dystroficzne oligohumusowe, zrównoważone właściwe, zrównoważone zagrożone, zeutrofizowane i zdegradowane. Na wszystkich stanowiskach stwierdzano ważki poprzez liczenie imagines i zbiór wylinek. Dane wylinkowe, jako wskazujące na bezpośredni związek z danym zbiornikiem, posłużyły do przeprowadzenia analiz statystycznych i biocenotycznych. Zebrano 9687 wylinek oraz zanotowano obserwacje 21 657 imagines. Wykazano 45 gatunków ważek co stanowi ok. 62% fauny krajowej. Dla 40 gatunków potwierdzono rozwój. Największa liczba gatunków dla pojedynczego jeziora wynosiła 29, największa liczba gatunków o potwierdzonym rozwoju - 18. Najbogatszymi w gatunki ważek były jeziora zrównoważone właściwe (41). Najwyższą bioróżnorodnością cechowały się jeziora dystroficzne polihumusowe i zeutrofizowane. Gatunkiem dominującym była Enallagma cyathigerum, która była najliczniejsza na 5 z 6 typów jezior lobeliowych, natomiast gatunkiem o najwyższej częstości występowania była Cordulia aenea. Strukturę dominacji i frekwencji na podstawie liczebności wylinek oszacowano dla wszystkich typów jezior. Na podstawie tych dwóch wskaźników określono wyróżniające zgrupowania ważek. Dla jezior dystroficznych polihumusowych było to zgrupowanie E. cyathigerum – L. viridis – C. hastulatum, dla dystroficznych, oligohumusowych: E. cyathigerum – P. nymphula – L. albifrons – S. striolatum, dla zrównoważonych właściwych: E. cyathigerum – I. elegans – S. striolatum, dla zrównoważonych zagrożonych: E. cyathigerum – I. elegans – E. najas, dla zeutrofizowanych: I. elegans – G. vulgatisimus – E. najas a dla zdegradowanych: I. elegans – E. najas – S. vulgatum. Porównanie podobieństw faunistycznych ważek poszczególnych typów jezior wykazała, że najbardziej typowe i jednorodne były jeziora zrównoważone właściwe. Największe różnice stwierdzono między jeziorami dystroficznymi oligohumusowymi i zrównoważonymi właściwymi a zdegradowanymi. Przeprowadzona analiza parametrów fizyczno-chemicznych wód badanych jezior potwierdziła jednorodność jezior 7 zrównoważonych właściwych a także dystroficznych. Najważniejszymi parametrami fizyczno-chemicznymi wód, wpływającymi na układ gatunków ważek w jeziorach lobeliowych, okazały się pH, zawartość CO2 i chlorofilu a. Te same parametry odpowiadały w głównej mierze za układ jezior w oparciu o strukturę dominacji ważek. W oparciu o literaturę krajową, liczbę gatunków ważek wykazanych z jezior lobeliowych Polski ustalono na 49. Przeanalizowano najważniejsze prace odonatologiczne w celu określenia liczby gatunków ważek wykazanych z jezior innych niż lobeliowe w kategoriach jezior dystroficznych, mezotroficznych i eutroficznych. Analizy te wykorzystano także do ustalenia struktury dominacji i frekwencji a następnie porównano je z wynikami uzyskanymi z jezior lobeliowych. Różnice okazały się niewielkie w przypadku fauny autochtonicznej. Oceniono rolę jezior lobeliowych w krajowej ochronie ważek ustalając, że jest ona istotna w przypadku jezior dystroficznych oligohumusowych i zrównoważonych dla Leucorrhinia albifrons z uwagi na jej częstość występowania i dużą liczebność.
The work is the result of research on dragonflies (Odonata), carried out in the years 2001-2003 on 56 lobelia lakes, located mainly in the Pomeranian Lake District. In accordance with the typology of lakes, lobelia lakes were divided into dystrophic polihumus, dystrophic oligohumus, balanced, balanced endangered, eutrophised and degraded ones. On all sites counting of adult dragonflies and collection of exuviae were performed. Exuviae data, as indicating a direct link with the reservoir, was used for carrying out statistical and biocenotic analyses. The obtained data consist of 9687 exuviae and 21 675 observations of imagines. 45 dragonfly species were found, which represents ca. 62% of the national fauna. For 40 species development was confirmed. The largest number of species to a single lake was 29, the largest number of species with confirmed development-18. The richest in species of dragonflies were balanced lakes (41). Dystrophic polihumus and eutrophic lakes were characterized by highest biodiversity. Dominant species was Enallagma cyathigerum, the most numerous in 5 of 6 types of lobelia lakes, while the most frequent species was Cordulia aenea. The structure of dominance and frequency on the basis of the number of exuviae was estimated for all types of lakes. Based on these two indicators distinctive groupings of dragonflies were defined. For dystrophic polihumus lakes it was grouping of E. cyathigerum – L. viridis – C. hastulatum, for distrophic oligohumus: E. cyathigerum – P. nymphula – L. albifrons – S. striolatum, for balanced: E. cyathigerum – I. elegans – S. striolatum, for balanced endangered: E. cyathigerum – I. elegans – E. najas, for eutrophised: I. elegans – G.vulgatisimus – E. najas and for degraded: I. elegans – E. najas – S. vulgatum. A comparison of the similarities of dragonflies fauna of the particular types of lakes showed that the most typical and uniform were balanced lakes. The greatest differences were found between the dystrophic oligohumus and balanced and degraded ones. The analysis of physical and chemical parameters of waters of surveyed lakes confirmed the uniformity of balanced lakes and also both of distrophic. The most important physico-chemical parameters of water, affecting the layout of dragonfly species in the lobelia lakes were pH, CO2 and chlorophyll “a” content. The same parameters match largely for the layout of the lakes on the basis of the structure of the dragonflies dominance. Based on the national literature, the number of dragonfly species reported from lobelia lakes in Poland is 49. The most important odonatological works were analysed to determine the number of dragonfly species reported from lakes other than lobelia lakes in categories of dystrophic, mesotrophic and eutrophic lakes. These analyses were used to determine the structure of dominance and frequency and then they were compared with the results obtained from lobelia lakes. The differences were insignificant in the case of the indigenous fauna. The role of lobelia lakes in terms of national dragonfly protection has been evaluated, determining that it is important in case of dystrophic oligohumus and balanced lakes for Leucorrhinia albifrons because of its prevalence and abundance.
The work is the result of research on dragonflies (Odonata), carried out in the years 2001-2003 on 56 lobelia lakes, located mainly in the Pomeranian Lake District. In accordance with the typology of lakes, lobelia lakes were divided into dystrophic polihumus, dystrophic oligohumus, balanced, balanced endangered, eutrophised and degraded ones. On all sites counting of adult dragonflies and collection of exuviae were performed. Exuviae data, as indicating a direct link with the reservoir, was used for carrying out statistical and biocenotic analyses. The obtained data consist of 9687 exuviae and 21 675 observations of imagines. 45 dragonfly species were found, which represents ca. 62% of the national fauna. For 40 species development was confirmed. The largest number of species to a single lake was 29, the largest number of species with confirmed development-18. The richest in species of dragonflies were balanced lakes (41). Dystrophic polihumus and eutrophic lakes were characterized by highest biodiversity. Dominant species was Enallagma cyathigerum, the most numerous in 5 of 6 types of lobelia lakes, while the most frequent species was Cordulia aenea. The structure of dominance and frequency on the basis of the number of exuviae was estimated for all types of lakes. Based on these two indicators distinctive groupings of dragonflies were defined. For dystrophic polihumus lakes it was grouping of E. cyathigerum – L. viridis – C. hastulatum, for distrophic oligohumus: E. cyathigerum – P. nymphula – L. albifrons – S. striolatum, for balanced: E. cyathigerum – I. elegans – S. striolatum, for balanced endangered: E. cyathigerum – I. elegans – E. najas, for eutrophised: I. elegans – G.vulgatisimus – E. najas and for degraded: I. elegans – E. najas – S. vulgatum. A comparison of the similarities of dragonflies fauna of the particular types of lakes showed that the most typical and uniform were balanced lakes. The greatest differences were found between the dystrophic oligohumus and balanced and degraded ones. The analysis of physical and chemical parameters of waters of surveyed lakes confirmed the uniformity of balanced lakes and also both of distrophic. The most important physico-chemical parameters of water, affecting the layout of dragonfly species in the lobelia lakes were pH, CO2 and chlorophyll “a” content. The same parameters match largely for the layout of the lakes on the basis of the structure of the dragonflies dominance. Based on the national literature, the number of dragonfly species reported from lobelia lakes in Poland is 49. The most important odonatological works were analysed to determine the number of dragonfly species reported from lakes other than lobelia lakes in categories of dystrophic, mesotrophic and eutrophic lakes. These analyses were used to determine the structure of dominance and frequency and then they were compared with the results obtained from lobelia lakes. The differences were insignificant in the case of the indigenous fauna. The role of lobelia lakes in terms of national dragonfly protection has been evaluated, determining that it is important in case of dystrophic oligohumus and balanced lakes for Leucorrhinia albifrons because of its prevalence and abundance.
Description
Wydział Biologii: Instytut Biologii Środowiska
Sponsor
Keywords
ważki, dragonfies, jeziora lobeliowe, lobelia lakes, struktura dominacji, abundance, typologia jezior, biodiversity, types of lakes