Analityka specjacyjna wybranych pierwiastków w aspekcie szkodliwości dla zdrowia człowieka

Abstract

Zawartość pierwiastków potencjalnie toksycznych dla zdrowia człowieka stale rośnie i wymaga ciągłego monitorowania. Toksyczność danej formy pierwiastka – indywiduum chemicznego, określana jest przez skład elektronowy i izotopowy, stopień utlenienia i/lub strukturę cząsteczkową lub kompleksową. W związku z tym, w celu poznania potencjalnej toksyczności pierwiastka konieczne jest zastosowanie odpowiednich narzędzi analitycznych pozwalających na rozdzielenie składników mieszaniny i ich oznaczenie na odpowiednio niskim poziomie (analiza specjacyjna). Stworzona i opisana dysertacja naukowa stanowi zbiór nowych i niezwykle przydatnych gotowych metod analitycznych służących szybkiej i miarodajnej analizie wybranych pierwiastków chemicznych oraz ich indywidualnych form reprezentujących różny stopień toksyczności i szkodliwości w aspekcie zdrowia człowieka. Opracowane metody rozdzielania i oznaczania wybranych związków zostały przetestowane na określonych próbkach żywnościowych i środowiskowych, jednak cechująca je uniwersalność umożliwia ich zastosowanie do analizy podobnych matryc.

The toxicity of a given form of an element or chemical species is determined by its valance, isotopic composition, the oxidation state and its molecular structure. In order to determine the potential toxicity of the given element it is necessary to use appropriate analytical tools that allow for separation of the targeted components of the mixture and determination of their concentrations even and very low levels (speciation analysis). The presented scientific dissertation describes a comprehensive collection of novel and extremely useful analytical methods for expedient and reliable analysis of selected chemical elements and their individual forms representing different degrees of toxicity and harmfulness in the aspect to human health. The developed methods of separation and determination of selected compounds have been tested on specific food and environmental samples, but versatility applicability of these novel analytical methods allows for analysis of diverse samples presented in the similar matrices.