Formalna litostratygrafia formacji gogolińskiej (trias środkowy) na Śląsku Opolskim - propozycja
| dc.contributor.author | Kowal-Linka, Monika | |
| dc.date.accessioned | 2010-02-23T07:42:51Z | |
| dc.date.available | 2010-02-23T07:42:51Z | |
| dc.date.issued | 2008 | |
| dc.description.abstract | Formacja gogolińska, nazywana dotychczas warstwami gogolińskimi, jest najniższą jednostką litostratygraficzną dolnego wapienia muszlowego Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, leżącą pomiędzy węglanowymi utworami retu (górny pstry piaskowiec) i wapienną formacją górażdżańską. Początek sedymentacji utworów formacji przypadł na późny olenek lub wczesny anizyk, a koniec – na wczesny pelson. Podstawą do sformalizowania litostratygrafii formacji gogolińskiej stał się podział wprowadzony w 1944 r. przez Paula Assmanna. Formację tworzą zróżnicowane utwory węglanowe, które zostały podzielone na sześć głównych jednostek litostratygraficznych – cztery ogniwa i dwa poziomy (jednostki nieformalne, nie odsłania się granica pomiędzy nimi). Najniższą jednostkę, ogniwo wapienia krynoidowego z Zakrzowa (odpowiadające wyróżnionym przez Assmanna wapieniom z Pecten i Dadocrinus) budują w dolnej części cienkoławicowe, falisto-gruzłowe margliste wapienie pelitowe, w środkowej – grubo- i średnioławicowe, warstwowane przekątnie wapienie krynoidowe, w górnej - cienko- i średnioławicowe, uziarnione frakcjonalnie normalnie i warstwowane poziomo lub przekątnie wapienie organodetrytyczne oraz zbioturbowane wapienie pelitowe. Ogniwo margla ze Skały (odpowiadające wyróżnionemu przez Assmanna poziomowi margli ilastych) jest utworzone z warstw margli przeławiconych wapieniami pelitowymi i organodetrytycznymi. Lokalnie dolną część jednostki stanowi zespół buł i fragmentów ławic spojonych marglem i przykrytych zlepieńcem śródformacyjnym z małymi intraklastami. Ogniwo wapienia komórkowego z Emilówki (odpowiadające wyróżnionemu przez Assmanna wapieniowi komórkowemu) budują w dolnej części masywne, warstwowane przekątnie i poziomo, cienko- i średnioławicowe wapienie organodetrytyczne i pelitowe, a w górnej - silnie porowate, cienkoławicowe wapienie margliste (dedolomity). Poziom wapienia marglistego z Odrowąża (odpowiadający wyróżnionym przez Assmanna gruboławicowym wapieniom i wkładkom wapieni falistych) jest zbudowany głównie z warstw margli, cienko- i średnioławicowych, uziarnionych frakcjonalnie normalnie i warstwowanych przekątnie lub poziomo wapieni organodetrytycznych oraz piaszczystych, a także cienkich warstw płytowych i falisto-gruzłowych wapieni pelitowych. Poziom wapienia z Malni (odpowiadający wyróżnionemu przez Assmanna poziomowi wapienia marglistego) tworzą cienko- i średnioławicowe, uziarnione frakcjonalnie normalnie i laminowane poziomo lub przekątnie wapienie organodetrytyczne oraz cienkoławicowe płytowe i faliste wapienie pelitowe. Ogniwo wapienia falistego z Ligockiej Góry (odpowiadające wyróżnionemu przez Assmanna głównemu poziomowi falistemu) zbudowane jest z pakietów falisto-gruzłowych wapieni pelitowych przewarstwionych cienko- i średnioławicowymi, uziarnionymi frakcjonalnie normalnie i warstwowanymi przekątnie lub poziomo wapieniami organodetrytycznymi oraz piaszczystymi. | pl_PL |
| dc.description.abstract | The Gogolin Formation, hitherto named the Gogolin Beds, is the lowermost lithostratigraphical unit of the Lower Muschelkalk in the Silesian-Cracow Upland, underlain by the Upper Buntsandstein carbonates and overlain by the Górażdże Formation carbonates. The formation is built of various carbonates which were deposited on a carbonate ramp during the late Olenekian or the early Anisian to the early Pelsonian. Assmann’s (1944) lithostratigrapic subdivision was the basis for formalizing the lithostratigraphy of the Gogolin Formation. This Formation has recently been divided into four members and two horizons (still informal units, the boundary between them could not be defined). The lowermost unit, the Zakrzów Crinoidal Limestone Member (equivalent to Assmann’s limestones with Pecten and Dadocrinus) is built of thin-bedded, wavy-bedded and crumpled marly pelitic limestones (the lower part of the member), thick- to medium-bedded, cross-bedded crinoidal limestones (the middle part) and thin- to medium-bedded, graded, horizontally and cross-bedded bioclastic limestones and wavy-bedded pelitic limestones (the upper part). The Skała Marl Member (equivalent to Assmann’s horizon of clayey marls) consists of marls interbedded with pelitic and bioclastic limestones. The lowermost part of this member is locally built of broken-up limestone beds and lumps which are covered by an intraformational conglomerate with small intraclasts. The Emilówka Cellular Limestone Member (equivalent to Assmann’s cellular limestone) consists of massive, cross-bedded, thin- to medium-bedded bioclastic and pelitic limestones (the lower part of the member), and strongly porous, thin-bedded marly limestones that are, in fact, dedolomitized dolomites (the upper part). The Odrowąż marly limestone horizon (equivalent to Assmann’s thick-bedded limestones and wavy-bedded limestone intercalations) is mainly built of marls, thin- to medium-bedded, graded, cross-bedded and horizontally bedded bioclastic limestones and thin layers of platy and wavy-bedded pelitic limestones. The Malnia limestone horizon (equivalent to Assmann’s horizon of marly limestone) consists of thin- to medium-bedded, graded, horizontally and cross-bedded bioclastic limestones, thin-bedded, platy and wavy-bedded pelitic limestones. The Ligota Hill Wavy-Bedded Limestone Member (equivalent to Assmann’s main horizon of wavy-bedded limestone) is built of wavy-bedded and crumpled pelitic limestones intercalated with medium- to thin-bedded, graded, cross- and horizontally bedded, bioclastic limestones. | pl_PL |
| dc.identifier.citation | Geologos vol. 14 (2), pp. 125-161. | pl_PL |
| dc.identifier.isbn | 978-83-232-1961-3 | |
| dc.identifier.issn | 1426-8981 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/10593/148 | |
| dc.publisher | Wydawnictwo Naukowe UAM | pl_PL |
| dc.subject | Formacja gogolińska | pl_PL |
| dc.subject | Gogolin Formation | pl_PL |
| dc.subject | Wapień muszlowy | pl_PL |
| dc.subject | Muschelkalk | pl_PL |
| dc.subject | Trias | pl_PL |
| dc.subject | Triassic | pl_PL |
| dc.subject | Wyżyna Śląsko-Krakowska | pl_PL |
| dc.subject | Silesia-Cracow Upland | pl_PL |
| dc.subject | Litostratygrafia | pl_PL |
| dc.subject | Lithostratigraphy | pl_PL |
| dc.title | Formalna litostratygrafia formacji gogolińskiej (trias środkowy) na Śląsku Opolskim - propozycja | pl_PL |
| dc.title.alternative | A formal lithostratigraphy for the Gogolin Formation (Middle Triassic) in the Opole (Silesia) region – a proposal | pl_PL |
| dc.type | Artykuł | pl_PL |