Walka o studencką samorządność na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w latach 1980-1989
Loading...
Date
2018
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
The Struggle for Students’ Self-governance at the Adam Mickiewicz University in Poznań in the years 1980-1989
Abstract
Praca ukazuje walkę o samorządność studencką na poznańskim uniwersytecie w okresie burzliwych przemian społeczno-ustrojowych, ze szczególnym uwzględnieniem obserwacji i prób kontroli nad inicjatywami studenckimi ze strony Służby Bezpieczeństwa. Omawia koncepcje, powstawanie i działalność Samorządu Studentów UAM, jego związek z niezależnymi ruchami społecznymi i główne kierunki aktywności. Ramy chronologiczne pracy to lata 1980-1989, a więc okres tworzenia studenckiego samorządu na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, począwszy od pierwszych inicjatyw posierpniowych Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Nie zawsze można oddzielić od siebie historię jednej i drugiej struktury: nie byłoby samorządu, zwłaszcza w latach 1983-1985 i po roku 1987, bez zaangażowania działaczy NZS UAM. Autor nie próbuje odtwarzać całej historii NZS na poznańskim uniwersytecie, skupia uwagę na zagadnieniach, które związane są z działaniami Zrzeszenia na rzecz autonomii uczelni i zmian systemu prawnego PRL aż do wyborów czerwcowych 1989 roku. Pierwszy rozdział przedstawia funkcjonowanie namiastki samorządu w ramach socjalistycznej uczelni w latach siedemdziesiątych, a także tworzenie studenckich organizacji niezależnych (Studencki Komitet Solidarności, Ruch Młodej Polski, Duszpasterstwo Akademickie) i podejmowane przez nie działania. Rozdział drugi omawia zmiany polityczne na uczelni po powstaniu NSZZ „Solidarność”, udział środowiska poznańskiego w przygotowywaniu nowej ustawy o szkolnictwie wyższym, rolę reprezentacji studentów w ciałach kolegialnych i wyborach władz UAM w 1981 r. oraz przygotowania do wyborów Samorządu Studentów w końcu 1981 r. Rozdział trzeci poświęcony jest sytuacji studentów na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w pierwszych miesiącach stanu wojennego. W rozdziale czwartym autor opisuje działalność Komitetu Organizacyjnego Samorządu Studentów w 1983 roku poddaną obserwacji Służby Bezpieczeństwa, walkę o przełamanie monopolu ZSP w okresie kierowania UAM przez ekipę rektorską prof. Zbigniewa Radwańskiego, stabilizację sytuacji prawnej po zatwierdzeniu przez Senat UAM regulaminu organizacyjnego samorządu i obraz samorządu w oficjalnej prasie. Rozdział piąty to analiza roli studentów w wyborach władz uczelni w 1984 r., omówienie zmian sytuacji po objęciu funkcji rektorskich przez prof. Franciszka Kaczmarka i prorektor prof. Teresę Rabską, podejmowanych przez Konwent Samorządu Studentów inicjatyw oraz obrony ustawy wobec planów jej nowelizacji, oznaczających ograniczenie autonomii uczelni. Kolejny rozdział obejmuje lata 1985-1987, okres po nowelizacji ustawy, gdy próby kontynuacji działalności Zespołu Samorządowego torpedowane były przez politykę ekipy rektorskiej prof. Jacka Fisiaka. Ostatni rozdział to lata 1988-1989: począwszy od inicjatyw niezależnych i strajki studenckie wiosną 1988 r., po wybory do samorządu i analizę postawy środowisk studenckich wobec „Okrągłego Stołu”. Główne źródła do zbadania działalności samorządowej stanowią dokumenty zachowane w archiwum poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Cennym uzupełnieniem pozostają dobowe meldunki z Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Poznaniu z lat 1980-1989 przesyłane do KC PZPR, a zachowane w Archiwum Państwowym w Poznaniu. Ważne źródło to również protokoły Senatu UAM z lat 1980-1989, Kolegium Rektorskiego (Rektorsko - Dziekańskiego), Kolegium Rektorów miasta Poznania (1980-1981) oraz protokoły rad wydziałów. Mimo iż od wydarzeń będących przedmiotem tego opracowania minęło ponad 30 lat, niezastąpionym źródłem pozostają relacje i wspomnienia kilkudziesięciu bezpośrednich uczestników: liderów samorządu z lat 1980-1981, 1983-1985, jak i po 1987 roku, członków zespołu samorządowego funkcjonującego w latach 1985-1987, nauczycieli akademickich, członków władz rektorskich, senatu i działających na UAM organizacji, a także oficera prowadzącego sprawę „KOS” w ramach Wydziału III-1 poznańskiej SB.
Description
Wydział Historyczny
Sponsor
Keywords
Samorząd, Students’ Self-governance, studenci, autonomia, NZS, Niezależne Zreszenie Studentów, ustawa o szkolnictwie wyższym, Adam Mickiewicz University in Poznań