Zmienność i funkcje głosu derkacza Crex crex

Abstract

W trakcie czterech sezonów lęgowych (2009 – 2012) badałem akustyczną komunikację samców derkacza (Crex crex). Skupiłem się na zmienności i funkcjach terytorialnego głosu, a w szczególności na: mikro i makro-geograficznej zmienności, rozpoznawaniu sąsiadów i ptaków obcych oraz akustycznym sygnalizowaniu wielkości ciała. Wyniki poszczególnych rozdziałów pracy są następujące. (1) Samce różnią się istotnie między populacjami pod względem czasowych parametrów głosu oraz rozkładu energii sygnału w zakresie częstotliwości. Brak jest istotnych różnic w wewnętrznej pulsacyjnej strukturze sylab (PPD). Geograficzna zmienność głosu ma łagodne przejścia, z większymi różnicami w głosie występującymi pomiędzy oddalonymi niż sąsiednimi populacjami. (2) Zmienność głosu występuje również w skali mikrogeograficznej, jednak brak jest spójnego wzorca we wszystkich analizowanych populacjach. Najbliżsi sąsiedzi mają bardziej, mniej, lub tak samo podobny głos jak ptaki oddalone. Podobieństwo głosu niektórych charakterystyk wzrasta wraz ze zwiększaniem odległości między ptakami podczas gdy innych maleje. (3) Samce derkacza wykorzystują głos do rozpoznawania sąsiadów i ptaków obcych. Testowane ptaki odpowiadały bardziej agresywnie na playback nieznanego ptaka obcego niż znanego sąsiada. (4) Pomimo, iż PPD ma mniejszą zmienność wewnątrz- niż między-osobniczą oraz jest stałe w trakcie życia ptaka, eksperymentalne badanie pokazało, że samce derkacza nie używają PPD do indywidualnego rozpoznawania sąsiadów i ptaków obcych lub, że nie używają jedynie PPD. (5) Częstotliwości formantów mają mniejszą zmienność wewnątrz- niż między-osobniczą, oraz posiadają duży potencjał do indywidualnego kodowania. Przez to, teoretycznie, mogą być wykorzystywane do rozpoznawania osobników. Jednocześnie częstotliwości formantów są słabą wskazówką wielkości ciała nadawcy. (6) Samce derkacza są zdolne do percepcji informacji kodowanej w częstotliwościach formantów i wykorzystują ją do rozpoznawania sąsiadów i ptaków obcych na podstawie głosu.

During four breeding seasons (2009–2012) I studied acoustic communication of corncrake males (Crex crex). In my study I focused on variation and functions of territorial call, including: micro and macro-geographic variation, neighbour-stranger discrimination, and acoustical signalling the size of the sender. The results of successive parts of the study were as follows. (1) Males significantly differed in temporal and frequency call parameters between populations, but did not differ in the inner call structure of cracking call (PPD). Geographic variation in calls showed clinal distance-dependence, where distant populations showed larger differences in call characteristics than neighbouring populations. (2) Variation in call was also found in a microgeographic scale, but the spatial pattern of such variation was not consistent across all studied populations. Closer males had more, less or the same similarity in call structure as distant ones. Similarity in some call characteristics decreased with enlargement the distance between birds, while in another increased. (3) The corncrake males indeed use calls for neighbour-stranger discrimination. Birds responded more aggressively to the playback of a stranger’s calls than to the familiar neighbours. (4) Despite the fact, that PPD has smaller within- than between-individual variation and is stable during birds’ life, my experimental study showed that males do not use this characteristic of call to discriminate neighbours and strangers, or that they do not use only PPD. (5) The formant frequencies in corncrake call have smaller within- than between-individual coefficients of variation, what means, that this call characteristic has a high potential for individual coding and might potentially provide acoustic cues to individual discrimination. Simultaneously, the formant frequencies are a weak indicator of the body size of the sender in the corncrake. (6) The corncrake males are able to perceive information coded in formant frequencies, and they use these information for neighbour-stranger discrimination by call.