Wiersze najmniejsze. Małe formy w polskiej poezji po 1989 roku

Abstract

Celem pracy jest dowartościowanie małej formy poetyckiej jako znaczącego środka artystycznego wyrazu. Tytułowa formuła „wiersze najmniejsze” określa nie tylko słowną lapidarność tekstu – „mniejszościowość” miniatury zostaje ukazana jako przestrzeń dla treści uwypuklających doświadczenie inności, poszukiwania alternatywnych form wyrazu, odmiennych sposobów percepcji. W rozprawie analizie zostały poddane polskie małe formy poetyckie publikowane po roku 1989, m.in. poezja Krystyny Miłobędzkiej, Urszuli Kozioł, Julii Szychowiak oraz internetowe projekty poetyckie. Pierwszy rozdział stanowi przedstawienie rysu teoretycznego i historycznego miniatury na gruncie polskim. W tej odsłonie pracy refleksji poddany został sam termin „mała forma poetycka” oraz jego implikacje. Kolejne rozdziały opierają się na metodzie hermeneutycznej połączonej z socjologią literatury i poetyką kulturową. Rozdział drugi i trzeci poświęcone są relacji małej formy i sztuk wizualnych oraz zależności miniatury i nowych mediów. Dwa ostatnie rozdziały skoncentrowane zostały na gatunkowości małej formy: czwarta odsłona rozprawy stanowi analizę tradycyjnych gatunków miniatury oraz gatunków własnych; rozdział piąty poświęcony został refleksji nad zjawiskiem polskich realizacji japońskiego haiku.

The aim of the work is to appreciate a short poetic form as a significant means of artistic expression. The title formula "the smallest poems" defines not only the verbal conciseness of the text - the "minority" of the miniature is shown as a space for content that highlights the experience of being different, looking for alternative forms of expression, and different ways of perception. The dissertation analyzes short Polish poetic forms published after 1989, incl. poetry by Krystyna Miłobędzka, Urszula Kozioł, Julia Szychowiak and internet poetry projects. The first chapter presents the theoretical and historical outline of the miniature in Poland. In this part of the work, the very term "short poetic form" and its implications are subject to reflection. The following chapters are based on the hermeneutic method combined with the sociology of literature and cultural poetics. The second and third chapters are devoted to the relationship between short form and visual arts as well as the relationship between miniature and new media. The last two chapters focused on the genre of the short form: the fourth part of the dissertation is an analysis of traditional miniature genres and own genres; the fifth chapter is devoted to reflection on the phenomenon of Polish realizations of Japanese haiku.