Synteza analogów 5’-fosforanów nukleozydów, zawierających układ 1,2,3-triazolowy w części fosforanowo–cukrowej, z zastosowaniem chemii click
| dc.contributor.advisor | Celewicz, Lech. Promotor | |
| dc.contributor.author | Czarnecka, Anna | |
| dc.date.accessioned | 2013-01-15T11:22:04Z | |
| dc.date.available | 2013-01-15T11:22:04Z | |
| dc.date.issued | 2013-01-15 | |
| dc.description | Wydział Chemii | pl_PL |
| dc.description.abstract | Wiele spośród analogów nukleozydów znalazło zastosowanie w medycynie w leczeniu chorób wirusowych i nowotworowych. Wśród nich szczególną grupę stanowią 2’,3’-didehydro-2’,3’-dideoksynukleozydy wykorzystywane w terapii choroby AIDS. W 2001 Sharpless przedstawił nowatorskie podejście w syntezie organicznej, oparte na obserwacji procesów zachodzących w żywych organizmach – click chemistry. Sztandarowym przykładem reakcji typu ”click” jest 1,3-dipolarna cykloaddycja Huisgena katalizowana jonami miedzi na +I stopniu utlenienia pomiędzy terminalnymi alkinami i organicznymi azydkami. W ramach niniejszej pracy doktorskiej zastosowano metody tzw. chemii ”click” do syntezy czterech serii analogów 5’-fosforanów nukleozydów. Jako substraty w katalizowanej jonami miedzi(I) cykloaddycji Huisgena wykorzystano 5’-azydonukleozydy oraz maskowane analogi grup fosforanowych zwierające terminalne wiązanie potrójne (dietylopropargilofosfonianian oraz amidofosforany, pochodne L-aminokwasów). Otrzymano również serię nowych koniugatów nukleozydowo-alkaloidowych. Nukleozydy zwierające terminalne wiązanie potrójne oraz 9-azydoepichinina zostały poddane reakcji cykloaddycji Huisgena w obecności jonów miedzi(I). Dodatkowo dla wybranych koniugatów nukleozydowo-chininowych oraz analogów 5’-fosforanów nukleozydów wyznaczono wartości parametru IC.50 | pl_PL |
| dc.description.abstract | Nucleoside and nucleotide analog drugs are primary therapeutics in the treatment of tumors and viral infections. Several 2’,3’-dideoxynucleosides, among them 2’,3’-didehydro-2’,3’-dideoxythymidine (d4T), found broad application as antiretroviral drugs for the treatment of Acquired Immunodeficiency Syndrome. Meldal and Sharpless independently established in 2002 that Huisgen 1,3-dipolar cycloaddition reaction of organic azides and terminal alkynes is catalyzed by copper(I) ions and can be performed at room temperature leading exclusively to 1,4-regioisomers of 1,2,3-triazole. This cycloaddition soon became the premier “click” chemistry reaction. The subject of presented dissertation was the synthesis of a new class of nucleotide analogues bearing potential biological activity using copper(I) catalyzed Huisgen cycloaddition. The 5’-azidonucleosides and masked analogues of phosphate group (phosphoroamidites containing terminal triple bond and propargyl-phosphonate) were conjugated using “click” reaction. The copper(I)-catalyzed 1,3-dipolar cycloaddition was also adapted for synthesis of new nucleoside–alkaloid hybrids (potent fluorescent DNA/RNA probes). In order to perform the CuAAC reaction, several nucleosides bearing terminal alkyne bond were synthesized, also quinine was transformed into its azido derivative. Wiele spośród analogów nukleozydów znalazło zastosowanie w medycynie w leczeniu chorób wirusowych i nowotworowych. Wśród nich szczególną grupę stanowią 2’,3’-didehydro-2’,3’-dideoksynukleozydy wykorzystywane w terapii choroby AIDS. W 2001 Sharpless przedstawił nowatorskie podejście w syntezie organicznej, oparte na obserwacji procesów zachodzących w żywych organizmach – click chemistry. Sztandarowym przykładem reakcji typu ”click” jest 1,3-dipolarna cykloaddycja Huisgena katalizowana jonami miedzi na +I stopniu utlenienia pomiędzy terminalnymi alkinami i organicznymi azydkami. W ramach niniejszej pracy doktorskiej zastosowano metody tzw. chemii ”click” do syntezy czterech serii analogów 5’-fosforanów nukleozydów. Jako substraty w katalizowanej jonami miedzi(I) cykloaddycji Huisgena wykorzystano 5’-azydonukleozydy oraz maskowane analogi grup fosforanowych zwierające terminalne wiązanie potrójne (dietylopropargilofosfonianian oraz amidofosforany, pochodne L-aminokwasów). Otrzymano również serię nowych koniugatów nukleozydowo-alkaloidowych. Nukleozydy zwierające terminalne wiązanie potrójne oraz 9-azydoepichinina zostały poddane reakcji cykloaddycji Huisgena w obecności jonów miedzi(I). Dodatkowo dla wybranych koniugatów nukleozydowo-chininowych oraz analogów 5’-fosforanów nukleozydów wyznaczono wartości parametru IC50. | pl_PL |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/10593/4164 | |
| dc.language.iso | pl | pl_PL |
| dc.subject | analogi nukleozydów | pl_PL |
| dc.subject | nucleoside analoguesc | pl_PL |
| dc.subject | chemia click | pl_PL |
| dc.subject | click chemistry | pl_PL |
| dc.subject | 2’,3’-didehydro-2’ | pl_PL |
| dc.subject | 2’,3’-didehydro-2’ | pl_PL |
| dc.subject | 3’-dideoksytymidyna | pl_PL |
| dc.subject | 3’-dideoxythymidine | pl_PL |
| dc.title | Synteza analogów 5’-fosforanów nukleozydów, zawierających układ 1,2,3-triazolowy w części fosforanowo–cukrowej, z zastosowaniem chemii click | pl_PL |
| dc.title.alternative | Synthesis of nucleoside 5'-phosphate analogues, containing 1,2,3-triazole in phosphate-sugar moiety, using click chemistry | pl_PL |
| dc.type | Dysertacja | pl_PL |