Klaudiusz Klaudian: De tertio consulatu Honorii Augusti, De quarto consulatu Honorii Augusti. Wstęp, przekład i komentarz

Abstract

Jako temat rozprawy doktorskiej wybrałam dwa poematy Klaudiana (Panegirycus de tertio consulatu Honorii Augusti , Panegyricus de quarto consulatu Honorii Augusti), poety żyjącego na przełomie IV i V wieku, które jako pierwsza według mojej wiedzy przetłumaczę z języka łacińskiego na polski, opatrując jednocześnie odpowiednim wstępem i komentarzem. W rozdziale pierwszym, skoncentruję się na przedstawieniu autora i odbiorców jego twórczości. Inną postacią, której w żaden sposób nie można pominąć omawiając twórczość Klaudiana jest Flawiusz Stylichon, patron poety i regent małoletniego syna cesarza Teodozjusza Wielkiego, Honoriusza. Przez pryzmat dalszej, politycznej działalności patrona poety, przypatruję się wybranym przeze mnie panegirykom w rozdziale drugim, w którym rozpatruję oba panegiryki Klaudiana jako poematy dworsko-polityczne. Rozdział trzeci rozpatruje wybrane poematy w szerszym kontekście literackim. Postaram się wyodrębnić ogólne tendencje estetyczne w poezji późnego antyku. Równie ważnym zagadnieniem będą analogie, strukturalne i treściowe, z powstałymi wcześniej prozaicznymi mowami pochwalnymi, a także zasób ustalonych z dawna epickich motywów, topoi, wykorzystywanych przez poetę. Konieczne będzie także przypatrzenie się obu tekstom przede wszystkim jako intertekstualnej grze z twórczością jego poprzedników. O poczytności panegiryków Klaudiana w epokach późniejszych, przede wszystkim w renesansie, świadczą pewne reminiscencje tych poematów obecne w poezji powstałej w tym okresie. Wstęp zakończę uwagami na temat formy prezentowanego przekładu i przyjętych w nim zasad. My doctoral dissertation focuses on two political and panegyrical poems composed by the poet of the Late Antiquity, Claudius Claudianus. I have chosen the poems which, as far as I know, have not yet been translated into Polish, that is: “Panegirycus de tertio consulatu Honorii Augusti,” and “Panegyricus de quarto consulatu Honorii Augusti.” My dissertation consists of two main parts: preface and translation with notes. In the first chapter I study the figure of the poet and recipients or listeners of his works. Another historical figure not to be overlooked, if one considers the works of Claudian, is Flavius Stilicho, patron of the poet and protector of juvenile son of emperor Theodosius the Great, Honorius. In the light of further political activity of the poet’s patron, I scrutinize two chosen panegyrics as courtly and political poems in the second chapter. The third chapter of my dissertation examines two chosen panegyrics within the wider literary context. I try also to highlight the main aesthetic trends in late Antiquity. What merits consideration in this context is also a study of analogies between prose panegyrics composed in earlier periods, allusions to related literary works and the whole range of epic motives, topoi, for a long time preserved and used by the poet. Many reminiscences in the later poetry indicate that the panegyrics of Claudian were widely read in the following periods, primarily in the Renaissance. Remarks concerning a form of the presented translation and the general principles adopted in the translation process end the whole introduction, and also the first part of my dissertation.