Klasztory mazowieckiej kontraty dominikanów w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej (XIII-XVI w.)

Abstract

Do kontraty mazowieckiej prowincji polskiej zakonu dominikanów w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej należały klasztory w Płocku (św. Dominika i św. Trójcy), Warce (św. Stanisława), Sochaczewie (św. Mikołaja) i Łowiczu (św. Trójcy). Dysertacja stanowi opracowanie kluczowych aspektów działalności dziejów tych wspólnot w okresie od ich powstania (najstarsza fundacja konwentu św. Dominika miała miejsce ok. 1236 r. zaś najpóźniejsze z nich na początku XV wieku w Łowiczu i Płocku św. Trójcy) aż do 1600 roku, kiedy to powstanie klasztoru św. Jacka w Warszawie zmieniło średniowieczny układ zależności pomiędzy siedzibami dominikanów na Mazowszu. W kolejnych rozdziałach omówione zostały procesy fundacyjne poszczególnych domów, materialne podstawy ich działalności na przestrzeni wieków, wewnętrzna organizacja i skład osobowy konwentów oraz ich miejsce w kontracie i prowincji zakonu, a także rola jaką odgrywały w życiu społecznym, religijnym i gospodarczym Mazowsza. Przeprowadzona analiza zachowanych materiałów źródłowych wykazała, że omawiane klasztory na tle prowincji należały do mniejszych lub średnich. Dysponowały one stosunkowo skromnymi środkami materialnymi, które zwykle pozwalały jednak na utrzymanie zamieszkujących je wspólnot. Wobec niewielkiej konkurencji ze strony innych zakonów, w omawianym okresie dominikanie zdołali zdominować krajobraz monastyczny Mazowsza.

The masovian vicariate of polish province of the Dominican Order in medieval and early modern period consisted of monasteries in Płock (St. Dominic and Holy Trinity), Warka (St. Stanislaw), Sochaczew (St. Nicolas) and Łowicz (Holy Trinity). This dissertation is description of the key points of their existence from their foundations to the year 1600 (when the new monastery in Warsaw was founded, a fact that definitely changed the medieval system of relations between masovian convents). The following chapters present the foundations processes, material basis of the monasteries existence, their inner organization, personnel, place in functioning of the vicariate and province and also role the friars played in the life of masovian society. The analysis of historical sources revealed, that masovian monasteries were one of the smaller in polish province. They also did have relatively low income, which however was still sufficient to support the friars normal existence. Due to low competition from other religious orders and societies, Dominicans were capable of dominating the monastic landscape of Masovia in most of the medieval and early modern period.