Dzieje pojęć a krytyczna rola historiografii
Loading...
Date
2010-10-08T11:57:19Z
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
The history of the concepts and the critical role of the historiography
Abstract
Praca składa się z czterech rozdziałów. Poszczególne części zatytułowane są kolejno: 1. Begriffsgeschichte a historiografia wieku dwudziestego. Podstawowe zbieżności i różnice 2. O konieczności rozumienia tego co przeszłe i tego co oczekiwane 3. Semantyka historyczna i krytyka ideologii 4. Czasowienie i polityczność jako dylemat studiów historycznych i pamięci kolektywnej. Celem pracy jest krytyczne przedstawienie polskiemu czytelnikowi odmiany historii pojęć (niem. Begriffsgeschichte), która w Niemczech stała się rodzajem metodologii historii jak również teorią dziejów. Pierwszy rozdział poświęcony jest omówieniu różnic między Begrifffsgeschichte a angielską Conceptual History. Omówienie to ujawnia najbardziej charakterystyczne cechy tak zwanej semantyki historycznej czyli: polityczność oraz pierwiastek czasu zawarty w znaczeniach poszczególnych pojęć. Rozdział drugi to analiza kategorii rozumienia w historii. W tej części niezwykle często nawiązuję się do myśli Droysena, Diltheya, Gadamera po to aby zarysować przemiany myślenia historycznego, role tradycji w rozumieniu oraz opisać znaczenie dystansu czasowego w obszarze badanej historii pojęć. W trzecim rozdziale rozważana jest możliwość traktowania Begriffsgeschichte jako historiograficznej odmiany krytyki ideologii. Szeroko omawiana jest przy tym naukowość historiografii oraz hermeneutyki. W rozdziale tym nie wskazuje się bezpośrednio na model poznawczy najbardziej odpowiedni dla analiz języka oraz mowy. Część ta skupia się raczej na zagadnieniach ontologii i granic języka, które to granice mogą jednocześnie być wartościowymi kategoriami poznawczymi dla dziejopisarstwa. Dopiero w czwartym, ostatnim rozdziale nawiązuje się bezpośrednio do metodologicznego modelu, który stoi w centrum całego projektu historii pojęć, i który to (jak twierdzi autor rozprawy) może mieć krytyczny potencjał. Chodzi tu dokładniej o stworzony i popularyzowany przez Reinharta Kosellecka wzór „przestrzeń doświadczenia – horyzont oczekiwań”. Jest to, według autor rozprawy, najbardziej znaczący element w całej niemieckiej odmianie semantyki historycznej (Begriffsgeschichte).W zakończeniu przedstawiona jest fundamentalna teza pracy mówiąca, że na podstawie przeprowadzonych w kolejnych rozdziałach badań można Begriffsgeschichte uznać za odmianę historiografii nie tylko krytyczną ale również emancypacyjną. Autor pisze „Moją intencją było przedstawienie pewnej wersji leksykografii historycznej (…) jako narzędzia emancypacji działań człowieka w przestrzeni publicznej (powtórzę, że do nich zaliczam historiografię) zarówno od jednowładztwa samego rozumu (który każe historii być nauką) jak i od zawartych w tradycji języka sztywnych i ograniczających pojęć państwa i dziejów.”
The work consists of four chapters. The chapters are titled as follows: 1. Begriffsgeschichte and the historiography of the 20th century. The basic convergences and divergences. 2. The necessity of understanding that which is past and what is expected. 3. Historical semantics and the critics of ideology 4. Temporalization and politics as a dilemma of historical studies and collective memory. The aim of the thesis is the critical presentation of so called Conceptual History (Begriffsgeschichte) to a Polish readers, which in Germany became a kind of historical methodology as well as historical theory. The first chapter has been devoted to a discussion on the divergences between Begrifffsgeschichte and the English Conceptual History. This reveals the most characteristic features of the so called historical semantics, which are: diplomacy and the element of the period of time included in the meaning of the particular concepts. The second chapter is an analysis of the category of understanding in history. In this chapter very often I refer to the idea of Droysen, Dilthey, Gadamer in order to depict the changes in historical thoughts, the role of tradition in the understanding and also to describe the meaning of time lag in the field of the researched history of concepts. In the third chapter I consider the possibility of treating Begriffsgeschichte as a historiographical type of the critiques of ideology. We can also find therein an extensive discussion on the historiographical scholarship and hermeneutics. This chapter does not directly depict the cognitive model which would be the most appropriate for the analysis of language and speech. This part concentrates rather on the issues of ontology and the confines of language, which at the same time can be the valuable cognitive categories for historiography. Finally, in the fourth chapter I refer directly to the methodological model, which forms the core of the entire project of the history of concepts and which (according to the author) can have a critical potential. More precisely it is about the created and popularized by the Reinhart Koselleck model “the space of experience – the horizon of expectations”. It is, according to the author, the most significant element in the whole of German type of historical semantics (Begriffsgeschichte). In conclusion I presented the fundamental thesis which says that on the basis of the four chapter research Begriffsgeschichte can be considered as a type of historiography which is not only critical but also emancipating. The Author writes “My intention was to present a certain version of historical lexicography (...) as a tool for the emancipation of human actions in the public sphere (I would repeat that here I, also includes the historiography) both from the single power of the reason (which requires history to be a science) as well as from the firm and limited concepts of the state and history which are enclosed in tradition and language.
The work consists of four chapters. The chapters are titled as follows: 1. Begriffsgeschichte and the historiography of the 20th century. The basic convergences and divergences. 2. The necessity of understanding that which is past and what is expected. 3. Historical semantics and the critics of ideology 4. Temporalization and politics as a dilemma of historical studies and collective memory. The aim of the thesis is the critical presentation of so called Conceptual History (Begriffsgeschichte) to a Polish readers, which in Germany became a kind of historical methodology as well as historical theory. The first chapter has been devoted to a discussion on the divergences between Begrifffsgeschichte and the English Conceptual History. This reveals the most characteristic features of the so called historical semantics, which are: diplomacy and the element of the period of time included in the meaning of the particular concepts. The second chapter is an analysis of the category of understanding in history. In this chapter very often I refer to the idea of Droysen, Dilthey, Gadamer in order to depict the changes in historical thoughts, the role of tradition in the understanding and also to describe the meaning of time lag in the field of the researched history of concepts. In the third chapter I consider the possibility of treating Begriffsgeschichte as a historiographical type of the critiques of ideology. We can also find therein an extensive discussion on the historiographical scholarship and hermeneutics. This chapter does not directly depict the cognitive model which would be the most appropriate for the analysis of language and speech. This part concentrates rather on the issues of ontology and the confines of language, which at the same time can be the valuable cognitive categories for historiography. Finally, in the fourth chapter I refer directly to the methodological model, which forms the core of the entire project of the history of concepts and which (according to the author) can have a critical potential. More precisely it is about the created and popularized by the Reinhart Koselleck model “the space of experience – the horizon of expectations”. It is, according to the author, the most significant element in the whole of German type of historical semantics (Begriffsgeschichte). In conclusion I presented the fundamental thesis which says that on the basis of the four chapter research Begriffsgeschichte can be considered as a type of historiography which is not only critical but also emancipating. The Author writes “My intention was to present a certain version of historical lexicography (...) as a tool for the emancipation of human actions in the public sphere (I would repeat that here I, also includes the historiography) both from the single power of the reason (which requires history to be a science) as well as from the firm and limited concepts of the state and history which are enclosed in tradition and language.
Description
Wydział Historyczny: Instytut Historii
Sponsor
Keywords
Semantyka historyczna, Historical semantics, Dzieje, History, Czas, Time, Temporalizacja, Temporalization