Hybrydyczność a literackie obrazy poturczenia i rusyfikacji w romantyzmie serbskim i polskim
Loading...
Date
2016
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Universitas
Title alternative
Abstract
Tematem artykułu jest analiza postaci poturczeńców oraz zrusyfikowanych Polaków w wybranych tekstach literackich odpowiednio serbskiego i polskiego romantyzmu. Zjawiska poturczenia i rusyfikacji traktowane są jako odejście od wartości, wyznaczających tożsamość zbiorowości i przejście na stronę „kolonizatora”, a interpretowane będą przy pomocy kategorii hybrydyczności. Interesuje mnie, w jaki sposób w literaturze romantycznej, będącej elementem procesu konstruowania wspólnoty wyobrażonej narodu, przedstawiano takie sytuacje.
Wskazać różne typy realizacji motywy poturczenia i rusyfikacji. Postacie mogą być ofiarami dominacji, którym przemocą jest narzucana tożsamość wroga (np. Anhelli Słowackiego, niektóre postacie z dramatu Jelisaveta, knjeginja crnogorska Đ. Jakšicia). Czasami ukazywane są jak zdrajcy, arywiści przechodzący na stronę nieprzyjaciela (np. poplecznicy Senatora w Dziadach, Vuk Branković w tekstach serbskich odwołujących się do mitu kosowskiego). Inny wariant to postawa bohaterska – mimo opresji postacie opierają się naciskom i demonstrują niezłomny opór, czasami jednak ulegając wrogiej dominacji w inny sposób (np. rewanżyzm oraz przejmowanie wzorców zachowania pochodzących od nieprzyjaciół jako forma zniewolenia w III części Dziadów). Kwestia odstępstwa od monolitycznej tożsamości narodowej może być również powiązana z kwestiami płci i erotyki (opowiadanie Neverna Tijana Đ. Jakšicia, powiązanie wątku miłosnego i problematyki syberyjskiej w Fantazym Słowackiego) czy pytaniami metafizycznymi (Górski wieniec P.P. Njegoša, relacje polityczne i „migracje” duchów polskich, ruskich i mongolskich w filozofii genezyjskiej Słowackiego). Szczególnie interesujące są przypadki, w których opozycja zostaje zamieniona przez układ trójstronny (zbiorowość narodowa – nieprzyjaciel – kultura zachodnia): np. w dramatach Górski wieniec P.P. Njegoša, Maksim Crnojević L. Kosticia i Jelisaveta, knjeginja crnogorska Đ. Jakšicia obok przeciwstawienie Czarnogóry i Turcji pojawia się również kontekst Wenecji jako przestrzeni obcej kulturowo, będącej potencjalnym sprzymierzeńcem, ale jednocześnie zagrożeniem.
Description
Sponsor
Keywords
hybrydyczność, hybridity, romantyzm, romanticism, literatura polska, Polish literature, literatura serbska, Serbian literature, rusyfikacja, rusification, tożsamość, identity, postkolonializm, postcolonialism, komparatystyka, comparative literature, slawistyka, Slavic studies, hibridičnost, romantizam, slavistika, poturice
Citation
w: „Romantyzm środkowoeuropejski w kontekście postkolonialnym” cz. II, red. M. Kuziak, B. Maciejewski, Kraków 2016, s 249-266.
Seria
ISBN
9788324230082