Communities in AMUR
Select a community to browse its collections.
Recent Submissions
Upadek Kościoła otwartego
(Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, 2021) Kaczmarek, Kamil M.
Na gruncie socjologii prezentowana publikacja jest nowatorska, zarówno jeśli chodzi o tematy-kę, jak i zastosowaną przez Autora perspektywę teoretyczną. W pracy podjęto próbę wyjaśnienia współczesnego kryzysu Kościoła katolickiego w Europie, odwołując się do dwóch paradygmatów – rynkowej teorii religii oraz ewolucjonizmu. O ile teorie sekularyzacji pozwalają na budowanie koncepcji skoncentrowanych przede wszystkim na czynnikach otoczenia, o tyle Kamil M. Kaczmarek w rozwijanej przez siebie socjologicznej teorii ewolucji religii kieruje zainteresowanie socjologów na organizację, wraz z jej wewnętrzną strukturą, szukając tam wyjaśnienia zmian Kościoła instytucjonalnego i wspólnotowego.
Publikacja ta wypełnia lukę w polskiej socjologii religii. Socjologowie w większości koncen-trują się na religijności wiernych, a nie na samym Kościele, jego hierarchii i przekształceniach strukturalnych. Biorąc pod uwagę kościelny charakter religijności Polaków, temat ten może mieć ogromne znaczenie społeczne.
Psychoterapia w czasie kryzysów społecznych. Pandemia i wojna w Ukrainie w doświadczeniu osób pracujących psychoterapeutycznie
(Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, 2024) Frąckowiak-Sochańska, Monika; Hermanowski, Marcin
Oddajemy do rąk czytelniczek_ków książę będącą efektem dwuipółletnich badań dotyczących psychoterapii w czasie kryzysów społecznych. Badania zainicjowaliśmy wiosną 2020 roku wraz z rozpoczęciem ogólnoświatowej pandemii COVID-19. Wówczas nie wiedzieliśmy, że nie będzie to jedyny kryzys społeczny, który przyjdzie nam badać. Traktujemy psychoterapię nie tylko jako sposób radzenia sobie z osobistym problemami jednostek, lecz przede wszystkim jako system ekspercki funkcjonujący pomiędzy sferą publiczną a prywatną. W związku z tym badanie procesów zachodzących w ramach psychoterapii z perspektywy socjologicznej uwidacznia powiązania pomiędzy mechanizmami zachodzącymi w sferze makrospołecznej a wstrząsami doświadczanymi przez społeczności, mikrostruktury, a wreszcie jednostki. […]
Zaprezentowane wyniki naszych badań prowadzą do wniosków na temat wyczerpywania zasobów wsparcia społecznego oraz aktywowania dawnych traum przez traumy aktualne. Słowa te piszemy we wrześniu 2024 roku, w momencie, gdy mieszkańcy południowej Polski zmagają się z konsekwencjami powodzi, porównywalnej do tej z 1997 roku. Historia społecznych kryzysów nawraca. Ich badania mają szansę przyczynić się do lepszego rozumienia jednostek i społeczeństw w konfrontacji z traumatogenną rzeczywistością.
Trafność pomiaru w praktyce psychometrycznej. Badania empiryczne
(Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, 2021) Kleka, Paweł
Paweł Kleka włącza się swą książką do dyskusji dotyczącej statusu psychologii jako nauki,
a konkretnie koncepcji trafności narzędzi pomiarowych stosowanych w psychologicznej praktyce badawczej. Robi to niekonwencjonalnie i nowatorsko, zamiast bowiem wdawać się w kolejny spór słowny o koncepcje i teorie interesującego go zagadnienia, opracowuje i realizuje program badań empirycznych sprawdzających wnioski wynikające z tych teorii. Głównym obszarem jego zainteresowań jest pominięta przez psychologię kwestia relacji między człowiekiem jako bytem charakteryzującym się niełatwym do zrozumienia życiem psychicznym a liczbami jako odzwierciedlającymi to życie wynikami pomiaru psychologicznego. Są to badania pod względem metodologicznym wzorcowe, pomysłowo zaplanowane i przeprowadzone, kończące się ważnymi poznawczo i praktycznie wnioskami.
Publikacja stanowi inspirację do dalszych dociekań, zwłaszcza że problem naukowości psychologii nie tylko nie został rozwiązany w stuletniej jej historii, ale w ostatnim czasie nawet się nasilił w kontekście kryzysu replikowalności naukowych badań psychologicznych.
Należy podkreślić wysoki poziom merytoryczny książki, twórczo krytyczne, głęboko refleksyjne ujęcie poruszonej w niej problematyki, co czyni z niej pierwsze w rodzimej naukowej literaturze psychologicznej tak systematycznie opracowane zagadnienie trafności pomiaru w praktyce psychometrycznej skierowane do wyrobionego metodologicznie czytelnika.
Queerowa rodzinność. O wspólnotach i relacjach osób LGBT+
(Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, 2025) Gajewska, Agnieszka; Wycisk, Jowita
Książka Queerowa rodzinność. O wspólnotach i relacjach osób LGBT+ powstaje po kilku wyjątkowo trudnych latach dla społeczności queerowej w Polsce, gdy problematyka tożsamości płciowej
i orientacji seksualnej znalazła się w centrum walki politycznej. Jej stawką jest jakość życia spo-łecznego i demokracji w naszym kraju. Redaktorki naukowe z zaproszonymi osobami autorskimi koncentrują się na temacie wyjątkowo politycznie wrażliwym, bo związanym z relacjami i rodziną.
Publikacja ta dobitnie pokazuje, że istniejące ramy kulturowe, instytucjonalne czy prawne stały się narzędziem opresji zamiast wsparcia. Potrzebny jest nowy język, wyobraźnia, które ułatwią opisanie wyłaniających się możliwości i współtworzenie nowych struktur.
Struktury deformacyjne powstałe w efekcie upłynnienia osadu – podejście doświadczalne
(2025) Świątek, Szymon; Pisarska-Jamroży, Małgorzata. Promotor; Lewińska, Karolina. Promotor
osadu to proces, w którym wskutek nagłego wzrostu ciśnienia porowego w nawodnionych osadach nieskonsolidowanych dochodzi do chwilowej utraty kontaktów międzyziarnowych. W efekcie tego, osad zaczyna zachowywać się jak ciecz, co prowadzi do jego mobilizacji i powstania charakterystycznych struktur deformacyjnych. Zjawisko to odgrywa istotną rolę zarówno we współczesnych procesach sedymentacyjnych, jak i w interpretacji dawnych zdarzeń naturalnych, takich jak trzęsienia ziemi.
Celem rozprawy było zbadanie warunków sprzyjających upłynnieniu osadu oraz określenie, czy i w jakim stopniu może ono wystąpić nawet przy słabszych wstrząsach sejsmicznych, niż dotychczas uznawane za krytyczne (powyżej magnitudy 4,2). Przeprowadzone badania objęły zarówno dokumentację terenową struktur deformacyjnych, jak i kontrolowane doświadczenia laboratoryjne. Próbki osadów poddano analizie teksturalnej i statystycznej, a ich podatność na upłynnienie była testowana w warunkach symulowanych wstrząsów sejsmicznych. Doświadczenia przeprowadzono w zróżnicowanych warunkach chemicznych, m.in. z zastosowaniem wody o różnym stopniu mineralizacji oraz z dodatkiem związków żelaza.
Wyniki pokazały, że szczególnie istotną rolę w procesie upłynnienia odgrywa frakcja pylasta – jej wysoka zawartość sprzyja mobilizacji osadu, nawet przy niskiej zawartości iłu i niewielkim udziale piasku. Co więcej, wykazano, że upłynnienie może być inicjowane już przy magnitudzie M~3,5, czyli niższej niż dotychczas zakładano.
Nowym i istotnym elementem badań była również analiza mikroskopowa, która ujawniła obecność mikropęknięć i śladów korozji na ziarnach kwarcu, a także, co szczególnie interesujące, osadzania się złota w szczelinach powstałych w wyniku wstrząsu. Sugeruje to, że drgania sejsmiczne mogą inicjować mikroobieg cieczy porowej, sprzyjając mobilizacji metali i ich wtórnej krystalizacji. Tego typu zapis może stanowić trwały ślad w strukturze mineralnej osadu, otwierając nowe perspektywy dla badań paleosejsmologicznych.
Rozprawa doktorska ukazuje, że proces upłynnienia osadu jest znacznie bardziej złożony i wieloczynnikowy, niż dotąd sugerowano. Proces ten obejmuje nie tylko mechaniczne właściwości osadu i siłę drgań, lecz także jego teksturę, stan nawodnienia oraz warunki chemiczne. Wyniki badań wnoszą nową jakość do rozpoznawania sejsmogenicznych struktur deformacyjnych i mogą znaleźć zastosowanie zarówno w rekonstrukcjach zdarzeń sejsmicznych, jak i w geologii inżynierskiej. Odkrycia te mogą mieć istotne znaczenie dla aktualizacji map zagrożeń sejsmicznych.
Sediment liquefaction is a process in which, as a result of a sudden increase in pore pressure within water-saturated, unconsolidated sediments, intergranular contacts are temporarily lost. As a consequence, the sediment begins to behave like a fluid, leading to its mobilization and the formation of characteristic deformation structures. This phenomenon plays a significant role both in modern sedimentary processes and in the interpretation of past natural events, such as earthquakes.
The aim of this dissertation was to investigate the conditions that promote sediment liquefaction and to determine whether it can occur under weaker seismic shocks than previously considered critical (i.e., those exceeding magnitude 4.2). The research included both field documentation of deformation structures and controlled laboratory experiments. Sediment samples were subjected to textural and statistical analyses, and their susceptibility to liquefaction was tested under simulated seismic shock conditions. The experiments were conducted in varied chemical environments, including the use of water with different degrees of mineralization and the addition of iron compounds.
The results showed that the silt fraction plays a particularly important role in the liquefaction process, its high content promotes sediment mobilization, even when clay content is low and sand is present only in small amounts. Furthermore, it was demonstrated that liquefaction can be triggered at magnitudes as low as M~3.5, which is below the threshold previously assumed in the literature.
A novel and important aspect of the research was also the microscopic analysis, which revealed the presence of microcracks and signs of chemical corrosion in quartz grains, as well as, most notably, the occurrence of gold precipitated in fractures formed during the shock. This suggests that seismic vibrations may initiate a micro-circulation of pore fluids enriched in chemical elements, promoting the mobilization of metals and their secondary crystallization. Such a record may constitute a durable geochemical signal preserved in the mineral structure of the sediment, opening new perspectives in paleoseismological studies.
This doctoral dissertation demonstrates that the liquefaction process is far more complex and multi-factorial than previously suggested. It involves not only the mechanical properties of sediments and the intensity of seismic vibrations but also textural parameters, water saturation, and chemical conditions. The results of the study contribute new insights into the recognition of seismogenic deformation structures and may find application in the reconstruction of seismic events as well as in engineering geology and geohazard assessment.
The human communication orders and the principle of natural language sustainability
(2012) Puppel, Stanisław
As communicating agents, humans have always functioned in the predominantly bi-modal communicative design. The design’s architecture includes the anatomical structures of the audio-vocal modality, referred to here as the audio-vocal subdesign (hence AVO), and the anatomical structures of the visual-tactile manual modality, referred to here as the visual-tactile manual subdesign (hence VIT), respectively. The two subdesigns have always co-occurred and cooperated closely in acts of human communication. This fact has been reported time and again in ample pertinent literature (cf. Armstrong et al., 1995; Corballis, 2002; De Ruiter, 2000; Dray and McNeill, 1990; Duranti and Goodwin, 1992; Johnson, 1987; Kendon, 1972; Kita, 2000; Levelt, 1989; Mayberry and Jaques, 2000; McNeill, 1992, 2005; Nobe, 1996, to name but a few selected sources). The evident interrelationship in the use of the two modalities does, in fact, demonstrate a close integration of the two subdesigns which has been artistically and quite inadvertently captured by Leonardo Da Vinci in his famous Vitruvian Man. The figure may thus be thought of as representing in the most elegant and most precise way the postulated and real synchrony of the two subdesigns in human communicative practice. In the figure which is reproduced below (nr 1), the thick horizontal black line, inserted by the present author, separates the bimodal complex of the said subdesigns from the rest of the human body. In the present account, the bimodal complex of the originally tool-free and thus ear-centred audio-vocal and of the visual-tactile and thus manual-centred subdesigns is assumed to constitute the primary human communication order based on the mouth-ear-hand coordinates It is referred to as the natural human communication order (hence abbreviated as NHCO). The order has persisted from time immemorial until the occurrence of its extension by the augmentation of the hand with the tools, such as the drumstick and various writing devices (e.g. initially sticks, stones, bones, and later pens). It is at this point of human history that the ‘augmented’ human communication orders (abbreviated as AHCO), based on the culture-determined engineering of the mouth-ear-hand coordinates, have emerged. In what follows, a brief discussion is offered concerning the evolution of the human communication orders.
Dekonstrukcja urbanistyki. Metropolie 15 minutowe, polityka energetyczna i cyberbezpieczenstwo przestrzeni miejskiej
(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025-10-01) Kwiatkiewicz, Piotr; Maciejewski, Robert; Wyszyński, Jacek
Dekonstrukcja, wywodząca się z filozofii Jacques’a Derridy, jest metodą analizy polegającą na rozkładaniu złożonych systemów, struktur czy idei na ich fundamentalne składniki w celu ujawnienia ukrytych założeń, wewnętrznych sprzeczności i potencjalnych wieloznaczności. W swoim założeniu dekonstrukcja nie prowadzi do destrukcji badanych koncepcji, lecz zmierza do ich głębszego zrozumienia, otwierając jednocześnie nowe perspektywy interpretacyjne i praktyczne. W naukach społecznych i przestrzennych zastosowanie dekonstrukcji pozwala na krytyczne spojrzenie na przyjęte modele i struktury, zwracając uwagę na ich kontekst historyczny, kulturowy oraz technologiczny. Urbanistyka, jako interdyscyplinarna dziedzina zajmująca się kształtowaniem i zarządzaniem przestrzenią miejską, stanowi doskonałe pole do zastosowania tej metody. Miasta współczesne, będące złożonymi systemami społecznymi, technologicznymi i ekonomicznymi, są kształtowane przez różnorodne założenia teoretyczne, modele planowania i ramy administracyjne. Dekonstrukcja urbanistyki umożliwia krytyczne przeanalizowanie dominujących narracji i rozwiązań stosowanych w kształtowaniu przestrzeni miejskiej, ujawniając zarówno ich potencjał, jak i ograniczenia. Proces ten pozwala zrozumieć nie tylko mechanizmy wpływające na rozwój miast, ale także skutki, jakie wywołują na poziomie przestrzennym, społecznym i politycznym. Urbanistyka, w swojej współczesnej formie, mierzy się z licznymi wyzwaniami, które wymagają odważnych i nowatorskich rozwiązań. Rosnąca urbanizacja, zmiany klimatyczne, cyfryzacja oraz konieczność zapewnienia bezpieczeństwa w obliczu dynamicznie zmieniających się warunków społeczno-politycznych – to tylko niektóre z czynników, które redefiniują współczesne podejście do kształtowania przestrzeni miejskich. Dekonstrukcja w tym kontekście nie ogranicza się do analizy teorii czy założeń, ale także bada, w jaki sposób idee i praktyki urbanistyczne wpływają na codzienne funkcjonowanie miast oraz ich mieszkańców. Przestrzeń miejska, będąca wynikiem historycznych procesów planowania i współczesnych innowacji technologicznych, stanowi dynamiczne pole interakcji pomiędzy polityką, administracją a technologią. Dekonstrukcja urbanistyki pozwala ujawnić napięcia między tymi elementami oraz wskazać obszary, w których ich współdziałanie może przynieść najbardziej optymalne rezultaty. Krytyczna analiza urbanistyczna, oparta na tej metodzie, umożliwia bardziej holistyczne spojrzenie na rozwój miast, uwzględniając ich złożoność oraz wielowymiarowy charakter.
Przedstawienie dialektów we współczesnej prozie niemieckiej i japońskiej w świetle koncepcji ideologii językowych
(2025) Jaśkiewicz, Hanna Alina; Wicherkiewic, Tomasz. Promotor; Jarosz, Aleksandra. Promotor pomocniczy
Rozprawa poświęcona jest analizie ideologii językowych odzwierciedlonych w literackich przedstawieniach dialektów bawarskiego, górnosaksońskiego, Kansai i Tōhoku w prozie niemieckiej i japońskiej z lat 1980-2024. Choć procesy standaryzacji językowej w Niemczech i Japonii rozpoczęły się już w XIX wieku, dialekty wciąż odgrywają istotną rolę społeczną i kulturową, a ich postrzeganie pozostaje niedostatecznie zbadane. Część teoretyczna pracy omawia dotychczasowe podejścia badawcze (narratologiczne, stylistyczne, socjolingwistyczne) oraz kluczowe pojęcia, takie jak dialekt, ideologia i polityka językowa. Następnie przedstawiono sytuację językową w obu krajach, historię standaryzacji oraz charakterystykę analizowanych dialektów. W części analitycznej ukazano sposób literackiego przedstawiania poszczególnych odmian, ich funkcje, konteksty użycia i motywacje autorów. Analiza porównawcza pozwoliła stwierdzić, że dialekty są konsekwentnie przedstawiane jako odmiany nacechowane wobec neutralnego języka standardowego, co potwierdza dominację ideologii języka standardowego w Niemczech i Japonii. W literaturze japońskiej widoczne jest jednak większe zainteresowanie przełamywaniem stereotypów, co może świadczyć o rosnącym wpływie ideologii antystandaryzacji. Widoczny jest też wpływ prestiżu danej odmiany: dialekty o niższym prestiżu częściej obciążane są negatywnymi konotacjami społecznymi.
The dissertation examines language ideologies reflected in literary representations of the Bavarian, Upper Saxon, Kansai, and Tōhoku dialects in German and Japanese prose from 1980 to 2024. Although linguistic standardization in Germany and Japan began in the 19th century, dialects still play a significant social and cultural role, and their perception remains insufficiently studied. The theoretical part discusses previous approaches (narratological, stylistic, sociolinguistic) and key concepts such as dialect, ideology, and language policy. It also outlines the linguistic situation in both countries, the history of standardization, and the characteristics of the analyzed dialects. The analytical part explores how these varieties are represented in literature, their functions, contexts of use, and authors’ motivations. Comparative analysis shows that dialects are consistently portrayed as marked varieties in relation to the neutral standard language, confirming the dominance of standard language ideology in both Germany and Japan. Japanese literature, however, shows greater interest in challenging stereotypical perceptions of dialects, indicating a growing influence of anti-standardization ideologies. The prestige of each variety also affects its portrayal: lower-prestige dialects are often burdened with negative social connotations.
„Все поэты жиды“. Antytotalitarne gesty poetyckie i kreacyjne wobec Zagłady oraz innych doświadczeń granicznych
(Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Kuczyńska-Koschany, Katarzyna
Monografia problemu dotyczy tematu gestu artystycznego jako znak towarowy przeciw temu, co w sposób opracowany totalitarne. Gesty poetyckie i inne gesty kreacyjne upominają się o wolność i godność na nieludzkiej ziemi, charakterystyczny podmiotowość człowieka tam, gdzie się go uprzedmiotawia i skazuje na śmierć. To dominujący temat pozostaje katastrofą antropologicznie najbardziej radykalną, czyli Zagłada Żydów, a tytułowa fraza Maryny Cwietajewej, celowo zapisana cyrylicą, jest najbardziej lapidarnym streszczeniem książki. Praca dotyczy niepokojących obcości, naruszających „granice mojego świata i ograniczenia języka”. Niesubordynowane gesty polskie i amerykańskie (Jeana Améry'ego, Mirona Białoszewskiego, Jerzego Ficowskiego, Zbigniewa Herberta, Janusza Korczaka, Piotra Matywieckiego, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej, Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, Andrzeja Bobkowskiego, Paula Celana, Waltera Benjamina, Victora Klemperera, Fritza Sterna) do poezji i kreacji przeciw władzy nieuprawnionej i śmiercionośnej. W tym przypadku każdy z nich jest podejrzany o samobójstwo, jest życiodajny.
Książka ma charakter monografii problemowej. Wszystkie zawarte w niej teksty poruszają problem aktu artystycznego jako oporu wobec wszelkich przejawów totalitaryzmu. Akty poetyckie i wszelkie inne gesty twórcze stają w obronie ludzkiej wolności i godności na nieludzkiej ziemi, wysuwają na pierwszy plan podmiotowość, gdy ktoś zostaje uprzedmiotowiony i skazany na śmierć. Dlatego też Holokaust, najbardziej radykalna katastrofa antropologiczna, dominuje tematycznie w tej książce, a słynne powiedzenie Poematu końca Mariny Cwietajewej, celowo napisanego cyrylicą, jest jej najlepszym podsumowaniem w synekdochiczny sposób. W monografii omówiono niepokojącą obcość, która narusza Wittgensteinowskie „granice mojego języka są granicami mojego świata”. Niesubordynowane czyny pisarzy polskich i europejskich (m.in. J. Améry, M. Białoszewski, J. Ficowski, Z. Herbert, J. Korczak, P. Matywiedd, Cz. Miłosz, W. Szymborska, E. Tkaczyszyn-Dycki, A. Bobkowski, P. Celan, W. Benjamin, V. Klemperer, F. Stem) to poetyckie i twórcze gesty przeciwko władzy, która jest nieuprawniona i zabójcza. W tym sensie każdy z opisywanych tu aktów poetyckich, nawet ten samobójczy, jest podtrzymujący życie.
The book is a problem-oriented monograph. All the texts included in it raise the problem of the artistic act as resistance to any manifestation of totalitarianism. The poetic acts and all the other gestures of creativity stand up for the human freedom and dignity on the inhuman earth, they foreground one’s subjectivity whenever one is objectified and sentenced
to death. Therefore the Holocaust, the most radical anthropological disaster, dominates thematically in this book and the famous dictum of Marina Tsvetaeva’s Poem Of The End, intentionally written in Cyrillic alphabet, is its best summary in a synecdochic way. The monograph discusses a disturbing strangeness that violates Wittgenstein’s “boundaries of my language are the boundaries of my world”. The insubordinate acts of Polish and European writers (i.a. J. Amery, M. Białoszewski, J. Ficowski, Z. Herbert, J. Korczak, P. Matywiecki, Cz. Miłosz, W. Szymborska, E. Tkaczyszyn-Dycki, A. Bobkowski, P. Celan, W. Benjamin, V. Klemperer, F. Stern) are poetic and creative gestures against the power which is unauthorized and deadly. In that sense each of the described here poetic acts, even the suicidal ones, is life-sustaining.
Związek genów układu odpornościowego nornicy rudej (Clethrionomys glareolus) z genami białek powierzchniowych krętków Borrelia afzelii
(2025) Różańska-Wróbel, Joanna; Radwan, Jacek. Promotor
Interakcje między żywicielami i pasożytami prowadzą do ich współzależnej ewolucji, kształtując zmienność genetyczną, strukturę populacji oraz rozprzestrzenianie się chorób. Niniejsza praca analizuje oddziaływania pomiędzy genami gospodarza i pasożyta oraz odpowiedź transkryptomu gospodarza na infekcję. Badania przeprowadzono w naturalnym systemie nornicy rudej (Clethrionomys glareolus) i infekującej ją bakterii Borrelia afzelii. W pierwszym rozdziale badano związek między wariantami genów MHC klasy II nornic, a wariantami genów kodujących białko powierzchniowe OspC krętków Borrelia. Stwierdzono, że allele MHC mogą kształtować specyficzną dla wariantu odpowiedź immunologiczną na białko OspC, co jest zgodne z założeniami koewolucji gospodarz pasożyt. W drugim rozdziale analizowano geny kodujące czynnik H (CFH) u nornic i gen ospE bakterii. Wykryto, że gen ospE ewoluuje pod wpływem działania doboru pozytywnego, nie stwierdzono jednak zależności między wariantami genów CFH i ospE. Trzeci rozdział, oparty na analizie transkryptomu nornic, wykazał u zainfekowanych gryzoni aktywację nabytej odpowiedzi odpornościowej (w szczególności związanej z funkcjonowaniem limfocytów B i produkcją przeciwciał), obniżenie odpowiedzi prozapalnej w porównaniu z tą opisywaną u ludzi lub myszy laboratoryjnych oraz zmiany w ekspresji genów związanych z macierzą pozakomórkową i procesami neurodegeneracyjnymi. Uzyskane wyniki sugerują strategię tolerancji na infekcję oraz odsłaniają genetyczne podstawy koewolucji w naturalnym układzie żywiciel-patogen.
Interactions between hosts and parasites drive their coevolution, shaping genetic variation, population structure, and disease dynamics. This dissertation investigates host-pathogen gene associations and host transcriptomic response to infection. The study focuses on the natural system of the bank vole (Clethrionomys glareolus) and the bacterium Borrelia afzelii. The first chapter examines associations between bank vole MHC class II gene variants and variants of the ospC gene of B. afzelii. The findings suggest that MHC alleles may shape variant-specific immune responses to Borrelia OspC, consistent with host-pathogen coevolution. The second chapter analyses vole genes encoding complement factor H (CFH) and the bacterial ospE gene. While ospE showed signs of positive selection, no association between CFH and ospE variants was found. The third chapter, based on transcriptomic analysis, shows that infected voles activate adaptive immune responses (particularly those related to B cells and antibody production), exhibit reduced pro-inflammatory responses compared to humans or lab mice, and display changes in expression of genes related to the extracellular matrix and neurodegenerative pathways. These results suggest a tolerance strategy of reservoir hosts to infection and highlight the genetic basis of coevolution in a natural host-pathogen system.