Communities in AMUR
Select a community to browse its collections.
Recent Submissions
Heroina w półmroku. Szaleństwo i nienormatywność w operach Krzysztofa Pendereckiego
(Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, 2023) Libert, René
Prezentowaną monografię można odczytywać co najmniej na dwa sposoby. Z jednej strony jest to wnikliwe i wieloaspektowe studium szaleństwa rozumianego najogólniej jako zespół silnych zaburzeń zachowania i zdeterminowanego przez płeć, z drugiej strony natomiast to praca mu-zykologiczna poświęcona twórczości operowej, której tematyka koncentruje się na trzech ope-rach Krzysztofa Pendereckiego, rozpatrywanych głównie z perspektywy pogłębionej analizy psychologicznej jej bohaterek. Warto podkreślić oryginalny i nowatorski, wpisujący się poniekąd w nurt gender studies, sposób ujęcia tematu. Książkę tę można umieścić we współczesnym nur-cie badań spod znaku tzw. nowej muzykologii, czyli – najogólniej rzecz ujmując – spojrzenia na muzykę przez pryzmat jej roli i funkcji w kulturze naszych czasów.
Ta wielowątkowa praca o charakterze interdyscyplinarnym wnosi znaczący wkład do badań nad operą drugiej połowy minionego stulecia.
Negotiating the Unfamiliar: Translation of Lafcadio Hearn's Some Chinese Ghosts in Early Twentieth-Century Poland
(2025) Wieczorkiewicz, Aleksandra
This article provides a comparative reading of Lafcadio Hearn's Some Chinese Ghosts (1887) and Bajki chińskie (1913), its Polish translation by L. M. Brzozowska, in the light of transnationalism, translation, and transfer studies. It focuses on the rendering of cultural realities (foreignisation/domestication) and negotiating the unfamiliar aspects of the original in translation for young audiences, asking about children's literature translators’ visibility as intermediaries between cultures and the cultural mediation of English. It also discusses how Eastern cultures were represented in the source and target texts and reflects on whether Chinese tales – arriving in Polish via English – might have been an attempt to create an alternative canon to the torrent of Western children's literature.
Book Lists Between Ideologies: Power Games and Canon Changes in Children’s Translated Literature in Poland (1929–1951)
(2025) Czernow, Anna; Wieczorkiewicz, Aleksandra
Itamar Even-Zohar argues that when new literary models emerge, it is translation that often becomes the means of expanding the literary repertoire, especially in those periods in the history of literature when turning points and moments of crisis occur. This paper addresses two such turning points in the Polish culture: the regaining of independence (1918) and the proclamation of the Polish People's Republic (1945). Juvenile literature of the interwar period was subjected to various ideologizing strategies, the most notable of which was the official one expressed in The List of Books Recommended for School Libraries (1929). After WWII, when the communist ideology was proclaimed, the authorities created another list, namely The Inventory of Books to be Immediately Withdrawn (1951)-the secret document disclosed only afterthe year 2000. Our paper aims to compare these two lists to examine how the collision of ideologies shaped children's translated literature in Poland: which languages dominated the translations; which titles were to be withdrawn after 1951 and which were retained; what reasons may have been underlying the censors' decisions and what impact they had on the canon of juvenile literature; what was the rhetoric of justifications and how to interpret the lists with regard to the canonization techniques. Our research is premised on Pierre Bourdieu's argument about the interdependence between literature and the field of political power.
Porębowicz dzisiaj
(Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2025) Łuczak, Barbara
Monografia zbiorowa Porębowicz dzisiaj zawiera artykuły poświęcone postaci i dziełu Edwarda Porębowicza (1862-1937), historyka literatury, literaturoznawcy, tłumacza i pisarza. Prace zebrane w tomie rzucają światło na różne etapy jego naukowej i akademickiej drogi. Pokazują wszechstronność i rozmach jego działalności, rolę, jaką odegrał w debacie naukowej swoich czasów, i nowoczesność stosowanych przez niego metod krytycznoliterackich, a także wyjaśniają specyfikę jego odczytań tekstów francuskich, włoskich, hiszpańskich, angielskich, katalońskich.
The collaborative book Porębowicz dzisiaj contains articles devoted to the figure and work of Edward Porębowicz (1862-1937), a literary historian, critic, translator, and writer. The articles collected in this volume shed light on the various stages of his scientific and academic path. They show the breadth of his activity, the role he played in the scholarly debate of his time and the modernity of the critical literary methods he developed in his readings of French, Italian, Spanish, English and Catalan texts.
Medycyna obozowa w KL Stutthof
(2025) Okoniewska, Katarzyna; Jankowiak, Stanisław. Promotor
Tematem niniejszej rozprawy doktorskiej jest medycyna obozowa w obozie koncentracyjnym Stutthof – dziedzina dość odrębna, mająca jednak ogromny wpływ na życie więźniów obozów koncentracyjnych. Temat ten nie był dotychczas tak szeroko i szczegółowo opisany. Główną bazą źródłową była dokumentacja archiwalna Muzeum Stutthof, m.in. listy transportowe, akta osobowe, akty zgonów, korespondencja dotycząca zaopatrzenia szpitala w leki, sprzęt medyczny, materiały opatrunkowe i żywność, a także rozkazy komendanta, statystyki szpitalne i księga chorych. Dzięki nim wyłonił się obraz działań niemieckich lekarzy i sanitariuszy w KL Stutthof. Obóz został założony 2 września 1939 r. na zalesionym terenie w pobliżu wsi Stutthof (Sztutowo), która była częścią Wolnego Miasta Gdańska. Teren obozu był otoczony ze wszystkich stron bagnami, a prócz tego porośnięty gęstym lasem sosnowym, co skutecznie maskowało obiekt. Szpitalem kierował lekarz naczelny, który odpowiadał za warunki sanitarne i zdrowotne. Podlegał mu cały personel szpitala w placówce macierzystej i w podobozach. Lekarze SS byli odpowiedzialni za podpisywanie aktów zgonu, leczenie więźniów zdolnych do pracy i eliminowanie chorych. Ich obecność była również obowiązkowa przy wymierzaniu kar i przy egzekucjach. Opiekę medyczną nad chorymi sprawowali sanitariusze, którzy nie mieli wykształcenia medycznego - brali oni udział przede wszystkim w selekcjach i zabijaniu pacjentów. Szpital podzielony był na dwa oddziały: jeden dla załogi SS i drugi dla więźniów. W sekcji SS dbano o zdrowie członków i dokładano wszelkich starań, aby uratować życie każdego rannego. W przypadku szpitala więźniarskiego było inaczej, ponieważ jego głównym celem był udział w eksterminacji więźniów, a nie poprawa ich zdrowia lub zmniejszenie śmiertelności. Wobec pacjentów stosowano przemoc fizyczną i psychiczną, dlatego woleli oni iść do pracy, niż zgłosić się do szpitala pomimo wysokiej gorączki, bólu brzucha lub poważnej choroby skóry. Celem szpitala i lekarzy było także odizolowanie osób z chorobami zakaźnymi, aby zapobiec epidemiom, które mogłyby zagrozić zdrowiu załogi SS lub okolicznej niemieckiej ludności cywilnej. Szpital był miejscem, z którego pacjentów kierowano na śmiertelny zastrzyk fenolu lub do komory gazowej. Sytuacja poprawiła się w drugiej połowie 1943 r. dzięki działaniom polskich lekarzy, którzy byli również więźniami i od tego momentu stanowili większość personelu medycznego. Starali się oni zapewnić opiekę chorym, opracowali własne metody leczenia różnych chorób i oferowali wsparcie każdemu, kto tego potrzebował. Głównym problemem dla wszystkich więźniów był głód. Racje żywnościowe dla ciężko pracujących ludzi były niewystarczające do podtrzymania podstawowych funkcji organizmu i były tak obliczone, że przetrwanie w obozie było możliwe tylko przez ok. trzy miesiące. Dla większości więźniów maksymalna wartość odżywcza wynosiła 1300 kalorii. Wyjątkiem byli więźniowie żydowscy, dla których ilość ta została zmniejszona do mniej niż 1000 kalorii. Głód i choroba głodowa skłaniały osadzonych do kradzieży jedzenia, a to jedynie przynosiło im dodatkowe kłopoty, ponieważ każda próba zdobycia pożywienia była karana przez załogę obozu. Kary obejmowały redukcję racji żywnościowych lub całkowite pozbawienie pokarmu, co często skutkowało śmiercią. Niedożywienie poważnie osłabiało organizm i prowadziło wielu więźniów do powolnej i bolesnej śmierci. Choroby dodatkowo przyczyniały się do osłabienia więźniów. Epidemie tyfusu wybuchały w obozie kilkakrotnie – po raz pierwszy na początku 1940 r., a następnie regularnie powracały - pod postacią tyfusu plamistego, brzusznego lub paratyfusu. Podstawowym środkiem zaradczym było odwszawianie, ale z czasem stało się ono niewystarczające. Od 1942 r. w walce z chorobą zaczęto stosować szczepienia, które wcześniej były testowane na osadzonych celem sprawdzenia jakości preparatu. W kwietniu 1943 r. epidemia tyfusu rozprzestrzeniła się nawet w sąsiedniej wsi Stegnie – zarządzono wówczas kwarantannę i wydano rozkaz zobowiązujący wszystkich do przestrzegania higieny osobistej, zachowania czystości w latrynach i niezezwalający na picie nieprzegotowanej wody. Epidemia ta pozostawiła po sobie trwały ślad w pamięci więźniów, głównie ze względu na liczbę insektów, która opanowała obóz. Ostatnia epidemia wybuchła jesienią 1944 r. i trwała do końca działalności obozu – odbierała życie podczas ewakuacji, a także tym, którzy czekali na wyzwolenie w obozie. Trudną sytuację osadzonych pogarszał fakt, że w placówce najprawdopodobniej przeprowadzano eksperymenty pseudomedyczne, m.in. sterylizację, doświadczenia z flegmoną i różne zabiegi chirurgiczne. Służyły one potrzebom niemieckiej armii i lekarzy SS, którzy dzięki nim zdobyli wiedzę i praktykę medyczną. Wielu więźniów zmarło wskutek zabiegów, a ci, którzy przeżyli, byli okaleczeni do końca życia. Obóz koncentracyjny Stutthof został wyzwolony 9 maja 1945 r. Liczbę ofiar szacuje się na ok. 65 000, z czego ok. 28 000 to Żydzi.
The subject of this doctoral dissertation is camp medicine in the Stutthof concentration camp – a rather separate field that had a huge impact on the lives of the camp’s inmates. This subject has not been so widely and so extensively studied before. The main source base for my doctoral dissertation was the archive documentation of the Stutthof Museum. This included: transport lists, personal files, death certificates, correspondence concerning the hospital's supply of medicines, medical equipment, dressing materials and food, orders of the commandant, hospital statistics and the book of diseases. Thanks to these sources, a picture of the activities of the German doctors and orderlies in the Stutthof concentration camp emerged, as well as the extreme situations the prisoners found themselves in. Stutthof concentration camp was established by Nazi Germany on 2 September 1939 in a wooded area near the village of Stutthof (Sztutowo), which was a part of Free City of Gdańsk. The camp area was surrounded on all sides by swamps and covered with a dense pine forest, which effectively camouflaged the facility. The hospital was headed by a chief physician, who was responsible for sanitary and health conditions. The entire hospital staff was subordinate to him, including those in the sub-camps of the main facility. SS doctors were responsible for signing death certificates, treating inmates who were able to work and eliminating inmates who were terminally ill. Their presence was also compulsory for punishments and executions. Medical care was provided by orderlies who had no medical education, they took part in selections and killing of patients. The hospital was divided into two wards: one for the SS and the other for prisoner patients. In the SS section members’ health was carefully maintained and every effort was made to save life of each injured person. In the case of the prisoners’ hospital everything was different, because its main purpose was to participate in the extermination of inmates rather than to improve their health or reduce mortality among the sick. Physical and psychological violence was used against patients, so they often preferred to stay in the camp rather than go to the hospital - they went to work despite high fever, stomach ache or serious skin disease. The goal of both – the hospital and the doctors – was to isolate those suffering from infectious disease to prevent epidemics that could endanger the SS crew or the surrounding German civilian population. The hospital was a place from which patients were sent for a lethal injection of phenol or to the gas chamber. The situation improved in the second half of 1943 due to the activities of Polish doctors who were also prisoners and who from that point made up the majority of the medical staff. They tried to provide care for the sick, developed their own methods for treating various illnesses and offered support to anyone in need. The main problem for all prisoners was hunger. Food rations for hard working people were insufficient to sustain basic bodily functions and they were calculated in such way that survival in the camp was possible for only three months. For most prisoners the maximum nutritional value was 1300 calories. The exception was Jewish prisoners, for whom this amount was reduced to less than 1000 calories. Hunger and starvation disease led prisoners to steal food, which only brought further trouble, as any attempt to obtain extra food was punishable by the camp crew. These punishments included ration reductions or complete deprivation of food, which often resulted in death. Malnutrition severly weakened the body and led many prisoners to a slow and painful death. Diseases further contributed to the weakening of prisoners. Typhus epidemics broke out in the camp several times – for the first time in early 1940 and then regularly returned for various reasons in the form of epidemic typhus, typhoid fever or paratyphoid fever. The primary countermeasure was delosuing, but over time it became insufficient. Since 1942 SS staff had started to use injections against typhus on themselves, which were previously tested on inmates to check the quality of the preparations. In April 1943, the typhoid epidemic spread to the neighbouring village of Stegna - a quarantine was then introduced and an order issued requiring everyone to keep personal hygiene, latrines clean and not to drink unboiled water. This epidemic has left an indelible mark on the memory of the prisoners, mainly due to the number of insects that took over the camp. The last epidemic broke out in the fall of 1944 and had lasted until the end of the camp's activities - took lives during the evacuation and subsequently among those who waited for liberation in the camp. The prisoners’ difficult situation had been made worse by the fact that medical experiments such as: sterilization, experiences in phlegmon and various surgical procedures were probable carried out at the facility. They served the needs of the German army and SS doctors, who gained medical knowledge and practice thanks to them. Many prisoners died as a result of the procedures, those who survived were mutilated for the rest of their lives. Stutthof concentration camp was the last camp liberated by the Allies, on 9 May 1945. It is estimated that 110 000 people had been deported to the camp in the course of its existence. About 65 000 prisoners died there as a result of starvation, epidemics, extreme labour conditions, brutal evacuations, and a lack of medical attention. 28 000 of those who died were Jews.
Nowe metody kontroli fal spinowych z wykorzystaniem strukturyzacji i złożonej geometrii nanostruktur ferromagnetycznych
(2025) Gołębiewski, Mateusz; Krawczyk, Maciej. Promotor; Gruszecki, Paweł. Promotor pomocniczy
Rozprawa poświęcona jest badaniu możliwości kontrolowania fal spinowych w ferromagnetykach poprzez inżynierię struktur geometrycznych i ich wymiarowości. W oparciu o zaawansowane symulacje mikromagnetyczne (MuMax3, COMSOL Multiphysics, tetmag) omówiono wpływ różnych struktur – od jednowymiarowych macierzy nanodziur po trójwymiarowe sieci gyroidalne – na propagację, dyspersję i lokalizację fal spinowych. Po raz pierwszy teoretycznie zbadano efekt Talbota dla fal spinowych oraz wskazano jego potencjał w zastosowaniach magnonicznych. Wykazano, że precyzyjne kształtowanie geometrii umożliwia inżynierię pasmową, wzmacnianie efektów brzegowych i indukowanie powierzchniowych modów rezonansu ferromagnetycznego, przełączalnych zewnętrznym polem magnetycznym. Praca łączy teorię, modelowanie i współpracę eksperymentalną, prezentując nowe koncepcje projektowania nanostruktur o wysokiej funkcjonalności, mogących stanowić podstawę przyszłych urządzeń magnonicznych i spintronicznych o obniżonym zapotrzebowaniu energetycznym.
This dissertation explores the control of spin waves in ferromagnetic materials through the engineering of geometric structures and their dimensionality. Utilizing advanced micromagnetic simulations (MuMax3, COMSOL Multiphysics, tetmag), it examines the influence of various architectures – from one-dimensional arrays of antidots to fully three-dimensional gyroid networks – on the propagation, dispersion, and localization of spin waves. The Talbot effect for spin waves is theoretically demonstrated for the first time, highlighting its potential in magnonic computing applications. The findings show that precise geometric design facilitates band structure engineering, enhances edge-related phenomena, and enables the induction of surface-localized ferromagnetic resonance modes that can be switched by an external magnetic field. Integrating theoretical analysis, numerical modeling, and experimental collaboration, the work presents innovative strategies for designing highly functional nanostructures that could underpin next-generation magnonic and spintronic devices with significantly reduced energy demands.
Upadek Kościoła otwartego
(Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, 2021) Kaczmarek, Kamil M.
Na gruncie socjologii prezentowana publikacja jest nowatorska, zarówno jeśli chodzi o tematykę, jak i zastosowaną przez Autora perspektywę teoretyczną. W pracy podjęto próbę wyjaśnienia współczesnego kryzysu Kościoła katolickiego w Europie, odwołując się do dwóch paradygmatów – rynkowej teorii religii oraz ewolucjonizmu. O ile teorie sekularyzacji pozwalają na budowanie koncepcji skoncentrowanych przede wszystkim na czynnikach otoczenia, o tyle Kamil M. Kaczmarek w rozwijanej przez siebie socjologicznej teorii ewolucji religii kieruje zainteresowanie socjologów na organizację, wraz z jej wewnętrzną strukturą, szukając tam wyjaśnienia zmian Kościoła instytucjonalnego i wspólnotowego. Publikacja ta wypełnia lukę w polskiej socjologii religii. Socjologowie w większości koncentrują się na religijności wiernych, a nie na samym Kościele, jego hierarchii i przekształceniach strukturalnych. Biorąc pod uwagę kościelny charakter religijności Polaków, temat ten może mieć ogromne znaczenie społeczne.
Psychoterapia w czasie kryzysów społecznych. Pandemia i wojna w Ukrainie w doświadczeniu osób pracujących psychoterapeutycznie
(Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, 2024) Frąckowiak-Sochańska, Monika; Hermanowski, Marcin
Oddajemy do rąk czytelniczek_ków książę będącą efektem dwuipółletnich badań dotyczących psychoterapii w czasie kryzysów społecznych. Badania zainicjowaliśmy wiosną 2020 roku wraz z rozpoczęciem ogólnoświatowej pandemii COVID-19. Wówczas nie wiedzieliśmy, że nie będzie to jedyny kryzys społeczny, który przyjdzie nam badać. Traktujemy psychoterapię nie tylko jako sposób radzenia sobie z osobistym problemami jednostek, lecz przede wszystkim jako system ekspercki funkcjonujący pomiędzy sferą publiczną a prywatną. W związku z tym badanie procesów zachodzących w ramach psychoterapii z perspektywy socjologicznej uwidacznia powiązania pomiędzy mechanizmami zachodzącymi w sferze makrospołecznej a wstrząsami doświadczanymi przez społeczności, mikrostruktury, a wreszcie jednostki. […]
Zaprezentowane wyniki naszych badań prowadzą do wniosków na temat wyczerpywania zasobów wsparcia społecznego oraz aktywowania dawnych traum przez traumy aktualne. Słowa te piszemy we wrześniu 2024 roku, w momencie, gdy mieszkańcy południowej Polski zmagają się z konsekwencjami powodzi, porównywalnej do tej z 1997 roku. Historia społecznych kryzysów nawraca. Ich badania mają szansę przyczynić się do lepszego rozumienia jednostek i społeczeństw w konfrontacji z traumatogenną rzeczywistością.
Trafność pomiaru w praktyce psychometrycznej. Badania empiryczne
(Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, 2021) Kleka, Paweł
Paweł Kleka włącza się swą książką do dyskusji dotyczącej statusu psychologii jako nauki,
a konkretnie koncepcji trafności narzędzi pomiarowych stosowanych w psychologicznej praktyce badawczej. Robi to niekonwencjonalnie i nowatorsko, zamiast bowiem wdawać się w kolejny spór słowny o koncepcje i teorie interesującego go zagadnienia, opracowuje i realizuje program badań empirycznych sprawdzających wnioski wynikające z tych teorii. Głównym obszarem jego zainteresowań jest pominięta przez psychologię kwestia relacji między człowiekiem jako bytem charakteryzującym się niełatwym do zrozumienia życiem psychicznym a liczbami jako odzwierciedlającymi to życie wynikami pomiaru psychologicznego. Są to badania pod względem metodologicznym wzorcowe, pomysłowo zaplanowane i przeprowadzone, kończące się ważnymi poznawczo i praktycznie wnioskami.
Publikacja stanowi inspirację do dalszych dociekań, zwłaszcza że problem naukowości psychologii nie tylko nie został rozwiązany w stuletniej jej historii, ale w ostatnim czasie nawet się nasilił w kontekście kryzysu replikowalności naukowych badań psychologicznych.
Należy podkreślić wysoki poziom merytoryczny książki, twórczo krytyczne, głęboko refleksyjne ujęcie poruszonej w niej problematyki, co czyni z niej pierwsze w rodzimej naukowej literaturze psychologicznej tak systematycznie opracowane zagadnienie trafności pomiaru w praktyce psychometrycznej skierowane do wyrobionego metodologicznie czytelnika.
Queerowa rodzinność. O wspólnotach i relacjach osób LGBT+
(Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, 2025) Gajewska, Agnieszka; Wycisk, Jowita
Książka Queerowa rodzinność. O wspólnotach i relacjach osób LGBT+ powstaje po kilku wyjątkowo trudnych latach dla społeczności queerowej w Polsce, gdy problematyka tożsamości płciowej
i orientacji seksualnej znalazła się w centrum walki politycznej. Jej stawką jest jakość życia spo-łecznego i demokracji w naszym kraju. Redaktorki naukowe z zaproszonymi osobami autorskimi koncentrują się na temacie wyjątkowo politycznie wrażliwym, bo związanym z relacjami i rodziną.
Publikacja ta dobitnie pokazuje, że istniejące ramy kulturowe, instytucjonalne czy prawne stały się narzędziem opresji zamiast wsparcia. Potrzebny jest nowy język, wyobraźnia, które ułatwią opisanie wyłaniających się możliwości i współtworzenie nowych struktur.