Artykuły naukowe (WPiA)
Permanent URI for this collection
Browse
Browsing Artykuły naukowe (WPiA) by Author "Mikołajewicz, Jarosław"
Now showing 1 - 2 of 2
Results Per Page
Sort Options
Item O SŁUSZNOŚCIOWYCH GRANICACH PRAWA(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Mikołajewicz, JarosławRefleksja sprawiedliwościowa, usystematyzowana już w starożytności przez Arystotelesa, towarzyszy ludzkości od czasu, gdy rozpoczęła autorefleksję. Szczególnie ożywiona jest w odniesieniu do prawa. Zasadniczo rzecz biorąc, konstrukcje sprawiedliwościowej treści prawa dotyczyć mogą dwóch kategorialnie odmiennych zagadnień. Po pierwsze − treści samego prawa (sąd sprawiedliwościowy) służyć tu może zarówno krytyce, jak i aprobacie moralnej norm prawnych, a także stanowić podstawę czy element dookreślania samej treści norm prawnych; po drugie – kwalifikacji moralnej aktów stosowania prawa, aż po odmowę nadawania im cech prawności. Ten drugi aspekt jest często w ogóle niedostrzegany. Akcent bywa przesuwany na samo prawo, do którego wprowadza się przesłankę negatywną – mianowicie, że dyskwalifikacji ontologicznej, jako prawo, ulega ta część wytworów czynności zasadniczo prawotwórczych, których treść w jakimś sensie jest niegodziwa. Takie ujęcie, pomijając kwestię samej jego zasadności ze względów logicznych, ma tę podstawową wadę, że dokonuje pewnego zafałszowania odpowiedzialności moralnej za wytwór kulturowy, którym jest prawo. Przeciwne stanowisko, odrzucające komponentę słusznościową samej istoty prawa pozytywnego, opiera się na etyce odpowiedzialności, fundowanej na takim pojęciu godności ludzkiej, które zakłada wolną wolę. Stąd również dopuszcza możliwość czynienia zła. Brak jakichkolwiek argumentów metafizycznych, aby odrzucić jako prawo taki pozytywny wytwór moralny, który urągałby elementarnym wymogom sprawiedliwości czy przekraczał granicę słuszności tak dalece, że wzbudzałby uzasadniony sprzeciw moralny. Zwolennicy tego poglądu podnieśliby również argument z operatywności pojęć moralnych. Wprowadzanie komponenty słusznościowej do pozytywistycznie pojmowanego prawa osłabia postawy wobec niego krytyczne. W ramach grupy problemów sprawiedliwościowych, odniesionych do samego prawa, a nie do aktów jego stosowania, należy wyróżnić problematykę sprawiedliwościowej treści norm prawnych. W tym wypadku sądy sprawiedliwościowe są niejako inkorporowane do treści prawa, a nie stanowią podstaw jego zewnętrznej oceny. Tak pojmowana sprawiedliwość prawa, poza koncepcją Petrażyckiego, której treść uniemożliwia legitymizację sprawiedliwościową jakichkolwiek norm z innych względów niesłusznych, dla zachowania etycznej koherencji wymaga korekt innymi wartościami, takimi jak prawość, epika czy miłosierdzie. Co istotne, aczkolwiek mogłoby się wydawać, że sprawiedliwość stosowania prawa zagwarantowana jest przez formalną i treściową sprawiedliwość prawa, to jednak trzeba zauważyć, iż nigdy nie da się wykluczyć sytuacji, że prawo samo w sobie bynajmniej nie niesprawiedliwe w okolicznościach konkretnego przypadku przedstawia się jako wprost niemiłosierne. W takim przypadku dla zachowania obrazu słusznego moralnie prawa konieczna jest korekta aktów jego stosowania z punktu widzenia innych wartości niż sprawiedliwość. Tak czy inaczej idea petrażycjańska ma tę podstawową zaletę, że jest dostateczna i bezwyjątkowo konkluzywna, a to w tym sensie, iż nie wymaga żadnych korekt z punktu widzenia sądów słusznościowych sądów sprawiedliwościowych. Co w przypadku koncepcji arystotelejskiej, dla zachowania etycznej koherencji, jest nierzadko konieczne. Ideami takimi są w szczególności prawość, epikea czy w innym ujęciu miłosierdzie, którym przyjdzie nam się bardziej szczegółowo zająć.Item The derivative concept of legal interpretation(Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2015-06) Białkowski, Michał; Mikołajewicz, Jarosław; Ochmański, Jerzy WitoldThe dominant thinking on legal interpretation in contemporary Polish legal doctrine is the derivative concept of interpretation of Professor Maciej Zieliński. One of the most important features of this concept is that it distinguishes legal provision from legal norm. Legal provision is the statement of the fundamental text of the legal act taken from dot to dot, whereas legal standard is the standard of conduct which was established or recognised by the authorised body of the state, in the traditional jurisprudence of the tripartite structure (hypothesis–instruction–sanction). The derivative concept of legal interpretation also rejects the principle clara non sunt interpretanda and replaces it with the principle omnia sunt interpretanda. But the most derivative part of the concept is the accurate identification of features of the language of Polish legal texts, such as its specific variability as it takes place somehow beyond the legal text. Among other features characteristic of Polish legal texts we could mention that they are written at a ‘descriptive level’ and read at a ‘normative level’ (the quasi-idiomacity of Polish legal texts), the fragmentation of legal standards (above all syntactic and semantic) and the presence of vague or imprecise turns of phrase.. M. Zieliński grouped directives of interpretation in his concept into three phases : ordering, reconstructive and perceptual. According to M. Zieliński legal interpretation starts with the determination of the state of the law applicable to the case and of the content of the interpreted provision. The aim of the second (reconstructive) phase is to obtain the standard expression including the determination of the recipient (subject to which the order or prohibition of action is applied) and the determination of the circumstances in which the specified behaviour is ordered or prohibited. The standard expression after this phase does not yet constitute the legal standard owing to its potential ambiguity, which is finally clarified in the perceptual phase of interpretation.