Przegląd Strategiczny, 2017, nr 10
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Brytyjskie czasopisma naukowe z obszaru stosunków międzynarodowych – przegląd 2016 roku(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Jędrowiak, PatrykArtykuł stanowi przegląd artykułów opublikowanych w 2016 r. na łamach brytyjskich czasopism naukowych z obszaru stosunków międzynarodowych. Dokonano wyboru tekstów z 16 wydań czasopism: „International Relations”, „The British Journal of Politics and International Relations”, „Politics” oraz „Political Studies”. Prezentowane artykuły zostały przeanalizowane w ramach grup tematycznych takich jak: terroryzm, kwestie bliskowschodnie, polityka migracyjna Wielkiej Brytanii oraz polityka chińska.Item Sipri Yearbook 2016(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Magiera, MaciejKomentarz poświęcono SIPRI YEARBOOK 2016 i zawartym w nim najważniejszym tendencjom potwierdzonych najbardziej aktualną wiedzą. Coroczne opracowanie w kompleksowy sposób ukazuje aktywność aktorów międzynarodowych w kwestii światowych wydatków zbrojeniowych, międzynarodowych transferów broni, produkcji zbrojeniowej, sił nuklearnych, konfliktów zbrojnych czy multilateralnych operacji pokojowych.Item Polskie analizy strategiczne – przegląd 2016 roku(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Wiśniewski, RafałNiniejszy artykuł stanowi kolejną odsłonę przygotowywanego od dwóch lat przeglądu artykułów publikowanych w wybranych polskich czasopismach naukowych poświęconych tematyce bezpieczeństwa międzynarodowego. W odniesieniu do roku 2016 autor dokonał (siłą rzeczy) subiektywnego wyboru tekstów, które znalazły się na łamach czterech publikacji – „Bellony”, „Rocznika Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, „Rocznika Strategicznego” oraz „Stosunków Międzynarodowych”. W naturalny sposób tematyka podejmowana przez autorów rzeczonych publikacji stanowi odzwierciedlenie obecnego stanu międzynarodowego środowiska bezpieczeństwa oraz prognoz co do kierunków jego dalszej ewolucji.Item Soft power Rosji(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Łos, RobertRosja zawsze była państwem, które dążyło, aby być mocarstwem. Nawet jeżeli straciło znaczenie po rozpadzie ZSRR, to chęć powrotu jako twórcy porządku międzynarodowego, wymusza wypracowanie nowej strategii, która przewiduje użycie środków soft power. Stanowi to pewną przeszkodę dla Rosji, która tradycyjnie przygotowana jest do użycia sił zbrojnych czy presji ekonomicznej. Dużo gorzej jest z wykorzystaniem wartości, które w zamierzeniach Moskwy powinny być różne od Zachodu. Wynikało to z tego, że Rosja stara się stworzyć konkurencyjny do zachodu projekt soft power. Rosja stara się dobrze wykorzystać swoją dyplomację, w tym cyfrową, umiejętnie jej używając nawet jako narzędzi propagandy czy walki w cyberprzestrzeni.Item Wojna z terroryzmem za pomocą dronów(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Gwiazda, AdamCoraz powszechniejsze wykorzystywanie w operacjach bojowych bezzałogowych statków powietrznych, nazywanych potocznie dronami wzbudza wiele kontrowersji. Paradoksem jest fakt, że mniejsze kontrowersje międzynarodowe wywołuje zjawisko stosunkowo szybkiego upowszechniania się UAV-ów w siłach zbrojnych wielu państw, jak również coraz powszechniejsze ich wykorzystywanie przez różne firmy prywatne, w tej liczbie także prywatne formy wojskowe (PMC). Jednak największe spory dotyczą posługiwania się przez Stany Zjednoczone dronami w walce z terroryzmem. Spory te koncentrują się szczególnie wokół dopuszczalności takich operacji bojowych poza obszarem konfliktów zbrojnych i ich statusu prawnego oraz ich efektywności militarnej w porównaniu do uzyskanych rezultatów, w tym także tzw. efektów ubocznych, czyli liczby zabitych cywilów – którzy nie byli celem danej operacji antyterrorystycznej, określonej mianem „selektywnego zabójstwa” (ang. targeted killing). Artykuł omawia rozwój i możliwości techniczne różnych rodzajów wojskowych dronów, ich wykorzystywanie w operacjach antyterrorystycznych oraz ryzyko związane z szybką proliferacją tej nowej broni.Item Stan bezpieczeństwa w Ameryce Łacińskiej w 2016 roku(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Lisińska, MagdalenaArtykuł stanowi analizę stanu bezpieczeństwa w Ameryce Łacińskiej w roku 2016, biorąc pod uwagę charakter istniejących w regionie zagrożeń. W pierwszej kolejności przedstawione zostały problemy wynikające z toczących się między państwami latynoamerykańskimi sporów granicznych. Następnie, w kontekście wydarzeń z roku 2016, omówiony został problem terroryzmu w Ameryce Łacińskiej. Ostatnia część właściwej analizy poświęcona jest przestępczości zorganizowanej i generowanych przez nią zagrożeniom. Szczególny nacisk położony został na problem narkobiznesu. Zwieńczenie artykułu stanowi podsumowanie omawianych kwestii, jak również prognoza o dwojakim charakterze: krótkoterminowa, dotycząca roku 2017, oraz długoterminowa, wykraczająca poza bieżący rok.Item Międzynarodowe środowisko bezpieczeństwa Azji Wschodniej w 2016 roku. Zasadnicze determinanty i kierunki ewolucji(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Wiśniewski, RafałCelem artykułu jest analiza stanu międzynarodowego środowiska bezpieczeństwa regionu Azji Wschodniej oraz zasadniczych kierunków jego ewolucji w roku 2016. Autor identyfikuje kluczowe trendy długoterminowe kształtujące regionalny ład bezpieczeństwa omawianego obszaru. Umożliwia to określenie „stanu wyjściowego” regionu na początku analizowanego okresu, a także określenie swoistego „tła strategicznego”, w odniesieniu do którego należy rozpatrywać bieżące wydarzenia. Następnie przedstawiono kluczowe wydarzenia z obszaru bezpieczeństwa międzynarodowego, które zaszły w Azji Wschodniej w trakcie 2016 r. (oraz w pierwszych miesiącach 2017 r.) oraz ukazano je w nakreślonym kontekście strategicznym. Pozwala to na sformułowanie wstępnej oceny co do wpływu pojedynczych wydarzeń na międzynarodowe środowisko bezpieczeństwa regionu (stabilizujące, destabilizujące lub neutralne). W ostatnim etapie, na bazie dotychczasowych rozważań podjęto próbę prognozy dalszej ewolucji sytuacji bezpieczeństwa w Azji Wschodniej w perspektywie kolejnych 12–18 miesięcyItem Ewolucja zagrożenia terrorystycznego na Bliskim Wschodzie w 2016 roku(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Wejkszner, ArturPrzedmiotem rozważań w niniejszym artykule jest problematyka ewolucji zagrożenia terrorystycznego na Bliskim Wschodzie w 2016 r. W tym celu analizie poddano, po pierwsze, istotę i determinanty współczesnego zagrożenia terrorystycznego. Wskazano także najważniejsze podmioty terrorystyczne aktywne na Bliskim Wschodzie. Po drugie – przedstawiono chronologię i najważniejsze trendy w ramach aktywności terrorystycznej w tym regionie. I wreszcie, po trzecie, skupiono się na predykcji najważniejszych trendów rozwoju powyższego fenomenu w 2017 r. i kolejnych latach.Item The Ongoing Military Conflicts in Syria and Yemen: Recent Developments, Their Consequences, and Scenarios(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Osiewicz, PrzemysławThe main aim of the article is to analyse in detail roles played by various regional and non- regional state actors in two of the ongoing Middle Eastern conflicts, namely in Syria and in Yemen, in the period between March 2015 and May 2017. The year 2015 was very significant. That year the Russian military intervention in Syria began, the conflict in Yemen broke out and was internationalized simultaneously. This state-oriented study has two levels of analysis, namely regional and global. Although the global dimension can be observed and analysed in both selected conflicts, its seems to be much more noticeable and significant in case of the Syrian war especially due to the direct Russian engagement as well as the American response to it. A very limited institutionalization of international relations in the Middle East region seriously undermines opportunities for a peaceful conflict resolution in the region and therefore requires participation and engagement of non-regional actors especially of global powers which can exert either direct or indirect pressure on various regional actors. As far as sources are concerned, the study is based on selected documents, monographs, academic articles, reports, and analyses.Item Armed Conflicts in Africa: Fragile States and Rising Instability(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Van Den Bosch, Jeroen; Raubo, JacekThe first part of this article provides an overview of the development of entrenched armed conflicts in Sub Saharan Africa which continue or have resurfaced in 2016. The author (JVdB) aims to expose the underlying causes and nature of the violent contestation by drawing of the works of C. T. Call in order to break open the black box of ‘failed states’ and analyze their legitimacy, capacity and security gaps separately. In addition the author will provide short scenarios of how these conflicts are likely to evolve in the short and medium-term and which (structural) factors will dominate these trends. The second part of this article (by JR) mainly aims at presenting the basic preconditions for the activities of the major terrorist organizations in Africa. With emphasis on the importance of the north-east and north-west regions of this continent in context of terrorist threats. Hence the initial focus was put on Somalia, which as a permanent fragile state remains under the increased influence of the Jihadist organization Al Shabaab, which is an organization with a high potential for increased capacity in the coming years. Next, was sketched out the situation in Egypt, considering, in essence, the activity of the so-called Islamic State in Sinai Peninsula. In this Analysis it also pointed to the intricate internal situation in modern Libya after so-called Arab Spring and international military intervention, where, despite earlier appearances, the terrorist threat was too much positioned, mostly by comprised to the internal conflict between the different Libyan political parties. Finally, efforts were made to illustrate the current terrorist activity in the Mali area, highlighting the importance of Al Qaeda branch AQIM and the situation in Nigeria where Boko Haram group operates.Item Przegląd strategiczny bezpieczeństwa państw europejskich(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Magiera, Maciej; Donaj, ŁukaszTreścią publikacji jest dokonanie przeglądu strategicznego bezpieczeństwa europejskiego państw europejskich w 2016 roku, i stworzenie – na wzór metody „scenariuszy międzynarodowych ” – prognoz krótko-, średnio- oraz długoterminowych. Autorzy zajęli się zarówno wydarzeniami mającymi charakter konfliktów zbrojnych (w tym także tzw. „zamrożonymi konfliktami”), a także problemem nasilających się aktów terrorystycznych. Zwrócono także uwagę na kwestię kryzysu imigracyjnego, powodującego zarówno wzrost nastrojów radykalnych, ale będącego również „źródłem” przemytu osób (w tym terrorystów) oraz towarów (w tym broni, wykorzystywanej następnie w zamachach).Item Proces kształtowania niemieckiej kultury otwartości wobec imigrantów(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Dobrowolska-Polak, JoannaProces wzmacniania kultury powitania i uznania imigrantów doprowadził do wykształcenia w Niemczech postawy otwartości wobec cudzoziemców. Na jej cechy wydają się mieć istotny wpływ: specyfika napływających do Niemiec fal migracyjnych oraz wieloletnie obowiązywanie najpierw polityki wielokulturowości (multikulti), a następnie kultury przewodniej (leitkultur). Podstawową motywację dla niemieckiej polityki otwartych drzwi, nazywanej także polityką otwartych serc’, a oficjalnie ‘polityką powitania’ (Wilkommenspolitik), stanowiły potrzeby niemieckiego rynku pracy. To im miały służyć polityka imigracyjna i, nierozerwalnie z nią związana, polityka integracyjna. Motywacją uzupełniającą było przekonanie o rosnącej odpowiedzialności Niemiec za sytuację na świecie, co skutkowało m.in. przyjmowaniem masowo przybywających do RFN uchodźców i potencjalnych azylantów. Napływające fale migracyjne systematycznie zmieniały skład społeczeństwa niemieckiego. Otwartość na nie postawiła przed Niemcami zadanie opracowania takiego systemu inkluzji imigrantów, który zapewniałby spójność i wzmacniał bezpieczeństwo społeczne państwa.Item In Pursuit of Broad Agreements in the Future Development of the Declaration on the Right to Peace Within the United Nations(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Fernandez, Christian Guillermet; Puyana, David FernandezWar and peace perpetually alternate and peace is always seen as an endless project, even a dream, to be realised in brotherhood by everyone all over the earth. Present generations should ensure that both they and future generations learn to live together in peace with the highest aspiration of sparing future generations the scourge of war. The UN Charter is the most solemn pact of peace in history, which lays down on the necessary basic principles for an enduring peace. Recently, in the context of the joint effort in the recognition of the high importance of practicing tolerance, dialogue, cooperation and solidarity among all human beings, peoples and nations, the General Assembly has raised the voice of victims to strongly condemn war and to openly reiterate their inalienable right to enjoy peace such that all human rights are promoted and protected and development is fully realized. The aim is to present activities of the General Assembly focused on the adoption of the Declaration on the right to peace.Item Commercial Diplomacy in a Globalized World(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Villanueva Lop, GuillermoThe beginning of 21st century has witnessed the consolidation of a process of globalization, where since the 1980s the hegemonic position of the United States has weakened and the international environment is moving towards a multipolar system with emerging economies adopting an increasing power. In this context, new non-state actors, such as non-governmental organizations or multinational firms, have adopted an important role in the stage of international relations that in the past was limited to states and international organizations. The globalization process forced firms to operate internationally, and the financial crisis started in 2008 provoked the contraction of domestic markets and obliged governments and many firms from industrialized economies to look beyond the limits of their home states if they wanted to survive and benefit from the enormous opportunities offered by the new potential foreign markets. In order to achieve this, both governments and multinational firms should adapt diplomacy and its capabilities to their own specific needs. Commercial diplomacy includes policies, practices, instru ments and organizational structures that governments and multinational firms should adopt at different levels to survive in today’s rapidly changing global business environment. Only by interacting between them and with the rest of actors within the international sphere, states and multinational firms will benefit from the switch in the balance of economic power.Item Chiński model rozwoju społeczno-gospodarczego i jego potencjalna adaptacja w Europie(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Walkowski, MaciejNagłaśniane od ponad trzech dekad sukcesy gospodarcze ChRL spowodowały, że w ostatnich latach znaczenia nabrała debata nie tylko na temat specyficznych cech, ale i potencjalnej uniwersalności tzw. chińskiego modelu rozwoju, zwanego najczęściej Konsensusem Pekińskim lub autorytarnym modelem kapitalizmu państwowego (state capitalism). Model ten ostatnimi laty stał się bardzo atrakcyjny dla wielu rządów, głównie słabiej rozwiniętych państw w świecie. Szczególnie widoczne jest to w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji Centralnej, gdzie wyjątkowo aktywne są chińskie przedsiębiorstwa i politycy. Trwający od 2008 r. globalny kryzys finansowy i ekonomiczny w wielu regionach świata podważył zaufanie do anglosaskiego modelu gospodarki wolnorynkowej i towarzyszącej mu ideologii neoliberalnej. Szybkość, z jaką Chiny przeszły ze statusu biednego kraju rolniczego do globalnej po- tęgi gospodarczej, budzi podziw w wielu społeczeństwach. Także w Unii Europejskiej trwa debata na temat kształtowania prawidłowych relacji handlowo-inwestycyjnych z Chinami i oceny chińskiej formuły rozwojowej. Dyskusja dotyczy korzyści i kosztów społeczno-ekonomicznych chińskiej formuły rozwojowej oraz jej adaptowalności. Zauważalnej intensyfikacji uległa ona w kontekście realizacji i popularyzacji chińskiej koncepcji połączenia Azji z Europą, czyli projektu Pasa i Drogi (One Belt One Road). Autor w prezentowanym artykule pragnie przybliżyć specyfikę chińskiego modelu rozwoju, przedstawić jego silne i słabe strony na poszczególnych etapach rozwoju i dać odpowiedź na pytanie na ile użyteczny byłby on w Unii Europejskiej, zarówno na poziomie porozumień bilateralnych, jak i strategicznego partnerstwa Chin z całą UE.Item Wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na rozwój terroryzmu w Azji Centralnej(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Fiedler, RadosławW Azji Centralnej współwystępują czynniki zewnętrze, jak i wewnętrzne mające wpływ na rozwój terroryzmu. Szczególne sąsiedztwo z Afganistanem, jak i Pakistanem umożliwiają tworzenie sieci powiązań pomiędzy różnymi grupami. Kotlina Fergańska stanowi przykład czynników wewnętrznych, takich jak ubóstwo, brak odpowiedniej infrastruktury oraz konflikty etniczne jako odpowiedni grunt dla rozwoju terroryzmu.Item Contemporary Terrorism in the European Union – the Hydra Syndrome(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Wojciechowski, SebastianTerrorism can be compared to a dangerous hydra with many different heads. They symbolize the various types of terrorism, such as Islamic, separatist, far right, far left, and so on. The diversification of the terrorist threat can be easily seen in the European Union as exemplified, for instance, in the latest report by Europol TE-SAT, European Union Terrorism Situation and Trend Report 2017, and the analysis of events in 2016 and 2017. The main purpose of this text is to answer the following questions, among others: what is the current scale of the terrorist threat in the European Union? What are the characteristics of modern terrorism in the EU? What is its specific nature and how is it evolving? What are its main ideological reasons and types? What is the scope and nature of Islamic terrorism in the European Union? What influence does immigration/refugeeism have on the level of terrorism? How are we to evaluate the current antiterrorist policy of the EU? What level of terrorist threat seems to be likely in the European Union in the months to come? These issues are discussed in this paper in the ten sections below. The conclusions presented there frequently defy stereotypical opinions and views on terrorism in the EU.Item Современный терроризм как политический и психологический феномен: актуальные аспекты интерпретации(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Gutorov, Vladimir; Shirinyants, AlexanderВ статье анализируются основные направления интерпретации феномена терроризма в современной политической науке и политической философии. В общественном созна- нии терроризм как важнейший фактор современной политики воспринимается, как пра- вило, весьма поверхностно. Многие современные интерпретации терроризма, при всей их кажущейся внешней объективности, на самом деле постоянно воспроизводят трафа- ретную историческую логику, основанную на чисто внешнем восприятии терроризма как подрывных акций индивидов и небольших групп, руководствующихся самыми различ- ными политическими мотивами. Данная тенденция постоянно используется средствами массовой информации, закрепляющими в политической памяти шаблонные образы тер- рористов и тем самым ложное восприятие как истинных целей, которые они преследуют, так и тех реальных корпоративных структур, которые финансируют и направляют их деятельность. Повсеместно возникающие дилеммы в трактовках террористической активности в различных регионах мира связаны с господством в современном полити- ческом дискурсе практик насилия, несвободы и чрезвычайных ситуаций, постоянно под- питывающих риторику «войны с террором». Эти практики сами по себе накладывают ограничения на субъективную свободу суждений, способствуя формированию структур «дисциплинарной власти», основные механизмы которой были в свое время всесторон- не исследованы в политической философии М. Фуко. В статье обосновывается тезис, согласно которому вопреки устойчивым либеральным стереотипам, государственный терроризм следует рассматривать в теоретическом плане в качестве универсальной ос- новы или «матрицы», в то время как все другие формы индивидуального и группового терроризма, независимо от их социальной, классовой или идеологической ориентации, являются производными от данной основы. В статье отмечается, что адекватные научные определения терроризма способствуют разрушению некоторых историософских концеп- ций, которые в последние десятилетия превратились в устойчивые политические мифыItem Koordynacja bezpieczeństwa imprez masowych w praktyce i rozwiązaniach prawnych RP(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Jarczewski, WaldemarW niniejszej publikacji przedstawiono znaczenie działań związanych z koordynacją przedsięwzięć zmierzających do prawidłowego przygotowania i kierowania bezpieczeństwem imprez masowych. Ustawodawstwo polskie obejmujące ten zakres tematyczny zagadnień, wskazywało już od 1997 r. proces koordynacji jako ważny element budowy bezpieczeństwa imprez masowych, który właściwego znaczenia nabrał dopiero przed turniejem finałowym Euro 2012. Nadal jednak, w obowiązujących regulacjach prawnych, nie wskazano koordynatora tego procesu, tym samym również jego obowiązków. Autor publikacji stara się zwrócić uwagę na konieczność rozwiązania tego problemu w przyszłych regulacjach prawnych.Item Tajne więzienia CIA w Europie – implikacje dla Polski(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2017) Zbaraszewska, AnnaCelem artykułu jest przedstawienie stanu realizacji przez Polskę wyroków ETPC w sprawach Al Nashiri i Husayn (Abu Zubaydah) w związku z istnieniem na terytorium RP tajnych ośrodków zatrzymań CIA i torturowaniem osób podejrzanych o terroryzm. Artykuł koncentruje się na ustaleniach faktycznych poczynionych w toku śledztw międzynarodowych prowadzonych przez Parlament Europejski oraz Radę Europy. Osoby podejrzane o terroryzm nie pozostają w próżni prawnej. Przysługują im w równym stopniu podstawowe prawa jednostki, w szczególności wolność od tortur. Tajemnica państwowa nie może stanowić narzędzia ograniczania prawnej odpowiedzialności państwa za przeprowadzenie transparentnych i skutecznych postępowań w sprawie poważnych naruszeń praw człowieka.