Przegląd Politologiczny, 2018, nr 2
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Sprawozdanie z seminarium naukowego pt. Populistyczne komunikowanie polityczne Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM w Poznaniu, 10–11 kwietnia 2018 r.(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Halagiera, DenisItem Anna Adamus-Matuszyńska, Piotr Dzik, Tożsamość wizualna polskich województw, miast i powiatów. Identyfikacja, prezentacja, znaczenie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Toruń, Katowice 2017, ss. 394.(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Kaczmarek, FilipItem Artur Laska, Teoria polityki. Próba ujęcia integralnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2017, ss. 323.(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Obacz, PiotrItem The Melanesian Spearhead Group in terms of Indonesia’s interest(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) ZAHIDI and MUSFIROH, M. SyaprinThis qualitative study aims to encompass Indonesia’s interest in seeking to join the MSG (Melanesian Spearhead Group). An in-depth interview was carried out with the Director of Directorate General of Asia, Pacific, and Africa under the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Indonesia aiming to obtain valid data supported by literature reviews. The findings indicate that Indonesia’s attempts to join the MSG or Melanesian intergovernmental organizations basically aim to maintain domestic stability which, in this context, refers to closing down separatist movements that still exist in Indonesia, such as the FPM (Free Papua Movement), that explicitly receive international support from Melanesian countries sharing the same racial background. In an effort to preserve the country’s sovereignty, Indonesia, in the era of President Joko Widodo, strives to join the MSG to prevent the Melanesian intergovernmental organization from supporting such separatist groups, which from Indonesia’s perspective could disrupt the unity of the Republic of Indonesia.Item EU-Iran Relations in the Post-JCPOA Period: Selected Political Aspects(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Osiewicz, PrzemysławAfter the 1979 revolution, Europe’s policy of engaging Iran differed from the American approach. The circumstances changed in 2002, when the international community learnt about the undeclared nuclear sites at Arak and Natanz, as well as the scale of the Iranian nuclear program. The situation became even more complex when Mahmoud Ahmadinejad came to power in 2005. From that moment on, the European Union has changed its attitude toward Iran. Moreover, after Mahmoud Ahmadinejad had been re-elected under controversial circumstances in 2009, the EU intensified sanctions against Iran, even in such cases when they were divergent from member states’ interests. Bilateral affairs began to normalize after the presidential victory of Hassan Rouhani in 2013. Two years later, the EU and other powers from the P5+1 group signed the Joint Comprehensive Plan of Action with Iran. Has the signing of the JCPOA had any impact on Iran-EU political relations as far as non-nuclear related issues are concerned? In order to answer this question, one has to analyze their political relations prior to and after the signing of the deal. Selected political aspects are taken into consideration, including proliferation related issues, attitudes toward changes in the Arab world, regional conflicts, especially in Syria and Yemen, combating the so-called Islamic State, humanitarian aid to undocumented Afghan refugees, as well as civil liberties and human rights violations in Iran.Item Przyczyny i polityczne skutki wyborów uzupełniających do Senatu RP(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Leszczyńska, KrystynaWybory uzupełniające do Senatu RP w ocenie polskich polityków spełniają funkcję barometru odzwierciedlającego nastroje polityczne społeczeństwa. Celem artykułu jest wskazanie przyczyn i politycznych skutków wygasania mandatu senatora w trakcie kadencji. Porównując wyniki badań, uzyskane w rezultacie analizy zagadnienia określonego w tytule artykułu, podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania badawcze: 1) jakie czynniki wpływają na wygaśnięcie mandatu senatora w Polsce?; 2) jak kształtuje się frekwencja w tych wyborach na tle frekwencji w wyborach do Sejmu i Senatu?; 3) w jakim stopniu wybory uzupełniające do Senatu wpływają na zmianę jego kompozycji politycznej?; 4) czy stanowią one wiarygodny barometr nastrojów politycznych społeczeństwa? Zastosowane metody badawcze (instytucjonalno-prawna, statystyczna, porównawcza) pozwoliły sformułować wnioski. Dotychczas wygasło 44 mandaty senatorskie (4,9%). Głównymi przyczynami były: śmierć (36,4%), objęcie ważnych stanowisk publicznych (22,8%) i wybór na posła do PE (15,9%). Przeprowadzone 37 razy elekcje uzupełniające do Senatu z reguły wywoływały niewielkie zainteresowanie wyborców (najczęściej około 7%). Jednak zdarzało się, że ich wyniki sygnalizowały nadchodzącą zmianę polityczną (elekcje uzupełniające w IV, V i VIII kadencji) lub kontynuację istniejącego układu politycznego (elekcje uzupełniające w VI kadencji). Skuteczność tego prognostyka jest dość zawodna; okazała się trafna w czterech z siedmiu kadencji Senatu.Item Czy współpraca się opłaca? Wpływ koalicji z Niemcami na sukces Polski w procesie legislacyjnym Unii Europejskiej(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Kirpsza, AdamCelem artykułu jest analiza, czy zawieranie koalicji z Niemcami wpływa na sukces Polski w procesie legislacyjnym UE. Przetestowano dwie hipotezy: 1) jeśli preferencje Polski oraz Niemiec są zgodne, to sukces Polski jest większy; 2) koalicja z Niemcami zapewnia Polsce większy sukces w obszarach o szczególnym znaczeniu dla Warszawy, to jest: w rolnictwie, energii, środowisku, sprawach wewnętrznych oraz wspólnym rynku. Hipotezy przetestowano za pomocą metody ilościowej – regresji liniowej na bazie DEU II. Uzyskano następujące wnioski. Po pierwsze, budowanie koalicji polsko-niemieckiej w UE jest niezmiernie skomplikowane ze względu na wyraźną sprzeczność preferencji obu państw. Po drugie, mimo to budowanie koalicji z Niemcami jest dla Polski niezmiernie opłacalne. Analiza wykazała, że gdy Polska zawiera sojusz z Niemcami, to jej sukces w procesie legislacyjnym UE widocznie wzrasta. Po trzecie, zawiązywanie koalicji z Niemcami jest szczególnie opłacalne w politykach UE, które są kluczowe z punktu widzenia interesów Polski, czyli w rolnictwie, energii, sprawach wewnętrznych oraz wspólnym rynku. Jedynym wyjątkiem jest obszar ochrony środowiska.Item Kultura bezpieczeństwa w kontekście znaczenia informacji jako elementu społeczno-kulturowego(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Górka, MarekW niniejszym artykule przeprowadzona zostaje analiza najważniejszych wyzwań związanych z kulturą bezpieczeństwa, przed którymi stoi obecnie państwo. W pracy omówiono również związek między kulturą polityczną a kulturą bezpieczeństwa. Głównym jednak tematem artykułu jest znaczenie bezpieczeństwa cybernetycznego, którego definicja odnosi się nie tylko do wymiaru technologii, ale i określonych idei, norm oraz zasad, które kształtują egzystencję współczesnego człowieka i pozwalają mu funkcjonować w rzeczywistości wirtualnej. Popularność tego tematu wynika przede wszystkim z dynamicznie rozwijającej się technologii IT, ale i ekspansywnego charakteru cyberprzestrzeni, w której większość już zjawisk społecznych jest obecnie realizowana. Dlatego też w pracy analizowane jest pojęcie kultury cyberbezpieczeństwa w oparciu o porównanie dotychczasowych definicji zarówno kultury politycznej, jak i kultury bezpieczeństwa. Istotne dla poruszanego tematu staje się także skoncentrowanie uwagi na edukacji, która stanowi między innymi narzędzie promocji określonych zasad i wartości. Zaznaczyć jednak należy, że sfera kultury, zarówno w zakresie polityki, jak i bezpieczeństwa, jest niezwykle skomplikowanym i wielowymiarowym procesem, często także oba te obszary wzajemnie się przenikają. A zatem bez zrozumienia znaczenia kultury nie sposób jest skutecznie rozwiązać współczesnych wyzwań w wymiarze polityki bezpieczeństwa.Item Rola Frontex w zarządzaniu przestrzenią wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości UE(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Piechowicz, MichałCelem artykułu jest horyzontalna i funkcjonalna analiza umiejscowienia agencji Frontex w systemie instytucjonalnym UE oraz wskazanie jej znaczenia w tworzącym się ponadnarodowym systemie zabezpieczania granic. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy Frontex jest nowym rodzajem instrumentu zarządzania przestrzenią wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości UE? W pracy wykorzystano metody jakościowe, a za źródło informacji posłużyła analiza treści dokumentów i literatury przedmiotu. W artykule znajdują się informacje o roli i specyfice agencji ponadnarodowych, znaczeniu Frontex i usytuowania w strukturze instytucjonalnej UE, jak również o utworzonych instrumentach realizacji celów agencji tj. Eurosur i IBM. Dyskusji poddano także aspekt przenikania się sfery krajowej i ponadnarodowej w omawianym aspekcie PWBiS. Artykuł dowodzi, że pozytywnie należy zweryfikować założenie, że to tworzone na poziomie ponadnarodowym narzędzia służące realizacji celów Frontex sprzyjają procesowi uwspólnotowienia systemu zarządzania granicami zewnętrznymi UE. Wnioski wskazują także, że pomimo rozbudowywanych kompetencji wspierania zarządzania granicami na poziomie ponadnarodowym, nadal jest to kompetencja państw członkowskich, dla których nadzór granic lądowych i morskich jest sprawą priorytetową bezpieczeństwa.Item Unijny system relokacji w sprawozdaniach Komisji Europejskiej. Ocena i perspektywy(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Potyrała, Anna26 września 2017 r. formalnie zakończył się okres obowiązywania decyzji o relokacji osób będących w oczywistej potrzebie ochrony międzynarodowej. Z przewidzianych 160 tysięcy, relokacji poddano do tego czasu nieco ponad 29 tysięcy osób. Przy zastosowaniu metody analizy prawnej oraz analizy decyzyjnej, w artykule podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania badawcze: (1) co było przyczyną odmowy dokonania relokacji przez niektóre państwa członkowskie?; (2) jakie działania podejmowała Komisja Europejska chcąc nakłonić państwa do wypełnienia zobowiązań prawnych?; (3) jakie konsekwencje pociąga za sobą odmowa dokonania relokacji osób, będących w potrzebie ochrony międzynarodowej?. W artykule analizie poddano cykliczne sprawozdania Komisji Europejskiej z funkcjonowania nadzwyczajnego, czasowego mechanizmu relokacji. W toku poprowadzonych rozważań wskazano przyczyny niewywiązywania się przez państwa członkowskie z prawnych zobowiązań oraz przyczyny braku woli dokonania rzeczywistej reformy polityki azylowej i imigracyjnej. Udowodniono, że wyrażone w traktatach zobowiązanie do wspólnych, solidarnych działań w obliczu kryzysów ustąpiło miejsca partykularnym dążeniom do wzmocnienia ochrony terytoriów państwowych.Item Odnajdywanie prostoty w złożoności. Wybrane zastosowania gier 2×2 w badaniach zjawisk politycznych(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Wajzer, MateuszW artykule poruszono problematykę wykorzystania gier 2×2 w badaniach zjawisk politycznych. Omówiono zarówno podstawowe zagadnienia teoretyczne, jak i przykładowe zastosowania. Wśród zagadnień teoretycznych wyróżniono: równowagę Nasha, optymalność w sensie Pareto oraz aksjomaty charakteryzujące schemat arbitrażowy Nasha. Przykłady użycia gier 2×2 w badaniach politologicznych zaprezentowano, stosując podział na gry o wypłatach symetrycznych i gry o wypłatach asymetrycznych. W tych pierwszych relacje między poszczególnymi wypłatami są takie same dla obu graczy, natomiast w tych drugich są ustalane osobno dla każdego z uczestników gry. W analizach wykorzystano gry o schematach interakcji typu: chicken i polowanie na jelenia. Modele gier przyjęły postać strategiczną. Wypłaty graczy odzwierciedlono graficznie (w formie wieloboków) na układach współrzędnych. Przeprowadzone analizy ukazują niewątpliwe zalety stosowania modeli teoriogrowych w badaniach politologicznych. Po pierwsze, modele teoriogrowe redukują analizowane zjawiska do niezbędnego minimum, pozwalając tym samym skoncentrować się badaczom na kluczowych aspektach zjawisk. Po drugie, język matematyki, którym posługuje się teoria gier, odznacza się niezwykłą precyzją oraz intersubiektywną komunikowalnością. Po trzecie wreszcie, stosowanie narzędzi teorii gier nie wymaga od badaczy znajomości rozbudowanego i skomplikowanego aparatu matematycznego.Item Perspektywa feministyczna w badaniach nad terroryzmem(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Gasztold, AleksandraCelem artykułu jest analiza problemu terroryzmu poprzez pryzmat założeń zróżnicowanej teorii feminizmu, zaliczanej do podejść postpozytywistycznych. Hipotezą artykułu jest przypuszczenie, że badanie terroryzmu z wykorzystaniem teorii feminizmu pozwala poszerzyć zakres jego analizy oraz skonstatować, że to zjawisko ma szerokie uwarunkowania kulturowe i społeczne, a nawet biologiczne, które kształtują jego genezę, strukturę, funkcjonowanie i konsekwencje. Ujęcie feministyczne umożliwia pełniejszą analizę motywów podejmowania i sposobów prowadzenia działalności terrorystycznej przez kobiety, a tym samym pozwala wykazać specyfikę terroryzmu kobiecego. Przyjęte podejście jest charakterystyczne dla gender studies. Koncentruje się na dostrzeganiu różnic i podobieństw między mężczyznami a kobietami, które są wytworem życia społecznego. Zakłada się przy tym, że status społeczny oraz role i możliwości kobiet są zjawiskami relacyjnymi, które wyznaczane są w odniesieniu do statusu, pozycji i ról społecznych mężczyzn. Teoria feminizmu może być wykorzystana do analizy terroryzmu, ze względu na to, że skupia się na badaniach na poziomie jednostki, kobiety i mężczyzny. Różnica płci jako zmiennej konstytuującej rzeczywistość społeczną ma więc kluczowe znaczenie w badaniu terroryzmu. W konkluzji artykułu autorka stwierdza, że kobiety są obecne w organizacjach terrorystycznych i dlatego ich udział winien być badany, a użyteczną do tego metodologią jest podejście wypracowane przez teorie feministyczne.Item Siła współczesnych państw. Ujęcie teoretyczne(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Łoś, RobertPotęga państw współczesnych nie straciła na aktualności. Można to zaobserwować w ujęciu przedstawicieli różnych teorii stosunków międzynarodowych. Dzieje się tak pomimo zmian w systemie międzynarodowym i innym spojrzeniu na zakres siły państw. Zmiany w systemie spowodowały, iż obok tak oczywistych wyznaczników siły państwa, jak wojskowych czy ekonomicznych należy również uwzględnić inne, definiowane poprzez soft power. Należy uwzględnić również mechanizm uruchamiania siły w postaci sprawnie działającego państwa czy woli wspólnoty do realizacji celów. W ocenie współczesnej potęgi należy również uwzględnić aspekt systemu międzynarodowego, który w dużym stopniu wpływa jakie elementy siły są ważne, a jakie mniej istotne w danej sytuacji. Uwzględniając powyższe uwarunkowania, ważne jest przyjęcie, że siła państwa jest zespolonym wynikiem wojskowych, ekonomicznych i miękkich czynników. Należy jednak uwzględnić czynniki zewnętrzne, systemowe, które ostatecznie określają siłę państwa. W badaniach nad problematyką siły państwa wykorzystano kilka metod badawczych. Analiza systemową, której wartość w badaniach siły jest szczególnie ważna z uwagi na konieczność określenia jej miejsca w systemie międzynarodowym na jego różnych poziomach. Ważne, szczególnie w zakresie potęgometrii są metody statystyczne, które uwzględniają zarówno stronę ilościową, jak i jakościową badanych zjawisk. W badaniach nad potęgą zastosowanie ma również metoda porównawcza (analogia) zwana też komparatywną, z uwagi na możliwości wykrycia podobieństw oraz różnic między procesami i zjawiskami.Item Metoda śledzenia procesu i mechanizmy przyczynowe w badaniu stosunków międzynarodowych(Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2018) Gałganek, AndrzejW artykule przedstawiono jakościową metodę śledzenia procesu (process tracing) i jej przykładowe wykorzystanie w badaniu stosunków międzynarodowych. Po pierwsze, dokonano ogólnej charakterystyki metody. Po drugie, przedstawiono debatę toczoną w naukach społecznych na temat rozumienia mechanizmów przyczynowych i przyczynowego wnioskowania oraz użyteczności metody śledzenia procesu do testowania hipotez. Po trzecie, omówiono różnego rodzaju dyrektywy kierujące postępowaniem badawczym w ramach metody śledzenia procesu. Po czwarte, w końcowej części artykułu zademonstrowano implementację metody w nauce o stosunkach międzynarodowych na przykładzie analizy zakończenia zimnej wojny. W końcu sformułowano pewne wątpliwości związane z metodą. Celem artykułu jest wprowadzenie do polskiej nauki o stosunkach międzynarodowych jakościowej metody badawczej, która nie jest wykorzystywana przez polskich badaczy, chociaż większość z nich określa swoje stanowisko metodologiczne jako jakościowe. Autor w szczególności uzasadnia i ilustruje przekonanie, że metoda śledzenia procesu może stanowić mocną propozycję w rozwiązywaniu problemów związanych z rozpoznawaniem stosunków przyczynowych w nauce o stosunkach międzynarodowych. Autor posługuje się w artykule metodą analizy treści. Metoda śledzenia procesu została przedstawiona w oparciu o analizę tekstów uznanych zwolenników metody w filozofii nauki i nauce o stosunkach międzynarodowych oraz prac poświęconych problemom stosunków międzynarodowych badanych przy zastosowaniu tej metody. Wyniki przeprowadzonej analizy pozwalają na sformułowanie rekomendacji do stosowania metody do badania stosunków międzynarodowych. Autor przedstawia również słabe strony metody, których istnienia powinien być świadomy każdy z niej korzystający.