Pod warszawskim adresem: wyobrażenia i realia. Dokumentalne opowieści o stolicy, jej mieszkańcach i prowincjonalnych „słoikach”

Title alternative

At Warsaw: imaginations and reality. Documentary stories about the capital, its residents and newcomers called “provincial jars”

Abstract

The author of the article discusses in detail documentary films which provide images of Poland’s capital, its permanent residents and newcomers, called “provincial jars”. She compares prevalent imaginations about Warsaw with the realities of daily life in the capital. The analysis begins with examples from the “black series” of the Polish documentary. In the 1950s, directors like Hoffman, Skórzewski, Karabasz and Ślesicki initiated the trend of recording the “dark side of the city”, though most films from the times of the People’s Republic of Poland showed Warsaw as a wonderful, modern metropolis. In the 1990s, Warsaw became the symbolic center of a newly developing capitalism. Most of the phenomena associated with this socio-economic transformation can be seen on the streets in this city. Back then, directors like Titkow, Pałka, Sapija and Kędzierski aimed their cameras at central points in the city (the Palace of Culture and Science and the Stadium of the 10th Anniversary), asking residents of the capital, newcomers from the East, and those from the Polish provinces about their situation, views, plans for the future and opinions on Warsaw. The documentary film Warszawa do wzięcia, directed by Julia Ruszkiewcz and Karolina Bielawska, might be considered a perfect summary of the changes in the image of the Polish capital. In this picture, Warsaw is shown through the eyes of three young girls from a State Agricultural Farm somewhere in the Polish provinces, for whom a trip and work in the capital offered a chance for a change in their fate, but ended in failure.
Autorka artykułu omawia szczegółowo filmy dokumentalne, które są wizerunkami stolicy Polski, jej mieszkańców i przyjezdnych nazywanych „prowincjonalnymi słoikami”. Autorka porównuje powszechne wyobrażenia o Warszawie z realiami codziennego życia w stolicy kraju. Analiza rozpoczyna się od przykładów z „czarnej serii” polskiego dokumentu. W latach 50. reżyserzy tacy jak: Hoffman, Skórzewski, Karabasz i Ślesicki, zapoczątkowali trend rejestrowania „ciemnych stron wielkiego miasta”, ale większość filmów z czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej pokazywała Warszawę jako wspaniałą, nowoczesną metropolię. W latach 90. Warszawa stała się symbolicznym centrum rozwijającego się kapitalizmu. Większość zjawisk związanych z transformacją społeczno-gospodarczą można było zaobserwować właśnie na ulicach tego miasta. Wtedy reżyserzy tacy jak: Titkow, Pałka, Sapija czy Kędzierski, skierowali swoje kamery na centralne punkty miasta (Pałac Kultury i Nauki i Stadion Dziesięciolecia), pytając mieszkańców stolicy, przybyszów zza wschodniej granicy i z polskiej prowincji, o ich sytuację, poglądy, plany na przyszłość i opinie o Warszawie. Film dokumentalny Warszawa do wzięcia w reżyserii Julii Ruszkiewcz i Karoliny Bielawskiej, może być uznany za doskonale podsumowanie przemian wizerunku Warszawy. W tym filmie pokazano Warszawę oczami trzech młodych dziewcząt z popegeerowskich wsi, dla których wyjazd i praca w stolicy miały być szansą na poprawę losu, lecz zakończyły się porażką.

Description

Sponsor

Keywords

Warsaw, documentary film, image of the city, capital, province, “black series”, Paweł Kędzierski, Uliczka wolność, Tadeusz Pałka, W cieniu Pałacu, Andrzej Titkow, Trwoga, Andrzej Sapija, Stadion czyli Jarmark Europa, Jerzy Kalina, Pole karne, Karolina Bielawska, Julia Ruszkiewicz, Warszawa do wzięcia, Warszawa, film dokumentalny, wizerunek miasta, stolica, prowincja, czarna seria

Citation

Images, nr 21-22, vol. XII, 2013, s.193-205

ISBN

DOI

Title Alternative

Rights Creative Commons

Creative Commons License

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Biblioteka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego