Językowe symbole polityczne dwudziestolecia międzywojennego (na materiale stenogramów sejmowych)

Abstract

Rozprawa przybliża funkcjonowanie języka polityki na forum sejmowym w latach 1922-1939. Rozpoczyna ją próba rekonstrukcji mitu dwudziestolecia międzywojennego we współczesnym dyskursie publicznym. W dalszej części pracy znajduje się syntetyczne przedstawienie najważniejszych prób określenia statusu języka polityki (jako odmiany funkcjonalnej polszczyzny lub jako rodzaju dyskursu). Następnie ukazano funkcjonowanie odmiany politycznej polszczyzny na tle dziejów języka oraz państwa, w myśl idei, że pojawienie się struktur politycznych skutkuje wyspecjalizowaniem powiązanego z nimi języka. Centralnym dla rozprawy pojęciem jest językowy symbol polityczny, definiowany jako frazem polityczny, dla którego polityczność nie jest cechą immanentną, funkcjonujący prymarnie lub sekundarnie w języku polityki. Rozdział analityczny poprzedzony jest prezentacją najważniejszych wydarzeń historii międzywojennej. Przedmiotem analizy były teksty stenogramów sejmowych, z których wyekscerpowano zbiór językowych symboli politycznych. Zawierają się w nim: nazwy mniejszości narodowych, nazwy najistotniejszych wydarzeń politycznych, a także postaci historycznych. Nazwy te poddano analizie pragmatyczno-leksykalnej. Efektem analizy językowych symboli politycznych jest nie tylko szczegółowa charakterystyka języka polityki tego okresu, ale też potwierdzenie tezy o ciągłości istnienia tej odmiany od odzyskania niepodległości aż do dziś.

The thesis discusses the shape of political language in the Polish parliament between the years 1922-1939. It starts with a reconstruction of the interwar period’s myth which may be found in today’s political discourse. The next part is devoted to the presentation of the most important proposals of classification of political language (seen as a functional variety or as a discourse variety). The next part describes how political language coexists with political institutions in history, and how they are related. The main idea here is that if political institutions are established, a specific variety of language will follow their development. The crucial term in the thesis is the linguistic political symbol which may be defined as political frazem; however it is not permanently political, and can be primarily or secondarily used in political variety of language. The analytical part of the thesis is preceded by a short description of the interwar period’s history. The transcripts of parliamentary debates were the object of the analysis. A result of this analysis was a list of linguistic political symbols which contains: the names of national minorities, the names of the essential political events and the names of historical figures. All of these names have undergone pragmatic-lexical analysis which has given a detailed description of interwar’s political language as well as confirmed the hypothesis regarding the continuity of this variety lasting from the beginning of 2nd Republic of Poland till today.