Domena dialogu. Interteksualność, podmiotowość i modernizm we współczesnej prozie kobiet (Filipiak – Kuryluk – Tuszyńska)

Abstract

Rozprawa poświęcona jest polskiej prozie kobiet końca XX i początku XXI stulecia analizowanej z perspektywy intertekstualnych odniesień do pisarstwa modernistycznego. Przeprowadzone badania wpisują się w ramy toczącej się w ostatnich dekadach debaty paradygmatycznej związanej z odrodzeniem wrażliwości modernizmu we współczesnej literaturze i sztuce. Ich celem nie jest jednak rozstrzyganie o zasadności nowych projektów periodyzacyjnych, ale uwypuklenie na ich tle charakteru jednostkowego, intencjonalnego dialogu między polskimi autorkami współczesnymi (Ewą Kuryluk, Izabelą Morską (Filipiak) oraz Agatą Tuszyńską) a konkretnymi twórcami i twórczyniami przełomu XIX/XX wieku (Josephem Conradem, Virginią Woolf, Isaaciem Bashevishem Singerem). Ponowna operacjonalizacja interteksualności jako narzędzia teoretyczno-metodologicznego, przeprowadzona za pomocą trzech kluczowych pojęć (personalności, intymności i tekstury), pozwala uchwycić złożoność dialogu oraz odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób i dlaczego modernistyczna wrażliwość staje się kluczowa dla konstruowania współczesnej podmiotowości (kobiet).

The dissertation is dedicated to Polish women’s prose from the late 20th and early 21st centuries, analyzed through the lens of intertextual references to modernist writing. The conducted research aligns with the ongoing paradigmatic debate concerning the revival of modernist sensibility in contemporary literature and art. However, its goal is not to determine the validity of new periodization projects but rather to highlight, against their backdrop, the individual and intentional dialogue between contemporary Polish women writers (Ewa Kuryluk, Izabela Morska (Filipiak), and Agata Tuszyńska) and specific authors from the turn of the 19th and 20th centuries (Joseph Conrad, Virginia Woolf, Isaac Bashevis Singer). The renewed operationalization of intertextuality as a theoretical and methodological tool, carried out through three key concepts—personality, intimacy, and texturality—allows to capture the complexity of this dialogue and to address the question of how and why modernism becomes crucial for constructing contemporary (female) subjectivity.