Archeologiczne badania ratownicze na wielkich inwestycjach budowlanych. Aplikacja praktyczna modelu rozwiązań organizacyjnych

Abstract

Rozprawa została przygotowana w programie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pn. „Doktorat wdrożeniowy”. Ma on na celu opracowywanie rozwiązań i ich wdrażanie, w celu usprawnienia działalności firm. Projekt opierał się na trójstronnej współpracy pomiędzy autorem, jego pracodawcą i UAM, prowadzącym studia doktoranckie. Celem pracy była aplikacja rozwiązań organizacyjnych do praktyki, w obszarze archeologicznych badań ratowniczych na dużych inwestycjach budowlanych. Wprowadzenie nowych, systemowych rozwiązań miało usprawnić procesy realizacyjne i budować pozycję rynkową organizacji. Przygotowanie modelu organizacyjnego na gruncie archeologii możliwe było poprzez odniesienie do teorii nauk o zarządzaniu i jakości oraz inżynierii jakości. Główną tezą rozprawy było rozpoznanie możliwości zaadaptowania powyższych teorii do praktyki archeologicznej. W wyniku analiz opartych o aktualne piśmiennictwo, dostępną dokumentację zamówień publicznych i obowiązujące przepisy, przygotowany został model systemu zarządzania i doskonalenia organizacji świadczącej archeologiczne usługi badawcze. Zawiera on najważniejsze elementy typowych systemów zarządzania jakością projektowanych w organizacjach, z uwzględnieniem jednak specyfiki obszaru archeologii prewencyjnej. Model tworzy mapa procesów zachodzących w trakcie realizacji badań na inwestycjach oraz ich szczegółowa charakterystyka. System ten będący wytworem pracy, został wdrożony w organizacji biorącej udział w projekcie i testowany w zakresie jego adekwatności, aktualności i funkcjonalności.

The dissertation was prepared as part of the „Implementation Doctorate” program, run by the Minister of Science and Higher Education. Its aim is to develop and implement solutions to improve the operations of companies. The project was based on a three-way collaboration between the author, their employer, and the Adam Mickiewicz University (UAM), which administered the doctoral studies. The goal of the work was to apply organizational solutions to practice in the field of rescue archaeological excavations on large construction investments. The introduction of new, systemic solutions was intended to streamline implementation processes and build the organization's market position. The preparation of an organizational model within the field of archaeology was made possible by referencing management and quality theories, as well as quality engineering. The main thesis of the dissertation was to identify the possibilities of adapting the aforementioned theories to archaeological practice. Based on analyses of current literature, available public procurement documentation, and applicable regulations, a model for a management and continuous improvement system for an organization providing archaeological research services was prepared. It includes the most important elements of typical quality management systems designed for organizations, while also taking into account the specifics of preventive archaeology. The model consists of a map of processes occurring during the execution of research on investment projects and their detailed characteristics. This system, which is the product of this work, was implemented in the participating organization and tested for its adequacy, relevance, and functionality.