Nastrój i trauma w polskiej prozie najnowszej (Odojewski – Tulli – Stasiuk)
Loading...
Date
2021
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Mood (Stimmung) and trauma in polish latest prose (Odojewski – Tulli – Stasiuk)
Abstract
Przedmiotem rozprawy doktorskiej są nastrój i nastrojowości wytwarzane przez polską prozę najnowszą odnoszącą się do doświadczeń traumatycznych. Stimmung, kategoria zaczerpnięta z epoki romantyzmu (Goethe, Schiller i Hölderlin), odgrywa istotną rolę w badaniach niemieckiego badacza Hansa Urlicha Gumbrechta, który proponuje nowe odczytywanie tekstów literackich, sztuki czy wydarzeń „ze względu na nastrój” – Stimmungen lesen. Metoda ta stanowi dla teoretyka „trzecią drogę”, która ma szansę przezwyciężyć impas teorii literatury zdominowanej z jednej strony przez dekonstrukcję i zwrot lingwistyczny, z drugiej przez studia kulturowe. Kategoria nastroju zaczyna powracać w licznych ujęciach do refleksji humanistycznej. Odwołują się do niej m.in. realizm spekulatywny, postsekularyzm, teorie afektywne, fenomenologia. Praca została poświęcona analizie wybranych utworów Włodzimierza Odojewskiego, Magdaleny Tulli oraz Andrzeja Stasiuka w kluczu nastrojowym. Każdy z wymienionych autorów w odmienny sposób za pomocą kategorii nastrojowych dąży do zestrojenia podmiotowości i przetworzenia traumy. W przypadku twórczości Odojewskiego traumy związanej z rzezią wołyńską, u Tulli postpamięci Holokaustu, u Stasiuka wojny bałkańskiej oraz Wschodu, rozumianego szczególnie jako komunistyczna Rosja. Piszący nie „rozwiązują” rozumowo problemu traumy, lecz poprzez eksperymenty z nastrojem odnajdują własne style przeżycia w bliskości traumy, czyli style jako formy życia-pisania-czytania możliwe mimo destrukcyjnego działania stale obecnego zranienia.
The goal of this PhD thesis is to evaluate cognitive value of Stimmung and explore study of mood and moodiness in the context of traumatic experiences in the Polish prose. Mood (Stimmung), a category taken from theories of Romanticism (Goethe, Schiller, Hölderlin) is again important in Hans Urlich Gumbrecht’s academic work. In his research Stimmung represents the „third position” between Deconstruction and „linguistic turn” on the one hand, and Cultural Studies on the other hand. „Reading for Stimmung” by Gumbrecht means connection between material components of literary work and particular atmosphere of referential components. We can observe return of Stimmung category in various forms of scholar research, i.e. in the intellectual trends like speculative realism, postsecularism, affective theories, phenomenology. The thesis analyses late works of Włodzimierz Odojewski, prose of Magdalena Tulli, stories by Andrzej Stasiuk and traces their vision of moodiness helpful in facing traumatic experiences. In Odojewski’s works – massacres in Volhynia and Eastern Galicia in the time of Second World War, in Tulli works – postmemory of Holocaust, in Andrzej Stasiuk works – Balkan/Bosnian War (1992-1995), and East traumas – figures as Soviet and communist Russia. Writers do not „figure out” trauma issues, but due to experiments with Stimmung discovers their own styles of being with traumatic expreriences, styles as modes of being-writing-reading possible despite of destructive impact of still existing wounds.
The goal of this PhD thesis is to evaluate cognitive value of Stimmung and explore study of mood and moodiness in the context of traumatic experiences in the Polish prose. Mood (Stimmung), a category taken from theories of Romanticism (Goethe, Schiller, Hölderlin) is again important in Hans Urlich Gumbrecht’s academic work. In his research Stimmung represents the „third position” between Deconstruction and „linguistic turn” on the one hand, and Cultural Studies on the other hand. „Reading for Stimmung” by Gumbrecht means connection between material components of literary work and particular atmosphere of referential components. We can observe return of Stimmung category in various forms of scholar research, i.e. in the intellectual trends like speculative realism, postsecularism, affective theories, phenomenology. The thesis analyses late works of Włodzimierz Odojewski, prose of Magdalena Tulli, stories by Andrzej Stasiuk and traces their vision of moodiness helpful in facing traumatic experiences. In Odojewski’s works – massacres in Volhynia and Eastern Galicia in the time of Second World War, in Tulli works – postmemory of Holocaust, in Andrzej Stasiuk works – Balkan/Bosnian War (1992-1995), and East traumas – figures as Soviet and communist Russia. Writers do not „figure out” trauma issues, but due to experiments with Stimmung discovers their own styles of being with traumatic expreriences, styles as modes of being-writing-reading possible despite of destructive impact of still existing wounds.
Description
Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej
Sponsor
Keywords
nastrój, Stimmung, trauma, polska proza najnowsza, atmosphere, polish latest prose