Rozpoznawanie i badanie śladów języka pierwotnie oralnego w tekstach staropolskich (na materiale apokryfów Nowego Testamentu)
Loading...
Date
2023
Authors
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Identification and study of traces of primary oral language in Old Polish texts (based on New Testament apocrypha)
Abstract
Celem pracy jest stworzenie metody badawczej służącej rozpoznawaniu i badaniu śladów języka pierwotnie oralnego w tekstach staropolskich. Na podstawie literatury z zakresu teorii oralności i piśmienności oraz opracowań historycznojęzykowych wskazano hipotetyczne cechy języka pierwotnie oralnego: dominację treści nad formą, bliski związek z rzeczywistością pozajęzykową oraz redundancję. Ten konstrukt został następnie odniesiony do badanego materiału – staropolskich apokryfów Nowego Testamentu, co umożliwiło stworzenie katalogu śladów języka pierwotnie oralnego, gromadzącego konkretne fakty językowe o potencjalnie oralnej genezie. W katalogu znalazły się: predykacja holofrastyczna, apozycja, dopowiedzenie, współrzędność, swobodne rozwijanie treści, zdania wielokrotnie złożone zachowujące pozajęzykową chronologię zdarzeń, rozdrobnienie treści, powtórzenie oraz zaimek o nielinearnym odniesieniu. Narzędzie, jakim jest katalog, posłużyło do odnalezienia w badanych tekstach śladów oraz ich wiązek, które następnie zostały poddane analizie językowej. W rozprawie zaproponowano również metody weryfikacji hipotez. Praca ma charakter przede wszystkim metodologiczny, prezentuje ona wieloetapową procedurę badawczą, obejmującą poziomy: teorii (cechy języka pierwotnie oralnego), języka (katalog śladów języka pierwotnie oralnego) oraz tekstu (konkretne wiązki śladów i ich weryfikacja).
The aim of this study is to develop a research method for identifying and investigating traces of primary oral language in Old Polish texts. On the basis of the literature on the theory of orality and literacy, as well as historical linguistic studies, hypothetical features that the primary oral language might have been characterised by were identified: the dominance of content over form, a close relationship with extra-linguistic reality and redundancy. This construct was then applied to the material under study – Old Polish New Testament apocrypha. This made it possible to create a catalogue of traces of primary oral language, collecting specific linguistic facts with a potentially oral genesis. The catalogue included holophrastic predication, apposition, adding, co-ordination, free development of content, multiple compound sentences preserving the extra-linguistic chronology of events, fragmentation of content, repetition and a pronoun with non-linear reference. The catalogue was used to find traces and bundles of traces in the texts under study, which were then analysed linguistically. The dissertation also proposes how to verify hypotheses about the oral origins of particular facts. The dissertation is foremost methodological in nature, presenting a multi-stage research procedure involving the levels of: theory (features of primary oral language), language (catalogue of traces of primary oral language) and text (specific bundles of traces and their verification).
Description
Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej
Sponsor
Praca powstała w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki; projekt nr 2017/26/E/HS2/00083: Początki języka polskiego i kultury religijnej w świetle średniowiecznych apokryfów Nowego Testamentu. Uniwersalne narzędzie do badań polskich tekstów apokryficznych, pod kierunkiem Doroty Rojszczak-Robińskiej.
Keywords
ślady języka pierwotnie oralnego, język staropolski, metodologia, staropolskie apokryfy Nowego Testamentu, traces of primary oral language, Old Polish language, methodology, Old Polish New Testament apocrypha