Metody badań a prawidłowość oceny zgrupowań zooplanktonu

Abstract

Celem rozprawy było porównanie skuteczności wybranych metod poboru prób ze stref: elodeidów, helofitów, nymfeidów i toni drobnych zbiorników wodnych w kontekście oceny struktury wrotków (Rotifera), wioślarek (Cladocera) i widłonogów (Copepoda). Badania przeprowadzono w sezonie wegetacyjnym 2012 r. w obrębie zarybionych i bezrybnych stawów śródpolnych. Zgrupowania zooplanktonu analizowanych ekosystemów odznaczały się wysokim bogactwem gatunkowym w skali Polski. Duży udział oraz wysoka frekwencja wielu gatunków uważanych za rzadkie wskazują na niedostateczny stopień poznania fauny drobnych zbiorników wodnych. Stwierdzono istotne różnice pomiędzy wartościami porównywanych parametrów biocenotycznych zooplanktonu w zależności od zastosowanej metody poboru prób. W przypadku otwartej toni stawów zarybionych potwierdzono hipotezę o większej efektywności zbierania materiału z całej kolumny wody w stosunku do prób pochodzących wyłącznie z powierzchni stawów. W strefach hydromakrofitów proponuje się natomiast pobór prób powierzchniowych. Porównując parametry biocenotyczne zooplanktonu w próbach pobranych losowo, celowo i w transekcie, największe różnice odnotowano dla zgrupowań wioślarek i widłonogów, których bogactwo najwyższe było w strefach przybrzeżnych. Sformułowano także zalecenia określające konieczność zbierania materiału w trzech powtórzeniach i analizowania 1 ml każdej replikacji.

The aim of the study was to compare the accuracy of chosen methods of sampling from elodeids, helophytes, nymphaeids and the open water area for rotifers, cladocerans and copepod community structure analysis. The research was conducted in the vegetation season of 2012 within stocked and fishless mid-field ponds. Zooplankton communities were characterised by high species richness, many of which are rare in Poland. The high participation and frequency of rare species in the analysed material shows that our present knowledge of these ecosystems is still insufficient. Depending on particular sampling methods, significant differences between values of biocoenotic parameters of zooplankton were found. Within the open water area, material collected from the whole vertical section of water was more efficient in comparison with samples from the pond surface. However, surface sampling was proposed for the collection of material from hydromacrophyte stands. The analysis of random, transect and purposive sampling revealed distinct differences in crustacean communities, whose richness was highest in the pond shore zone. Recommendations defining the necessity for the collection of material in triplicate, from which 1 mL of each replication should be analysed, were also formulated.