Kategoria narodu w dyskursie edukacyjnym. Analiza procesów konstruowania tożsamości w podręcznikach szkolnych

Abstract

The aim of the research is to investigate the process of discursive construction of national identity in Polish literature textbooks. In terms of theoretical framework Ernesto Laclau discourse theory and postcolonial theory have been used. The dominating types of identi-ties of Poles and the points of exclusion – the spaces that relate to particular social and cultural groups that are excluded from the discourse of Polishness – have been specified. This research utilizes critical discourse analysis and deals with particular advantages and limitations of this approach in the context of textbook research.

Monografia prezentuje analizę procesów konstruowania tożsamości narodowej w dyskursie edukacyjnym na przykładzie podręczników szkolnych. Posługując się teorią postkolonialną oraz teorią dyskursu Ernesto Laclau, autorka rekonstruuje dyskursy zaangażowane w proces retorycznego konstruowania tożsamości narodowej oraz stawia pytanie o inkluzję w edukacji obywatelskiej. Podstawą rozważań jest analiza treści podręczników prowadzona w perspektywie badań nad mediami edukacyjnymi (educational media studies) oraz pedagogiki krytycznej. Praca łączy pedagogiczne badania nad dyskursem z podejściem lingwistycznym. Analiza retorycznych procesów konstruowania tożsamości wzbogacona jest zatem o analizę metafor pojęciowych dotyczących kategorii narodu w ujęciu Georga Lakoffa i Marka Johnsona. Analiza dyskursu prowadzona jest na podstawie metody Jamesa Paula Gee. Istotnym elementem książki są teoretyczne rozważania na temat możliwości uzgodnienia procesów konstruowania tożsamości w postkolonializmie oraz teorii dyskursu Ernesto Laclau.