Artykuły naukowe (CP)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Nowożytna reduta z okolic Świecka(Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza, 2015) Podruczny, GrzegorzW 2013 roku odnaleziono w okolicach przejścia granicznego w Świecku relikt fortyfikacji polowych – czworoboczną redutę. Powstanie tego obiektu związane jest z jednym z konfliktów zbrojnych okresu nowożytnego – wojną trzydziestoletnią, II i III wojną północną, wojną siedmioletnią bądź też z okresem wojen napoleońskich.Item Gewalt im archäologischen Befund(Landesgeschichtliche Vereinigung für die Mark Brandenburg e.V., Berlin, 2016) Podruczny, Grzegorz; Genesis, MaritaItem Fortyfikacje Prus Wschodnich w XVIII wieku(Muzeum Historyczne w Ełku, 2015) Podruczny, GrzegorzThe article concerns 18th century fortifications in East Prussia. Through the prism of changes in defense architecture, it shows changes in the meaning of provincial areas in the Brandenburg-Prussian state. Architectural plans of fortresses and correspondence from the era constitute the basic source material. The article discusses the fortresses of Piława, Klaipeda, Konigsberg and Lyck. The failed attempt at building a fortress in Grabow is also analyzed, its cause is seen in the unsuitable choice of location. The unrealized plans for the building of the Szczytno Fortress are also noted.Item Niezrealizowane projekty twierdzy w Stargardzie(Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie, 2016) Podruczny, GrzegorzW Stargardzie zachowane są pozostałości fortyfikacji średniowiecznych i wczesnonowożytnych wzniesione między XIII a XVI w. i zmodernizowane w trakcie wojny trzydziestoletniej. Po jej zakończeniu inżynierowie brandenbursko-pruscy sporządzili trzy projekty modernizacji fortyfikacji. Najciekawszy zakładał przekształcenie Stargardu w regularną, obszerną twierdzę. W tym projekcie widać rozwiązania charakterystyczne dla fortyfikacji zachodnioeuropejskich (francuskich i niderlandzkich) z 2. połowy XVII i początków XVIII w. Jego autorem mógł być jeden z hugenockich inżynierów w służbie pruskiej.Item Znalezisko szczątków grenadiera rosyjskiego poległego pod Kunowicami/Kunersdorf (1759) w świetle zwyczajów chowania poległych w czasie wojny siedmioletniej(INSTYTUT ARCHEOLOGII I ETNOLOGII POLSKIEJ AKADEMII NAUK, 2016) Podruczny, Grzegorz; Wrzosek, Jakub; Izabela, SzymańskaBitwa pod Kunowicami (Kunersdorf) została stoczona 12 sierpnia 1759 r. Na polach na pograniczu dzisiejszych Kunowic, miasta Słubice oraz wsi Drzecin w województwie lubuskim starły się ze sobą armie koalicji rosyjsko-austriackiej (łącznie ok. 80 tysięcy żołnierzy) z armią pruską (ok. 50 tysięcy żołnierzy). Walki zakończyły się zwycięstwem wojsk sprzymierzonych, którym pomogła przewaga liczebna, doskonała i silna artyleria (zwłaszcza rosyjska), ukształtowanie terenu, a także wykonane przez Rosjan silne fortyfikacje obozu warownego. Badania archeologiczne tego pola bitwy prowadzone są nieprzerwanie od roku 2009. W ich wyniku, w 2010 r., w południowo-zachodniej części obszaru objętego pracami zlokalizowano szczątki ludzkie. Chociaż kości zachowały się w nienajlepszym stanie, to udało się przeprowadzić ich analizę antropologiczną i rozpoznać sposób ułożenia ciała. Niestety kręgi kręgosłupa, miednica oraz łopatki uległy prawie całkowitemu rozkładowi i ich eksploracja okazała się niemożliwa. Ustalono, że zmarły był drobnej budowy mężczyzną w wieku 40–50 lat, o wzroście ok. 165 cm. W jego prawej łopatce tkwiła zniekształcona na skutek uderzenia ołowiana kula. Oprócz pocisku, w bezpośrednim otoczeniu szkieletu znaleziono 22 guziki lub ich destrukty, emblemat w postaci symbolu płonącego granatu z monogramem carycy Elżbiety I, fragmenty blachy naczelnej, skórzane szczątki czapki grenadierskiej, żelazną kulę kartaczową oraz 2 kule ołowiane. Na podstawie analizy tych przedmiotów stwierdzono, że są to szczątki grenadiera rosyjskiego z Korpusu Obserwacyjnego. Relacje z okresu wojny siedmioletniej w różny sposób przedstawiają zarówno organizację pochówków, jak i zachowanie względem ofiar walk. Grzebania zabitych dokonywali albo wyłącznie żołnierze (pod Kunowicami i Pragą), żołnierze i chłopi (pod Lutynią i Hochkirch), albo niekiedy wyłącznie chłopi (pod Kolinem, Rossbach i Sarbinowem). Pochówki trwały zwykle krótko, tylko w przypadku Sarbinowa i Kolina niemal miesiąc. Niekiedy oddzielano ofiary od siebie (zarówno poległych z przeciwnych armii, jak i szeregowców od oficerów), czasem grzebano wszystkich razem. Jedynym stałym elementem był dokonywany rabunek poległych, choć trudno określić, czy istniała jakaś zasada regulująca ten proceder. Niektóre relacje wskazują na fakt plądrowania zwłok po bitwie, lecz na długo przed pogrzebaniem. Informacje dotyczące organizacji pochówków spod Sarbinowa, a także Lutyni świadczą, iż czasem rabunku dokonywano dopiero tuż przed złożeniem ciał do grobów. Co więcej, znaleziska z grobów żołnierskich związanych z bitwami z czasu wojny siedmioletniej, dokonane w ostatnich latach w Republice Czeskiej, wskazują, że często rabunek nie był kompletny. Opisywane w artykule szczątki rosyjskiego grenadiera z Korpusu Obserwacyjnego, mieszczą się w zwyczajach pogrzebowych z okresu wojny siedmioletniej, znanych na podstawie analiz przekazów z epoki, a także badań archeologicznych. Zapewne, jak to było praktykowane, wkrótce po śmierci żołnierz ten został ograbiony z przedmiotów osobistych, ładownicy, chlebaka, broni oraz butów, pozostawiono mu zaś czapkę, koszulę, kurtkę oraz prawdopodobnie spodnie. Z uwagi na pospieszny charakter pochówków (trwały tylko jeden dzień), zwłoki grenadiera nie zostały odnalezione przez ludzi zajmujących się chowaniem poległych i dlatego nie trafiły do grobu masowego.