Książki/rozdziały (WNS)
Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/299
Browse
Recent Submissions
Item Przebieg transformacji 1989 roku a kondycja demokracji liberalnej w Polsce(Instytut Śląski, 2024-10-10) Brzechczyn, Krzysztof; Mazurek, Marek; Haas, Agata; Wieczorek, RobertGegenstand des Artikels ist die Analyse der Auswirkungen des Systemwandels in den Jahren 1988–1991 auf das entstehende postkommunistische Gesellschaftssystem, das das Gesicht der liberalen Demokratie in Polen geprägt hat. Im ersten Kapitel werden die Ansätze des Systemwechsels in Polen und anderen Ländern des Blocks vorgestellt, die ihren fortsetzenden Charakter hervorheben, wie auch die theoretischen Annahmen, die im zweiten Kapitel zur Konzeptualisierung der sozio-ökonomischen Veränderun gen (Aneignung der Nomenklatura) und im dritten Kapitel zur Konzeptualisierung der sozio-politischen Entwicklung (Reformen des Justizsystems und Sicherheitsdienst- Überprüfung) in Polen in den 1990er Jahren verwendet werden. Předmětem tohoto článku je analýza dopadu systémové transformace probíhající v le tech 1988-1991 na vznikající postkomunistický společenský systém, který utvářel tvář libe rální demokracie v Polsku. První kapitola představuje popis systémových změn v Polsku a v dalších zemích bloku, přičemž zdůrazňuje jejich pokračující charakter, a také přijatá teoretická východiska. V druhé kapitole na jejich základě byla konceptualizována sociálně--ekonomická transformace (přivlastnění nomenklatury). Ve třetí kapitole sociálně-politická transformace (reforma soudnictví a prověrka statní bezpečnosti) v Polsku v 90. letech. Třetí kapitola analyzuje příležitosti a hrozby procesu obnovy liberální demokracie po roce 2023. Przedmiotem artykułu jest analiza wpływu dokonującej się w latach 1988–1991 transformacji ustrojowej na wyłaniający się postkomunistyczny system społeczny, który ukształtował oblicze demokracji liberalnej w Polsce. W rozdziale pierwszym przedstawione zostały ujęcia zmiany ustrojowej w Polsce i w innych krajach bloku, podkreślają ce jej kontynuacyjny charakter, a także przyjęte założenia teoretyczne, które w rozdziale drugim wykorzystane zostały do konceptualizacji przemian społeczno-gospodarczych (uwłaszczenie nomenklatury), a w rozdziale trzecim – społeczno-politycznych (reformy wymiaru sprawiedliwości i weryfikacja Służby Bezpieczeństwa) w Polsce lat 90. XX w.Item Socjalizm(Wydawnitwo KUL, 2022-06-01) Brzechczyn, KrzysztofCelem artykułu jest prezentacja głównych nurtów myśli socjalistycznej: socjalizmu utopijnego, socjalizmu naukowego, anarchizmu, ortodoksyjnego marksizmu, socjaldemokracji oraz rewizjonizmu i marksizmu analitycznegoItem Kwestia wyzysku w relacjach między pracą a kapitałem w encyklikach papieskich: „Rerum novarum”, „Laborem exercens” i „Centesimus annus”(Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, 2022-09-01) Brzechczyn, KrzysztofCelem artykułu jest prezentacja poglądów katolickiej nauki społecznej na kwestie wyzysku w relacji między pracą a kapitałem. Rozwijana przez Leona XIII, Piusa XI i Jana Pawła II katolicka nauka społeczna podkreślała wagę pracy w życiu człowieka oraz społeczny wymiar własności. Adekwatne zrozumienie statusu pracy i własności pozwoliłoby rozwiązać konflikty pomiędzy światem pracy a kapitałem. Choć tak pojmowana katolicka nauka społeczna nie proponuje konkretnych rozwiązań społeczno-politycznych, lecz określa wartości, które te rozwiązania winny respektować, to regularnie przewija się w niej idea utrzymania swoistej równowagi pomiędzy kapitałem, pracą a państwem umożliwiającej godzenie sprzecznych interesów społecznych.Item Text Classification for Subjective Phenomena on Disaggregated Data and Rater Behaviour(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2023-04-22) Gajewska, Ewelina; Konat, Barbara; Vetulani, Zygmunt; Paroubek, PatrickPhenomena such as emotional experience and offensive language perception are highly subjective in nature. Yet, the dominant approach in building automatic emotion and hate speech detection systems is based on the opinion of the majority. Recently, however, a personalised or human-centred approach has been proposed by the computational social scientists. In the current paper, we propose a novel method for modelling individual perspective in emotion detection and abusive language recognition, following existing works in this area (Miłkowski et al., 2021). We show that the personalised approach that implements our Personalisation Metric (PM) outperforms traditional majority-based methods in regard to subjective phenomena such as emotion and abusive language detection. Proposed method could be successfully used in the development of more accurate classification models suitable for the opinions of individuals as well as in recommendation systemsItem Kompromis polityczny przy Okrągłym Stole w myśli społeczno-politycznej radykalnej opozycji w Polsce(Instytut Pamięci Narodowej, 2022-12-01) Brzechczyn, KrzysztofCelem artykułu jest prezentacja myśli politycznej radykalnej (tzw. niekonstruktywnej) opozycji wobec kompromisu przy Okrągłym Stole i jego następstw. Część pierwsza przedstawia klasyfikację postaw opozycji politycznej ze względu na stosunek do kompromisu politycznego z władzą komunistyczną. W opozycji można wyróżnić odłam umiarkowany i radykalny, a w każdym z nich dwa nurty – w odłamie umiarkowanym nurt ewolucjonistyczny i zwolenników przyspieszenia, a w radykalnym nurt pragmatyczny i fundamentalistyczny. Część druga przedstawia formy kontestacji zarysowującego się w latach 1988–1989 kompromisu politycznego – zarówno żywiołowe, jak i zorganizowane. Część trzecia przedstawia myśl społeczno-polityczną radykalnej opozycji dotyczącą przemian roku 1989. Przedmiotem analizy jest publicystyka prezentowana na łamach pisma „Wiadomości”, a także dokumenty programowe i publicystyka polityczna autorów sympatyzują cych z Grupą Roboczą KK NSZZ „Solidarność”, środowiskami anarchistycznymi (głównie Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego), Konfederacją Polski Niepodległej, Solidarnością Walczącą i Liberalno-Demokratyczną Partią „Niepodległość".Item Wyjaśnianie historyczne w tradycji analitycznej filozofii historii(Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022-12-11) Brzechczyn, KrzysztofCelem artykułu jest przedstawienie rozmaitych sposobów wyjaśniania stosowanego w praktyce badawczej historyków. Autor prezentuje model dedukcyjno-nomologiczny Hempla i dyskusję wokół stosowania praw naukowych w historii, wyjaśnianie działań ludzkich poprzez odwołanie się do założenia o racjonalności oraz wyjaśnianie przyczynowe i wyjaśnianie narracyjne.Item Globalna nauka, globalni naukowcy(Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022-11) Kwiek, MarekAutor analizuje funkcjonowanie globalnej nauki pokazując (1) skrajne nierówności indywidualnych osiągnięć naukowych i niesprawiedliwy rozkład produkcji wiedzy, (2) silne związki między dochodami naukowców i umiędzynarodowieniem nauki a produktywnością badawczą, (3) rosnące znaczenie międzynarodowych publikacji w krajowych systemach nauki, (4) różnicującą rolę badań w systemach szkolnictwa wyższego oraz (5) rolę różnic między mężczyznami i kobietami naukowcami w różnych wymiarach kariery akademickiej. Wskazuje na podstawową rolę dobrze przemyślanych fundamentów reform szkolnictwa wyższego we wspieraniu funkcjonowania polskich naukowców w światowym obiegu idei i innowacji. Pokazuje również, że do absorpcji globalnej wiedzy niezbędni są naukowcy – tylko oni są w stanie produkować globalną wiedzę i zarazem dokonywać jej przekładu na krajowe potrzeby. Globalizacja nauki stawia w centrum uwagi globalnego naukowca i jego indywidualne wybory zawodowe, takie jak sieci współpracy czy intensywność prowadzonych badań, pracującego na przecięciu nauki globalnej i krajowej. Globalizacja nauki promuje produktywnych uczestników globalnej konwersacji naukowej, funkcjonujących obok tradycyjnych naukowców lokalnych. Ponadto dzisiejsze wzorce publikacyjne silnie stratyfikują naukowców – pewne kanały publikacyjne liczą się radykalnie bardziej w karierze zawodowej naukowca niż inne; a niektóre kanały nie liczą się w niej wcale. Książka posługuje się niezwykle rozbudowanym materiałem empirycznym, poddając szczegółowej analizie dziesiątki tysięcy naukowców i setki tysięcy publikacji.Item Academic vs. biological age in research on academic careers: a large-scale study with implications for scientifically developing systems(2022-04) Kwiek, Marek; Roszka, WojciechBiological age is an important sociodemographic factor in studies on academic careers (research productivity, scholarly impact, and collaboration patterns). It is assumed that the academic age, or the time elapsed from the first publication, is a good proxy for biological age. In this study, we analyze the limitations of the proxy in academic career studies, using as an example the entire population of Polish academic scientists and scholars visible in the last decade in global science and holding at least a PhD (N = 20,569). The proxy works well for science, technology, engineering, mathematics, and medicine (STEMM) disciplines; however, for non-STEMM disciplines (particularly for humanities and social sciences), it has a dramatically worse performance. This negative conclusion is particularly important for systems that have only recently visible in global academic journals. The micro-level data suggest a delayed participation of social scientists and humanists in global science networks, with practical implications for predicting biological age from academic age. We calculate correlation coefficients, present contingency analysis of academic career stages with academic positions and age groups, and create a linear multivariate regression model. Our research suggests that in scientifically developing countries, academic age as a proxy for biological age should be used more cautiously than in advanced countries: ideally, it should be used only for STEMM disciplines.Item Struktura produkcji naukowej uczelni badawczych w epoce globalizacji nauki(Poznań: Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2021-12-03) Kwiek, MarekStruktura produkcji naukowej uczelni badawczych zostanie w tym raporcie przebadana w dwóch istotnych kontekstach: globalizacji nauki i globalizacji naukowców oraz stratyfikacji pionowej naukowców według produktywności badawczej, w tym zmieniającej się strukturze produkcji naukowej: od prac jednoautorskich do prac wieloautorskich oraz od prac krajowych do prac pisanych we współpracy międzynarodowej. Globalizacja nauki jest szerszym kontekstem, w ramach którego zajmujemy się w tym raporcie zmianami strategii publikacyjnych. Punktem wyjścia jest fakt, że struktura produkcji naukowej uczelni badawczej zależy od struktury produkcji naukowej poszczególnych, zatrudnionych tam naukowców. W ramach globalnej nauki rośnie rola indywidualnych naukowców i ich sposobów pracy naukowej: czy i w jakiej mierze współpracują międzynarodowo w prowadzonych badaniach; czy i w jakiej mierze publikują wyniki prowadzonych badań naukowych w prestiżowych czasopismach; jak jest ich indywidualna produktywność badawcza; jakie są ich dominujące strategie publikacyjne i strategie współpracy; oraz w jaki sposób – z racji różnych presji zewnętrznych – powyższe pytania znajdują odpowiedzi zmieniające się w czasie. Prezentowany raport pokazuje fundamentalną rolę pojedynczych naukowców w kształtowaniu struktury produkcji naukowej na poziomie wydziałów, uczelni, dyscyplin – oraz kraju.Item Umiędzynarodowienie uczelni badawczych i ich widzialność w świecie(Poznań: Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2021-12-03) Kwiek, MarekNiniejszy raport prezentuje analizę bezprecedensowego wzrostu międzynarodowej współpracy badawczej w Europie pod kątem rozkładu współautorstwa i cytowań publikacji globalnie indeksowanych w ostatniej dekadzie (lata 2009-2018). Dynamika zmian wyłaniająca się z tej analizy jest następująca: rosnący poziom współpracy międzynarodowej odciąga najważniejsze systemy europejskie od współpracy instytucjonalnej, przy stabilnej i silnej współpracy krajowej. Krajowa produkcja naukowa, czyli całkowita liczba publikacji pozostaje na stałym poziomie, a cały wzrost liczby publikacji w badanym okresie należy przypisać międzynarodowym publikacjom współautorskim, które stają się już nie tyle najważniejszą, co jedyną siłą napędową wzrostu liczby publikacji w Europie. Bardzo to ważna konkluzja w kontekście Polski: potencjał rozwoju nauki w ramach współpracy krajowej – z którego aktualnie korzystamy – będzie się stopniowo wyczerpywał i wtedy kluczem do utrzymania konkurencyjności polskiej nauki będzie wyłącznie współpraca międzynarodowa. Na razie, podobnie jak inne kraje dołączające do globalnej nauki, korzystamy z renty opóźnionego startu do udziału w jej zmaganiach. W związku z pojawieniem się globalnej usieciowionej nauki, w której rola polityki krajowej we współpracy spada, a rola naukowców rośnie, kluczem do rozwoju współpracy w Europie (oraz w Polsce) jest gotowość poszczególnych naukowców do podejmowania współpracy międzynarodowej. Naukowcy współpracują na arenie międzynarodowej wtedy, kiedy jest to dla nich opłacalne pod względem prestiżu akademickiego, uznania naukowego i dostępu do finansowania badań, co sugerują trzy zaproponowane tutaj modele (model cyklu wiarygodności w nauce, model maksymalizacji prestiżu i model nauki globalnej). Łączna liczba analizowanych w tym raporcie artykułów indeksowanych w bazie Scopus wyniosła 5,5 miliona, w tym 2,2 miliona artykułów napisanych w ramach współpracy międzynarodowej.Item Produktywność naukowa – uczelnie badawcze i ich kadra akademicka(Poznań: Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2021-12-03) Kwiek, MarekRośnie intensywność stratyfikacji według produktywności badawczej w ramach profesji akademickiej. Na poziomie indywidualnym, społeczna stratyfikacja w nauce oznacza, że społeczność naukowa nie jest „grupą równych”. Raczej jest tak, że niewielki odsetek naukowców „wnosi niewspółmiernie duży wkład w rozwój nauki i otrzymuje nieproporcjonalnie dużą część nagród i środków potrzebnych na badania” (Zuckerman 1988: 526). Na różnych poziomach analizy oznacza to, że „jednostki, grupy, laboratoria, instytuty, uniwersytety, czasopisma, pola i specjalności, teorie i metody są nieustannie oceniane i klasyfikowane według prestiżu”, który opiera się na badaniach i publikacjach (Zuckerman 1988: 526). Dla naukowców uznanie ich pracy jest „jedynym oczywistym dowodem na to, że to, co zrobili, ma znaczenie dla nauki” (Zuckerman 1988: 526). W nauce uznanie przekłada się na środki na dalsze badania, a dystrybucja nagród akademickich – oraz finansowanie badań – jest silnie podzielona. Jedni dostają wiele, drudzy dostają mniej, a jeszcze inni nie dostają ich (nagród i finansowania) wcale. Zawsze tak było i zawsze tak będzie, chyba że zmieni się koncepcja uprawiania nauki akademickiej, która w tej chwili – w ramach obowiązującego paradygmatu – wydaje się najbardziej racjonalna. Koncepcja ta sprawia, że naukowcy pracują po 50-60 godzin tygodniowo i najczęściej, jak pokazują wieloletnie międzynarodowe badania porównawcze kadry akademickiej, są ze swojej pracy zadowoleni. Mniej zadowoleni mogą z niej być wykładowcy akademiccy, zwłaszcza w systemach silnie rozgraniczających działalność dydaktyczną i naukową – których tradycyjny system nagradzania w nauce akademickiej siłą rzeczy nie obejmuje. Istotne jest rozróżnienie na pracę w szkolnictwie wyższym, między innymi na uniwersytecie, i zajmowanie się akademickimi badaniami naukowymi. Jedno z drugim nie musi się łączyć, to częsty przypadek w mniej konkurencyjnych systemach.Item Are female scientists less inclined to publish alone? The gender solo research gap(2022) Kwiek, Marek; Roszka, WojciechIn solo research, scientists compete individually for prestige, sending clear signals about their research ability, avoiding problems in credit allocation, and reducing conflicts about authorship. We examine to what extent male and female scientists differ in their use of solo publishing across various dimensions. This research is the first to comprehensively study the “gender solo research gap” among all internationally visible scientists within a whole national higher education system. We examine the gap through mean “individual solo publishing rates” found in “individual publication portfolios” constructed for each Polish university professor. We use the practical significance/statistical significance difference (based on the effect-size r coefficient) and our analyses indicate that while some gender differences are statistically significant, they have no practical significance. Using a partial effects of fractional logistic regression approach, we estimate the probability of conducting solo research. In none of the models does gender explain the variability of the individual solo publishing rate. The strongest predictor of individual solo publishing rate is the average team size, publishing in STEM fields negatively affects the rate, publishing in male-dominated disciplines positively affects it, and the influence of international collaboration is negative. The gender solo research gap in Poland is much weaker than expected: within a more general trend toward team research and international research, gender differences in solo research are much weaker and less relevant than initially assumed. We use our unique biographical, administrative, publication, and citation database (“Polish Science Observatory”) with metadata on all Polish scientists present in Scopus (N = 25,463) and their 158,743 Scopus-indexed articles published in 2009–2018, including 18,900 solo articles.Item Uczelnia badawcza 2.0. Finansowanie, zarządzanie i polityka kadrowa. Raport z badań(Poznań: Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM, 2021-12-03) Kwiek, Marek; Kwiek, MarekRaport pod redakcją Marka Kwieka składa się z 8 raportów cząstkowych: Raport 1. Wiesław Banyś, Finansowanie szkolnictwa wyższego i nauki w Polsce z uwzględnieniem perspektywy międzynarodowej; Raport 2. Dominik Antonowicz, Modele zarządzania uczelniami badawczymi. Analiza europejskich uczelni badawczych; Raport 3. Adam Szot, Polityka kadrowa i jej realizacja w europejskich uczelniach badawczych; Raport 4. Adam Szot, Struktury organizacyjne i administracyjne w uczelniach badawczych; Raport 5. Marek Kwiek, Struktura produkcji naukowej uczelni badawczych w epoce globalizacji nauki; Raport 6. Marek Kwiek, Umiędzynarodowienie uczelni badawczych i ich widzialność w świecie; Raport 7. Marek Kwiek, Produktywność naukowa - uczelnie badawcze i ich kadra akademicka; Raport 8. Dominik Antonowicz, Uczelnie badawcze w rankingach krajowych i międzynarodowych.Item Anatomia spiskowych teorii dziejów. Próba rekonstrukcji metodologicznej(Instytut Pamięci Narodowej, 2021-05-11) Brzechczyn, KrzysztofCelem artykułu jest analiza spiskowego (konspiracyjnego) myślenia o rzeczywistości społecznej. W rozdziale pierwszym analizuję poglądy Poppera na spiskową (konspiracyjną) teorię społeczeństwa, w drugim przedstawiam przegląd definicji spisku (konspiracji) i teorii spiskowych, by w trzecim zaprezentować rozważania nad epistemologiczną specyfiką teorii spiskowych, funkcjami społecznymi i społeczno-politycznych warunków, w jakich ten typ myślenia się rozpowszechnia. Rozdział czwarty ilustruję analizą książki Anatolija Golicyna "Nowe kłamstwa w miejsce starych". W podsumowaniu zastanawiam się nad empiryczną wiarygodnością przewidywań Golicyna i przyczynami popularności jego poglądów w Polsce na przełomie 1989 i 1990 r. w radykalnym nurcie opozycji.Item Wolf Lepenies: Homo Europaeus Intellectualis revisitado(2019) Kwiek, MarekO autor revisita as narrativas de Wolf Lepenies sobre os papeis desempenhados pelos intelectuais na história da Europa contemporânea, situando-as no interior de uma oposição que estruturou o pensamento do sociólogo nos últimos vinte e cinco anos do século XX, pelo menos: a da melancolia e utopia. Tal par não apenas no permite ver o passado dos intelectuais no Oeste e no Leste europeus após os acontecimentos de 1989 (a queda do Muro de Berlim e a extinção do Estado soviético) de uma perspectiva distinta (daquela que valoriza o engajamento político do intelectual, por exemplo), mas também nos permite examinar cuidadosamente o lugar do intelectual no mundo de hoje, após a queda das duas grandes utopias da modernidade: a utopia comunista do fins e a utopia capitalista dos meios.Item Międzynarodowa współpraca badawcza w Europie w świetle dużych danych i jej globalne konteksty(2020) Kwiek, MarekNiniejsze studium prezentuje analizę bezprecedensowego wzrostu międzynarodowej współpracy badawczej w Europie pod kątem rozkładu współautorstwa i cytowań publikacji globalnie indeksowanych ostatniej dekadzie (lata 2009-2018). Dynamika zmian wyłaniająca się z tej analizy jest następująca: rosnący poziom współpracy międzynarodowej odciąga najważniejsze systemy europejskie od współpracy instytucjonalnej, przy stabilnej i silnej współpracy krajowej. Krajowa produkcja naukowa, czyli całkowita liczba publikacji pozostaje na stałym poziomie, a cały wzrost liczby publikacji w badanym okresie należy przypisać międzynarodowym publikacjom współautorskim, które stają się już nie tyle najważniejszą, co jedyną siłą napędową wzrostu liczby publikacji w Europie. W związku z pojawieniem się globalnej usieciowionej nauki, w której rola polityki krajowej we współpracy spada, a rola naukowców rośnie, kluczem do rozwoju współpracy w Europie (oraz w Polsce) jest gotowość poszczególnych naukowców do podejmowania współpracy międzynarodowej. Naukowcy współpracują na arenie międzynarodowej wtedy, kiedy jest to dla nich opłacalne pod względem prestiżu akademickiego, uznania naukowego i dostępu do finansowania badań, co sugerują trzy zaproponowane tutaj modele (model cyklu wiarygodności w nauce, model maksymalizacji prestiżu i model nauki globalnej). Łączna liczba analizowanych artykułów indeksowanych w bazie Scopus wyniosła 5,5 miliona, w tym 2,2 miliona artykułów napisanych w ramach współpracy międzynarodowej.Item Szkolnictwo wyższe w okresie transformacji jako przedmiot analiz – w kontekście fundamentalnej roli umiędzynarodowienia badań w nowej polityce naukowej(2020) Kwiek, MarekW prezentowanym tekście podejmuję się jednocześnie kilku zadań: w pierwszej kolejności poddaję krytycznej ocenie badania szkolnictwa wyższego prowadzone w okresie transformacji, zwłaszcza z punktu widzenia postępującej globalizacji nauki; następnie pokazuję w pięciu punktach, czego uczą nas dzisiaj badania szkolnictwa wyższego. Pokazuję rosnącą rolę współpracy międzynarodowej w badaniach i szczegółowo analizuję ostatnią dekadę (lata 2007-2017) zmian w umiędzynarodowieniu polskiej nauki w oparciu o rozległe dane, zestawiając je ze zmianami zachodzącymi w krajach UE. Następnie wyjaśniam, dlaczego współpraca międzynarodowa w badaniach znajduje się dzisiaj w centrum kariery akademickiej; i wreszcie wyciągam wnioski dotyczące kształtu nowej polityki naukowej, której istotnym elementem musi być wzmocnienie umiędzynarodowienia badań w momencie przechodzenia od epoki „naukowego nacjonalizmu” do epoki globalnej, usieciowionej nauki. Podsumowując, wskazuję na najważniejsze aspekty polityki naukowej w obszarze umiędzynarodowienia badań wynikające bezpośrednio z jednej strony z danych empirycznych, a z drugiej z najnowszych, globalnie prowadzonych badań szkolnictwa wyższego.Item Stratyfikacja społeczna w nauce: wprowadzenie(2020) Kwiek, MarekMotyw społecznej stratyfikacji w nauce przewija się w socjologii nauki i socjologii karier akademickich od co najmniej półwiecza, jednak dzisiaj nierówności w nauce stają się silniejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Drobna część (globalnej, europejskiej, ale i polskiej) kadry akademickiej funkcjonująca w globalnym obiegu naukowym jest odpowiedzialna za większość publikacji i większość cytowań, otrzymuje w swoich krajach najbardziej konkurencyjne granty badawcze – i wreszcie zarabia więcej i jest radykalnie bardziej umiędzynarodowiona w badaniach. Nigdy wcześniej podziały w nauce nie by tak wyraźne – ponieważ dopiero od niedawna nauka stała się w tych wybranych (policzalnych i ilościowych) aspektach niemal przezroczysta na poziomie jednostek, zespołów badawczych, wydziałów, dyscyplin, uczelni i wreszcie całych krajowych systemów nauki. Zarówno na elitarnych uczelniach o dużej intensywności badawczej, jak i na uczelniach mniej prestiżowych i skupionych na kształceniu, narastające od co najmniej dwóch dekad zmiany systemowe i instytucjonalne przenikają do mikropoziomu poszczególnych naukowców. Rosnąca stratyfikacja instytucji i badaczy odzwierciedla zarazem postępującą ewolucję dominujących typów zarządzania i finansowania szkolnictwa wyższego i nauki i przekłada się na wymagania stawiane przy zatrudnianiu na stanowiska akademickie. Chociaż problemy te zwykle analizowane są na mezopoziomie uczelni, ich daleko idące konsekwencje dla profesji akademickiej są bardziej zrozumiałe na gruncie danych zbieranych na poziomie mikro. Prezentowana praca analizuje z perspektywy mikropoziomu jednostki trzy typy społecznej stratyfikacji w nauce, które łączą badania naukowe, działalność fundamentalna dla sektora uniwersyteckiego w Europie. Są to: (1) Stratyfikacja według produktywności naukowej. (2) Stratyfikacja według zarobków akademickich. Oraz (3) Stratyfikacja według umiędzynarodowienia badań. W niezwykle konkurencyjnym środowisku globalnej nauki współczesna profesja akademicka jest podzielona jak nigdy dotąd – potężnie różnicują ją wewnętrznie dorobek publikacyjny, wynagrodzenie, stanowisko, płeć, wiek, rozkład czasu pracy, dostęp do finansowania badań, a także (ograniczony) dostęp do publikowania wyników badań w globalnie najlepszych czasopismach. Lepsze zrozumienie mechanizmów społecznych stojących za wewnętrznym zróżnicowaniem profesji akademickiej – wręcz za jej rozpadem na liczne, różnice się od siebie profesje – w globalnym systemie nauki jest istotnym zadaniem socjologii karier akademickich.Item An Abundance of Doctoral Students But a Scarcity of Doctorates(2020) Kwiek, MarekThe massification of doctoral studies in Poland has not led to an equivalent increase in doctoral degrees. While the number of doctoral students increased steadily through the 1990s and 2000s, the number of doctorates awarded did not follow suit. Many students entered doctoral programs, but only a minority were ever awarded the degree, as most either dropped out or completed the program but did not defend their dissertation. This disparity between entrants and doctoral degrees awarded is central to understanding the emergent tensions around doctoral education in the Polish context. Based on international comparative statistics, the current intake of 43,000 doctoral students combines overproduction of doctoral students and a scarcity of doctorates. In the Polish context, only one in four doctoral students are ultimately awarded a doctoral degree. It follows that the processes affecting the distribution of doctoral education differ from those that determine the distribution of doctorates. The emergent tensions reveal the fundamental difference between the changing higher education system in terms of teaching (where the Bologna Process places doctoral education) and research (where doctorates awarded belong). In Poland, there is the further difference of national statistics, as fields of study used to report doctoral student numbers differ from those used to report doctorates awarded. What has changed fundamentally during this time, however, is the gender composition of doctorate holders, with a gradually increasing share of female doctorates. While 31% of doctorates in 1990 were awarded to females, the percentage rose after a decade of change—to 42% in 2000, and to 53% by 2010. From a gender perspective, the turning point was 2008 when, for the first time in the history of Polish science, the number of female doctorates exceeded the number of male doctorates. Currently, reforms are accelerating and the expectation is that public funding for both higher education and for academic research will be higher. In the center of the reform package there is a concept of competition: between research teams, academic units and institutions, with a new model of academic research assessment to be applied in 2021. The concept includes also new doctoral schools competing for public subsidies and top minds.Item The Historical Distinctiveness of Central Europe: A Study in the Philosophy of History(Peter Lang, 2020-05-29) Brzechczyn, Krzysztof; Naszkowska, KlaraThe aim of this book is to explain economic dualism in the history of modern Europe. The emergence of the manorial-serf economy in the Bohemia, Poland, and Hungary in the 16th and the 17th centuries was the result of a cumulative impact of various circumstantial factors. The weakness of cities in Central Europe disturbed the social balance – so characteristic for Western-European societies – between burghers and the nobility. The political dominance of the nobility hampered the development of cities and limited the influence of burghers, paving the way to the rise of serfdom and manorial farms. These processes were accompanied by increased demand for agricultural products in Western Europe