Realizacja swobody testowania przy wykorzystaniu testamentu elektronicznego. Stan de lege lata i postulaty de lege ferenda
Loading...
Date
2023
Authors
Advisor
Editor
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Title alternative
Realization of the Freedom of Testation using an electronic will. De lege lata and de lege ferenda
Abstract
Niniejsza rozprawa dotyczy dopuszczalności i zasadności zastosowania nowoczesnych technologii w procesie sporządzania testamentu. Chodzi przede wszystkim o wskazanie korzyści i wyzwań, jakie się wiążą z wprowadzeniem elektronicznej formy testamentu do systemu prawnego oraz propozycji dalszych działań prawodawczych w celu uwspółcześnienia katalogu form testamentu. W rozprawie przedstawiona została geneza instytucji testamentu, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju tej instytucji w polskim systemie prawa. Poddane analizie zostały zagadnienia związane z obecnymi normami prawnymi w zakresie prawa spadkowego, a także możliwości oferowane przez nowe technologie w tym zakresie. Ponadto, zostały przedstawione przykłady rozstrzygnięć judykatury oraz rozwiązań legislacyjnych obcych prawodawstw, w których dopuszczalne jest sporządzanie testamentów w formie elektronicznej. Rozprawa składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy rozdział poświęcony został rozważaniom na temat pojęcia, istoty oraz genezy swobody testowania. Konieczne było znalezienie odpowiedzi na pytanie jakie funkcje w społeczeństwie ma spełniać ta konstrukcja prawna i jakie jej cechy spowodowały, że występuje w większości obowiązujących na świecie systemów prawnych. Rozdział drugi poświęcony został istocie i funkcji testamentu per se. Przeprowadzona została analiza funkcji oraz charakterystyki testamentu, a także uzasadnienia aktualnego katalogu form testamentu. Rozdział trzeci poświęcony został problematyce instytucji testamentu w prawie polskim de lege lata oraz przeprowadzona została analiza każdej z form testamentu przewidzianej w Kodeksie cywilnym de lege lata. W rozdziale czwartym przedstawione zostały rozwiązania technologiczne, które potencjalnie mogłyby znaleźć zastosowanie w przypadku nowej formy testamentu. Chodzi przede wszystkim o szeroko dostępne rozwiązania technologiczne, będące nierzadko nieodłącznym elementem życia każdego człowieka, pozwalające na zaprojektowanie nowej formy testamentu, mogącej służyć jako wiarygodny dowód woli testatora, chroniąc jego interesy i wypełniając funkcje stawiane przed formą testamentu w sposób doskonalszy, niż formy obecnie przewidziane prawem. Następnie przedstawione zostały liczne przykłady stanów faktycznych, w których testatorzy podejmowali próby dokonywania rozrządzeń mortis causa przy wykorzystaniu nowych technologii. W ostatnim, piątym rozdziale podjęta została próba zaprojektowania zmian w zakresie prawa spadkowego, w szczególności zaś formy testamentu odpowiadającej wymaganiom współczesności. Zaprezentowana została koncepcja testamentu elektronicznego jako nowej formy testamentu oraz jej możliwe elementy konstrukcyjne, które należałoby wykorzystać podczas zmian w polskim prawie spadkowym. Ponadto zaprezentowana została propozycja znowelizowania przepisu dotyczącego testamentu ustnego w taki sposób, aby jego sporządzenie możliwe było także przy pomocy środków porozumiewania się na odległość. Nadto, niezależnie od zmian w zakresie katalogu form testamentu zawarta została propozycja wprowadzenia do polskiego porządku prawnego nowej instytucji prawnej, tj. dyspozycji treściami cyfrowymi na wypadek śmierci.
This dissertation concerns the permissibility and legitimacy of the use of modern technology in the process of making a will. It is primarily concerned with identifying the benefits and challenges that arise from the introduction of an electronic form of the will into the legal system, as well as proposals for further legislative action to modernize the catalog of forms of the will. The dissertation presents the genesis of the institution of the will, with particular emphasis on the development of this institution in the Polish legal system. The issues related to the current legal norms in the field of inheritance law, as well as the possibilities offered by new technologies in this area have been analyzed. In addition, examples of settlements of jurisprudence and legislative solutions of foreign legislation, in which it is permissible to make wills in electronic form, are presented. The dissertation consists of five chapters. The first chapter was devoted to consideration of the concept, essence and genesis of the freedom of testing. It was necessary to find an answer to the question of what functions in society this legal construction is supposed to perform and what features caused it to be found in most legal systems in force around the world. The second chapter was devoted to the essence and function of the will per se. An analysis of the functions and characteristics of the will was carried out, as well as the justification of the current catalog of forms of wills. The third chapter was devoted to the problem of the institution of the will in Polish law de lege lata, and an analysis was made of each of the forms of the will provided for in the Civil Code de lege lata. The fourth chapter presents technological solutions that could potentially be applied to a new form of will. It is primarily about widely available technological solutions, which are often an integral part of everyone's life, allowing the design of a new form of will that can serve as reliable evidence of the will of the testator, protecting his interests and fulfilling the functions placed on the form of will in a more perfect way than the forms currently provided by law. This is followed by numerous examples of factual situations in which testators attempted to make dispositions mortis causa using new technologies. In the last, fifth chapter, an attempt is made to design changes in the field of inheritance law, in particular, a form of will that meets the requirements of modern times. The concept of the electronic will as a new form of will is presented, as well as its possible design elements that should be used during changes in Polish inheritance law. In addition, a proposal is presented to amend the provision on the oral will in such a way that its drafting is also possible by means of remote communication. In addition, regardless of the changes in the catalog of forms of wills, a proposal was included to introduce a new legal institution into the Polish legal order, i.e. a disposition of digital content in the event of death.
Description
Wydział Prawa i Administracji
Sponsor
Keywords
swoboda testowania, testament, testament elektroniczny, prawo spadkowe, dziedziczenie, freedom of testation, electronic will, inheritance law, succession