Biblioteka, 2016, nr 20 (29)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Ukryte w okładce. O odnalezionym dokumencie Innocentego VII z 1404 roku i opactwie cysterskim w Pomuku(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Szulc, AlicjaW zbiorach rękopisów średniowiecznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu zidentyfikowano w 2008 roku pergaminowy dokument papieża Innocentego VII z 1404 roku, adresowany do arcybiskupa Pragi i odnoszący się do przywilejów kościelnych opactwa cystersów w Pomuku (Nepomuku) w Czechach. To obecnie najstarszy dokument (sensu stricto) w zbiorach Biblioteki. Stan jego zacho wania wskazuje, że został wykorzystany wtórnie przez nieznaną introligatornię jako obleczenie drewnianej okładki kodeksu, być może również cysterskiego. List Innocentego VII typu littera exsecutoria (tj. zawierający papieskie polecenie – mandatum) ma szczególną wartość źródłową jako jeden z nielicznych ocalałych dokumentów z archiwum klasztoru w Pomuku, zniszczonego i rozproszonego w okresie wojen husyckich w Czechach. Artykuł zawiera edycję łacińską omawianego dokumentu.Item "Opusculum Quadragesimale" Walentego Wróbla z dedykacją dla Pawła Holszańskiego(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Bartoszak, MichałPrzedmiotem niniejszego artykułu jest przechowywany w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie egzemplarz wydanego w 1537 roku Opusculum Quadragesimale Walentego Wróbla z dedykacją dla biskupa wileńskiego Pawła Holszańskiego, której istnienie podważył Stanisław Estreicher w Bibliografii polskiej Karola Estreichera. Nieznane wydanie tego dzieła odróżnia się jedynie częścią dedykacyjną od drugiego, znanego wydania, skierowanego do biskupa poznańskiego Jana z Książąt Litewskich. W związku z tym porównaniu obu listów dedykacyjnych poświęcona została najobszerniejsza część artykułu. Omawiany egzemplarz chroni oprawa wykonana w wileńskim warsztacie introligatorskim, który w latach 1557–1563 oprawiał także księgi z biblioteki Zygmunta Augusta. Wolumin krążył w środowisku zakon nym. Ostatnim potwierdzonym wpisem własnościowym posiadaczem dzieła był klasztor karmelitów trzewiczkowych w BydgoszczyItem Fragmenty dwóch nieznanych druków z oficyny Jana Hallera (z 1506 i 1509 roku)(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Łukaszewski, JakubW komunikacie opisano odnalezione w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie fragmenty dwóch nieznanych druków z oficyny Jana Hallera. Są to pozostałości dwóch egzemplarzy Ars Minor Aeliusa Donata (wydane 24 grudnia 1506) oraz drukowany formularz mandatu arcybiskupa Andrzeja Boryszewskiego (wydany ok. 12 marca 1509–przed 8 kwietnia 1509).Item Oprawa "Homiliarum" z pełnopostaciowym wyciskiem radełka jagiellońskiego w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Franczak, RadosławArtykuł prezentuje oprawę Homiliarum z pełnopostaciowym radełkiem jagiellońskim przedstawiającym najprawdopodobniej Zygmunta I Starego i Bonę (ewentualnie Albrechta I Hohenzollerna). Opisywany wolumin odnaleziono w zasobie dawnej biblioteki seminaryjnej znajdującej się w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie. Na podstawie badań wycisku radełka oraz wpisów proweniencyjnych określam przypuszczalny czas i miejsce powstania narzędzia. W dalszej części artykułu przedstawiam jeszcze trzy woluminy, których oprawy z dużym prawdopodobieństwem pochodzą z tego samego warsztatu introligatorskiego. Dzięki ich analizie udało się nakreślić przypuszczalny czas i miejsce działania introligatora, który posługiwał się wspomnianym radełkiem jagiellońskim.Item "Elementa Pverilis Institutionis" (Kraków 1692) – przyczynek do historii elementarzy polskich(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Korzo, Margarita A.Artykuł zawiera opis unikatowego polsko-łacińskiego podręcznika elementarnego Elementa Pverilis Institutionis (Kraków: Albrecht Górecki, 1692) ze zbiorów Rosyjskiego Państwowego Archiwum Akt Dawnych w Moskwie. Wydanie z 1692 roku zapoczątkowało linię elementarzy, która przetrwała do XX stulecia (ok. 44 edycji). Dwujęzyczność wszystkich wydań, lakoniczność części elementarzo wej i rozbudowana część zawierająca teksty o treści religijnej stanowią cechy specyficzne danej linii. Porównanie wersji pierwotnej z późniejszymi edycjami podręcznika (Kraków 1713, 1736, 1796 i Poczajów s.a.) świadczy o wielokrotnym redagowaniu elementarza i o rozszerzeniu jego treści religijnej (nowe modlitwy i katechizm w formie pytań i odpowiedzi). Do ewentualnych wzorców, do których sięgali wydawcy jego wersji z 1692 roku, zalicza się dwujęzyczny podręcznik Elementaria institutio Latini sermonis,et pietatis Christianae (Kraków: Maciej Wirzbięta, 1575).Item Dary dla Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu z lat 1921–1927(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Głowacka-Helak, MałgorzataArtykuł dotyczy darów dla Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, które wpłynęły do niej w latach 1921–1927. Biblioteka Uniwersytecka powstała w 1919 roku na gruncie dotychczasowej Biblioteki im. Cesarza Wilhelma. Księgozbiór liczący 270 000 tomów miał charakter ogólnoświatowy i germanizacyjny. Ważnym i odpowiedzialnym zadaniem dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej dr. Edwarda Kuntzego stała się polonizacja i dostosowanie istniejącego księgozbioru do nowo powstałego Uniwersytetu Poznańskiego. Dzięki wielkiej ofiarności różnych instytucji krajowych i zagranicznych oraz osób prywatnych udało się zbudować solidny księgozbiór naukowy. Zbiory biblioteczne zostały wzbogacone przez m.in. cenny zbiór książek ze zlikwidowanych rosyjskich bibliotek gimnazjalnych w Kaliszu, księgozbiór prof. Erazma Majewskiego z Warszawy, dr. Leona Szumana z Torunia, dr. Władysława Falgowskiego, prof. Tadeusza Ulatowskiego, prof. Aleksandra Zalewskiego, Władysława Reymonta. Kończąc swoją owocną działalność w Bibliotece Uniwersyteckiej w 1927 roku, Kuntze pozostawił księgozbiór liczący 352 000 tomów.Item Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu w latach 1929–1939(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Jazdon, ArturJednym z podstawowych zadań Biblioteki Uniwersyteckiej powołanej na podstawie zbiorów Kaiser-Wilhelm-Bibliothek było dążenie do ich polonizacji i dostosowywania do potrzeb rozwijającego się uniwersytetu. Przeznaczane na ten cel środki finansowe były niewystarczające, co więcej, w związku z kryzysem finansów państwa były systematycznie zmniejszane. Dokładano więc wielu starań, by pozyskiwać wpływy beznakładowe – egzemplarze obowiązkowe i dary. Od roku 1923 rozpoczęto starania o powołanie Towarzystwa Przyjaciół Biblioteki Uniwersyteckiej, które ostatecznie powstało w 1929 roku. Jego celem było skupienie osób z różnych grup społecznych, zainteresowanych książką i chcących działać na rzecz wspierania Biblioteki. Zamiarem Towarzystwa było zbieranie środków finansowych i kupowanie za nie niezbędnych materiałów bibliotecznych. Realizowano je aż do wybuchu II wojny światowej, choć w stopniu mniejszym niż zapewne oczekiwano. Natomiast Towarzystwo, zrzeszające może niezbyt szerokie, ale elitarne grono członków, położyło duże zasługi w zakresie lobbowania na rzecz Biblioteki, czego efektem stało się nagłaśnianie jej problemów, docieranie do różnych kręgów decyzyjnych i osób prywatnych. Dzięki temu zbiory Biblioteki w latach 1929–1939 nasycone zostały dużą liczbą cennych darów, co służyło realizacji wspomnianych podstawowych zadań w zakresie kształtowania zasobów.Item Dwie pocztówki adresowane do Rudolfa Fockego(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Skutecki, JakubDwie pocztówki z widokami Kaiser-Wilhelm-Bibliothek, dziś znajdujące się w zbiorach ikonograficznych Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, symbolicznie ilustrują zmienne losy tejże Biblioteki w początkach XX wieku.Item Biblioteka krymskotatarska w Symferopolu(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Janczak, BarbaraArtykuł jest próbą przedstawienia procesu odradzania się biblioteki narodowej krymskotatarskiej mniejszości etnicznej w wieloetnicznym środowisku Krymu. Omówiono ważniejsze wydarzenia z ponad 25-letniej historii tworzenia biblioteki oraz jej obecną strukturę i działalność: prace biblioteczne, usługi, działalność oświatową, metodyczną, naukową i wydawniczą.Item Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu jako „trzecie miejsce”(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Chachlikowska, AldonaW artykule omawiam kulturotwórczą, wydawniczą i promocyjną działalność Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, głównie na przestrzeni ostatnich 20 lat. Przedstawiam najważniejsze przejawy działalności kulturotwórczej, takie jak: Tydzień Bibliotek, Festiwal Nauki i Sztuki, Noc Naukowców, wystawy, Żywa Biblioteka, Poznańska Dyskusyjna Akademia Komiksu, Dyskusyjny Klub Książki. Prezentuję działalność wydawniczą: rocznik „Biblioteka”, serie: Prace Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, Antiquitates Minutae, Libri Librorum i inne wydawane poza seriami pozycje. Tekst kończę opisem zadań w zakresie promowania instytucji. Aktywność, realizowana praktycznie od zarania dziejów Biblioteki, przeszła w ostatnich latach rewolucyjną zmianę. Stanowi to bez wątpienia odpowiedź na oczekiwania społeczne zarówno mieszkańców regionu, pracowników i studentów uczelni, jak i stałych użytkowników placówki, a jednocześnie jest elementem świadomej strategii. Jest to także podkreślanie roli największej placówki bibliotecznej w północno -zachodniej Polsce.Item Media społecznościowe w polskich bibliotekach, archiwach i muzeach(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Lamberti, Maria; Theus, MonikaObecność instytucji kultury w mediach społecznościowych stała się w ostatnich latach standardem. Placówki wykorzystują potencjał serwisów do nowej formy komunikacji w środowisku sieciowym. Tematem artykułu jest funkcjonowanie najpopularniejszych portali (Facebooka, Twittera, YouTube’a i Instagrama) w bibliotekach, muzeach i archiwach. Analizę oparto na badaniu ankietowym przeprowadzonym w wybranych instytucjach. Pytania ankietowe dotyczyły m.in. obecności instytucji na portalach oraz osób zarządzających profilami placówek w serwisach, wybieranych form postów, godzin aktywności użytkowników. Analiza wyników doprowadziła do wniosku, że w badanych instytucjach głównym serwisem wykorzystywanym do komunikacji w sieci jest Facebook. Pozostałe serwisy nie są tak intensywnie stosowane do promocji instytucji. Rezultaty badań ankietowych i obserwacja działalności promocyjnej na stronach internetowych bibliotek, muzeów i archiwów świadczy o tym, że znacznie zwiększyły one swoją aktywność w mediach społecznościowychItem Komunikacja z klientem w bibliotece akademickiej – ujęcie psychologiczne(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Knop, UrszulaW artykule ukazano różne aspekty związane z komunikacją między ludźmi, zwrócono uwagę na kontakt klienta z biblioteką przez nowe technologie. Przybliżono właściwości komunikowania. Omówiono komunikację zapewniającą jednostce odczucie komfortu psychicznego w komunikacji bezpośredniej, przez telefon, za pośrednictwem poczty e-mail. Scharakteryzowano współczesnego klienta biblioteki. W bibliotece akademickiej uwzględniono obsługę klienta w czytelni oraz kontakt klienta za pomocą katalogu OPAC.Item Anatomia przestępstwa. 25 lat minęło. Interesujący przypadek kradzieży książek i wykrycia zbrodni po latach(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Jørgensen, Jesper DüringThe 11th September 2003 was quite an ordinary working day in the Royal Library – at least for the first few hours in the morning. At approximately 11.00 a.m., however, I was interrupted by the telephone. A polite lady introduced herself as the rare book specialist from Christie’s in London. From a consignor she had received the following work for sale: Propalladia de Bartholome de Torres Naharro.Dirigida... Napoles: por Ioan Pasqueto de Sallo, Naples 1517. Her investigation of a critical edition of Torres Naharro’s works from 1943 had established that only two copies of this particular work were known to exist. One incomplete copy in the National Library of Spain in Madrid, and one complete copy in The Royal Library in Copenhagen. This puzzled the keeper of books at the auction company, and she was keen to know whether she had a historic sensation in her hands or simply a stolen book.Item Jan Muszkowski, Życie książki. Edycja krytyczna na podstawie wydania z 1951 r.(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Andrysiak, EwaItem Biblioteki i książki w życiu nastolatków, red. Mariola Antczak, Agata Walczak-Niewiadomska(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Wojciechowski, JacekItem Książki w życiu najmłodszych, red. Mariola Antczak, Agata Walczak-Niewiadomska(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Wojciechowski, JacekItem W kręgu kultury czytelniczej dzieci i młodzieży, red. Mariola Antczak, Agata Walczak-Niewiadomska(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Wojciechowski, JacekItem Organizatorzy. Bibliografowie. Dydaktycy, red. Elżbieta Dudzińska(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Wojciechowski, JacekItem O potrzebie edukacji medialnej w Polsce, red. naukowa Michał Federowicz, Sławomir Ratajski(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Wojciechowski, JacekItem Paul Ladewig, Katechizm biblioteki, przeł. na j. polski i angielski Zdzisław Gębołyś(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2016) Wojciechowski, Jacek