Biblioteka, 2009, nr 13 (22)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Jakość pracy naukowej, jej potwierdzenie a recenzja partnerska1. Odbiór w środowisku naukowym i nieporozumienia. Postawy wobec recenzji partnerskiej(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Mulligan, Adrian; Olszewski, TomaszOcena jakości publikowanych wyników badań naukowych jest sprawą pierwszorzędną. Niniejszy artykuł omawia różne projekty badawcze przeprowadzone w grupie wydawniczej Elsevier, które pomogą lepiej zrozumieć ocenę i stosunek do recenzji partnerskich (ang. peer review) wśród autorów i recenzentów oraz zastanowić się, w jaki sposób możemy usprawnić ten kluczowy mechanizm oceny jakości prac naukowych.Item Książka i prasa na ziemi wileńskiej: drukarnie, wydawnictwa, księgarnie, biblioteki, czasopisma XVI w.-1945 r., oprac. Mieczysław Jackiewicz, Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej 2008, ss. 339, il. (Encyklopedia Ziemi Wileńskiej, t. 6; Biblioteka Wileńskich Rozmaitości. Seria B, nr 68)(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Andrysiak, EwaItem Irena Marszakowa-Szajkiewicz, Badania ilościowe nauki. Podejście bibliometryczne i webometryczne, Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Wydział Pedagogiczno- Artystyczny 2009, ss. 292(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Nowak, PiotrItem Spis gazet polskich okresu międzywojennego (1918-1939) w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Góra, Barbara; Mikołajska, AleksandraInformacja dotyczy retrospektywnej bazy gazet, dzienników i orędowników w wersji on-line znajdujących się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu. Baza gazet wydawanych w języku polskim obejmuje okres międzywojenny 1918-1939. Spisu gazet i roczników dokonano z autopsji.Item UNINETTUNO – międzynarodowy uniwersytet na odległość(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Lamberti, MariaArtykuł omawia działalność UNINETTUNO, największego wirtualnego uniwersytetu włoskiego o zasięgu międzynarodowym. Università Telematica Uninettuno to realizowany od 1990 roku, początkowo jako konsorcjum NETTUNO, włoski projekt kształcenia na odległość na poziomie uniwersyteckim. Obecnie działa w jedenastu krajach basenu Morza Śródziemnomorskiego, w Wielkiej Brytanii, Albanii i na Ukrainie. Jego działalność opiera się na oryginalnym psychopedagogicznym modelu opracowanym przez prof. M.A. Garito z Rzymu. Dzięki bardzo rozbudowanej bazie technologicznej studenci mogą uczestniczyć w wykładach organizowanych w czasie rzeczywistym jako wideokonferencje, słuchać wykładów transmitowanych za pośrednictwem sieci telewizji satelitarnych oraz korzystać z wykładów umieszczonych w Internecie w dogodnym dla siebie czasie. Bogata i wielojęzyczna oferta programowa stanowi ogromną szansę dla osób pracujących, które mogą zdalnie zdobyć dyplom uniwersytecki w wielu cenionych na rynku pracy specjalnościach.Item Wielkopolska XIX wiek, historia prasy, czasopismo satyryczne(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Jazdon, Artur; Piejko, RenetaArtykuł przedstawia „Die Ägyptische Finsterniss” – niemieckojęzyczne czasopismo satyryczne z 1849 roku. Jest to drugie ze zidentyfikowanych niemieckojęzycznych czasopism satyrycznych wydawanych na terenie Wielkopolski, efemeryda, nienotowana w bibliografiach. Komplet, tj. sześć numerów, zachował się w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Artykuł nie omawia szczegółowo zawartości, nie analizuje treści poszczególnych artykułów. Przedstawia historię pis-ma, sytuuje je na tle innych ówczesnych poznańskich czasopism satyrycznych. Artykuł rozstrzyga kwestie redakcji, omawia sprawy wydawnicze – periodyczność, cenę, kolportaż, objętość i format, strukturę wewnętrzną pisma.Item Lektury lekarza – książka Leonarda Botalla w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Wilgosiewicz-Skutecka, Renata; Szulc, AlicjaWśród druków francuskich Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu znajduje się interesujący zbiór (klocek) szesnastowiecznych traktatów medycznych, wydany w Lyonie przez Guillaume’a Rouillé oraz Paula Miraillet, zawierający dwa dzieła Galena: De naturalibus facultatibus libri tres (1548) i De bono et malo succo, liber unus (1547) oraz traktat Donato Antonio Altomare De alteratione, concoctione, digestione, praeparatione, ac purgatione: ex Hippocratis et Galeni sententia methodus (1548). Wolumin ten należał do Leonarda Botalla (1519-1587), włoskiego anatoma i chirurga, medyka królów francuskich, i nosi ślady jego lektury – liczne marginalia, podkreślenia i komentarze w języku łacińskim. Pobieżna analiza tego materiału rękopiśmiennego, zwłaszcza wielu krytycznych uwag Botalla wobec poglądów Galena, pozwala widzieć w tych zapiskach świadectwo przemian zachodzących w medycynie w XVI wieku, która dopiero w tym okresie stała się nauką w pełni nowożytną. Przedstawiona w niniejszym artykule ogólna charakterystyka woluminu jest jedynie wprowadzeniem do szczegółowej analizy zapisków Leonarda Botalla, która pozwoliłaby historykom medycyny dokładniej zrekonstruować poglądy lekarza z Asti, będące świadectwem recepcji dzieł Galena w XVI wieku i toczącej się wokół nich dyskusji.Item Z dziejów drukarstwa i handlu książką w Kołobrzegu w drugiej połowie XVII wieku(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Gaziński, RadosławW Archiwum Krajowym w Greifswaldzie w zespole archiwalnym Staatskanzelei zachowały się trzy jednostki archiwalne dotyczące drukarstwa i handlu książką w Kołobrzegu w drugiej połowie XVII wieku. Są to materiały o charakterze instytucjonalnym pokazujące problemy drukarstwa i handlu książką od strony brandenburskiej administracji prowincjonalnej. Drukarnię założono w Kołobrzegu za zgodą elektora Fryderyka Wilhelma w maju 1653 roku, a pierwszym drukarzem został Henryk Heissen. Po nim do końca XVII wieku drukarnię prowadzili: Jakub Kusen, Berger Campen i Johann Mikołaj Ernst. Drukarze w Kołobrzegu nie tylko drukowali książki, ale również sprzedawali je na terenie miasta. Obok nich w omawianym okresie działali tu także profesjonalni handlarze książkami: Jeremiasz Amphras, Jeremiasz Mamfass, Jakub Henning, Johan Danhardt i Jeremiasz Schrey. W drugiej połowie XVII wieku Kołobrzeg był, jak na warunki pomorskie, znaczącym centrum drukarstwa i handlu książką. Znaczenie to pomniejszyło przeniesienie stolicy prowincji do Stargardu (1668 rok).Item Bibliotekarze na rynku pracy – omówienie badań ankietowych(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Wojtczak, JadwigaWiosną 2009 roku przeprowadzono anonimowe badania ankietowe wśród polskich bibliotekarzy i studentów bibliotekoznawstwa. Celem badań było poznanie opinii na temat zawodu bibliotekarza, jego miejsca na rynku pracy i oczekiwań pracowników i przyszłych bibliotekarzy związanych z wynagrodzeniem za pracę. W badaniach uczestniczyło ponad 1000 osób, w różnym wieku, ze wszystkich niemalże regionów Polski. Duża liczba odpowiedzi na pytania półotwarte umożliwiła dokładniejsze zrozumienie odczuć i intencji respondentów.Item Badania wykorzystania przez polskie biblioteki naukowe środków europejskich, grantów ministerialnych i samorządowych oraz dotacji sponsorów w latach 2000-2008(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Chachlikowska, Aldona; Jazdon, Krystyna; Wieland, Hanna; Szulc, AleksandraBadania dotyczące pozyskiwania środków pomocowych przez polskie biblioteki naukowe przeprowadzone zostały w ramach wewnętrznych projektów badawczych Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Realizacji projektu podjął się Oddział Prac Naukowych, Wydawniczych i Dydaktycznych BU. Zadanie wykonano od września 2008 do czerwca 2009 roku. Zamierzeniem autorek artykułu było uzyskanie pełnej informacji na temat środków pozabudżetowych pozyskiwanych przez polskie biblioteki naukowe oraz określenie stopnia ich wykorzystania. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem techniki ankiety. Przygotowany kwestionariusz ankiety wraz z informacją dla respondentów o celu prowadzonych badań skierowano do wszystkich bibliotek uniwersyteckich, bibliotek głównych uczelni technicznych, medycznych, ekonomicznych, bibliotek akademii wychowania fizycznego, uczelni pedagogicznych i rolniczych oraz do bibliotek publicznych posiadających status bibliotek naukowych. Łącznie wysłano 70 ankiet, odpowiedzi udzieliło 38 respondentów. Wskazany w artykule okres 2000-2008 był czasem zwiększonych możliwości uzyskiwania dodatkowych funduszy przez biblioteki. Najczęściej otrzymywane fundusze to dotacje ministerialne, dalej środki sponsorów na działalność podstawową. W poważnym stopniu wspierały biblioteki, głównie biblioteki publiczne, lokalne samorządy. Zauważalne były dotacje wspierające biblioteki przekazywane przez fundacje i środki ofiarowane przez sponsorów na działalność organizacyjną; ewenementem natomiast – subwencje unijne.Item Fundusze strukturalne dla bibliotek w okresie programowania 2007-2013(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Wojcińska, Maria; Wojciński, DamianPolska w ramach funduszy strukturalnych otrzyma w okresie programowania 2007-2013 około 67,3 mld euro. Jest to największa pomoc przyznana dotychczas państwu członkowskiemu w ramach Polityki Spójności Unii Europejskiej. Przed bibliotekami – zarówno naukowymi, jak również publicznymi czy nawet szkolnymi pojawiła się więc kolejna szansa na dofinansowanie działalności. W artykule przedstawione są możliwości skorzystania przez te instytucje z funduszy strukturalnych w latach 2007-2013 w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego oraz Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.Item „Samopublikowanie”: stara metoda – nowy sens w dobie e-science(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Nowak, PiotrPoruszane w tekście zagadnienia wiążą się z problematyką budowy nowych systemów informacyjnych w nauce, które w piśmiennictwie określa się mianem e-library, library 2.0, e-science, Web 2.0 etc. Artykuł mówi o koniecznych zmianach zachowań ludzi nauki w zakresie publikowania w kontekście wspomnianych kierunków rozwoju komunikacji naukowej. Autor przewiduje, że budowa nowych systemów informacyjnych spopularyzuje samopublikację (self-publishing) tekstów naukowych, która zdynamizuje rozwój repozytoriów o otwartym dostępie (open access). Zjawisko samopublikacji wpłynie także na zmianę metod oceny publikacji naukowych. Ich ocena będzie mogła się dokonywać przez automatyczne obliczanie cytowalności. Stopniem uzyskiwanych cytowań będzie można także parametryzować teksty opublikowane przez autorów w repozytoriach już po pozytywnej ocenie peer review. Ponadto, jak twierdzi autor, zjawisko samopublikacji powinno spopularyzować blogosferę w nauce, a w tym kontekście z pewnością pojawi się nawyk bezpośredniego komentowania wzmianek uczonych o własnych pracach badawczych przez specjalistów reprezentujących te same dyscypliny. Taka wymiana informacji będzie możliwa dzięki rozpowszechnieniu się samopublikacji i powinna w pełni zastąpić organizowanie drogich konferencji naukowych, w których udział bierze najczęściej tylko część środowiska. Autor uważa, że na marginesie zasygnalizowanych zmian pojawią się także zjawiska niepożądane, których przejawem z pewnością będzie „wykluczenie” najstarszych generacji uczonych, z uwagi na niemożność opanowania przez nich nowych technologii.Item Ocena stanu zachowania gazet i czasopism wielkopolskich z lat 1800-1939 przechowywanych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu pod kątem ich zakwaszenia(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Kubiś, Katarzyna; Nowakowski, AndrzejW latach 2007-2008 w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu przeprowadzono badania mające określić stan zachowania przechowywanych w jej magazynach gazet i czasopism wielkopolskich z lat 1800-1939 pod kątem ich zakwaszenia. W tym celu zastosowano metodę stanfordzką, połączoną z badaniem pH papieru. Wytypowana do analiz kolekcja obejmowała 7014 woluminów, z których wyodrębniono 384 egzemplarze stanowiące próbę reprezentatywną. W wyniku badań ustalono, że 40% kolekcji jest w bardzo złym stanie, a dalsze 45% to egzemplarze zniszczone i wymagające naprawy. Wszystkie przebadane obiekty wydrukowane zostały na kwaśnym papierze, co więcej – dla 96% kolekcji odnotowano pH poniżej 5. W świetle przeprowadzonych badań należy stwierdzić, że 85% kolekcji powinna zostać przeniesiona na nośniki analogowe i cyfrowe, a następnie, o ile pozwoli na to ich obecny stan zachowania, poddana procesowi odkwaszania.Item „Tutaj jest bardzo zimno…”. Życie codzienne niemieckiej urzędniczki w Poznaniu opisane na widokówkach z lat 1941-1944(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Mazurczak, DorotaW jednej z największych w Polsce kolekcji pocztówek, znajdującej się w ikonograficznych zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, znalazło się prawie sto kartek od jednego nadawcy, Wery V. – niemieckiej urzędniczki Stowarzyszenia Rolników Kraju Warty (Landesbauernschaft Wartheland), do tego samego odbiorcy – jej matki zamieszkałej w Hamburgu, wysyłanych z Poznania w latach 1941-1944. Początkowo Poznań był dość atrakcyjnym i spokojnym miejscem pracy w porównaniu z często bombardowanym Hamburgiem – pensja bez podatku, niektóre artykuły reglamentowane w Rzeszy tu bez kartek dla urzędników niemieckich, trzy naloty alianckie. W miarę upływu wojny pogarszały się warunki życia i pracy Wery. Prawdopodobnie obawa przed cenzurą i autocenzurą sprawiły, że nie ujawniła swego stosunku do narodowego socjalizmu. Jej postawę wobec Polaków trudno uznać za wrogą. Czas wolny przeznaczała przede wszystkim na korespondencję, poszukiwanie artykułów trudnych do zdobycia w głębi Rzeszy, wysyłanie paczek ze zdobyczami lub praniem czy ubraniami do przerobienia. Rzadko bywała w kinie, kawiarni, teatrze i operze – jeśli tak, to często z powodu zimna. Dużo pisała o pogodzie, niewiele o swej pracy. Dopiero od sierpnia 1944 roku, kiedy zapanował chaos, informowała o zmianach w jej biurze i o zamykaniu oddziałów zamiejscowych.Pisane przez nią widokówki były uzupełnieniem listów do matki. Lektura całej ko-respondencji pozwoliłaby na pełniejsze odtworzenie życia codziennego Wery V.w Poznaniu.Item Typologia sygnetów drukarskich (na przykładzie znaków stosowanych przez polskich impresorów od XV do połowy XVII wieku)(Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, 2009) Krzak-Weiss, KatarzynaCelem niniejszego artykułu jest przedstawienie typologii sygnetów drukarskich stosowanych przez impresorów działających na ziemiach polskich od XV do połowy XVII stulecia, a zatem od momentu, gdy ów element wytłoczony został w polskim druku po raz pierwszy, do chwili, gdy polska typografia (a wraz z nią i sygnet) przeżywać zaczęły wyraźny kryzys. Wydzielony tymi ramami chronologicznymi zbiór liczy ponad 100 znaków impresorskich, a zatem na tyle dużo, by potrzebne, a wręcz konieczne, było jego uporządkowanie. Metodą, która pozwala uczynić to możliwie najprzejrzyściej, jest wyodrębnienie w ramach przedmiotu badań poszczególnych typów, co odbywa się na podstawie odpowiednio dobranych kryteriów. Odpowiednio, czyli tak, by uwzględniały każdy aspekt badanej materii i pozwalały na ukazanie jej w sposób jak najpełniejszy. W przypadku sygnetów drukarskich kryteria te muszą mieć nade wszystko na względzie fakt, że godła impresorskie są nie tylko elementami typograficznymi, ale i graficznymi, co powoduje, że rozpatrywać je należy w świetle zarówno typografii (czy szerzej bibliologii), jak i sztuki graficznej. Wziąwszy to pod uwagę, bogaty i wielce zróżnicowany zespół, jaki tworzą polskie sygnety używane od XV do połowy XVII wieku, uporządkować można na podstawie trzech kryteriów: chronologicznego, ikonograficznego i związanego z morfologią książki.Item Karol Reyzner (1803-1887) – wydawca, księgarz i drukarz poznański(Biblioteka Uniwersytecka, 2009) Jazdon, ArturThe book market in Poznań at the turn of the 1920s and the 1930s got a particular boost and encouragement. Following a temporary softening of the strict policy of the German authorities towards the Poles, Polish lending libraries and bookshops publishing in Polish and for the Poles began to crop up. The press market, publishing both local newspapers and journals, enjoyed a particular development. Karol Reyzner was a lesser known publisher and undoubtedly stayed in the shade of more eminent and prominent figures such as Walenty Stefański, Jan K. Żupański, Napoleon Kamieński, Antoni Popliński and Ludwik Merzbach. His influence upon the local book market was far less intensive than that of the above mentioned publishers as his publications were not that numerous or important. However, K. Reyzner managed to survive on the market for as long as half a century, i.e. for a much longer period than many other prominent local Polish publishers of the time. Publishing primarily books for less educated people and specializing in publications with no scientific or literary aspirations, simple and cheap judging from the editorial standards, he nevertheless carried out an important social function. The present article discusses the history of Reyzner’s printing office and its publishing output, additionally outlining the role of the lending library attached to the printing office – the first one managed by a Pole and targeted at the local Polish population. The analysis of the still existing catalogues of the library indicates that, unlike the publishing activity of the firm, the lending library addressed much more cultured and refined reader, which is manifested by the content of the collection that included many accomplished works written by prominent authors or researchers of the time.