Język. Komunikacja. Informacja, 2012, tom 7
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Piotr Wierzchoń, Depozytorium leksykalne języka polskiego. Nowe fotomateriały z lat 1901–2010. Tom I. Uniwersytet Warszawski, Instytut Lingwistyki Stosowanej – BEL Studio, Warszawa 2010, ss. 811; tom II. Uniwersytet Warszawski, Instytut Lingwistyki Stosowanej – BEL Studio, Warszawa 2011, ss. 524(Wydawnictwo Rys, 2012) Nowak, PiotrRecenzowana przez nas praca autorstwa prof. Piotra Wierzchonia znalazła swe zmaterializowane obywatelstwo w postaci dwóch pierwszych tomów cyklu noszącego wspólny tytuł Depozytorium leksykalne języka polskiego. Tomy te noszą także wspól- ny podtytuł Nowe fotomateriały z lat 1901–2010. Planowana na dziesięć obszernych wydań seria powstała z inicjatywy prof. Jana Wawrzyńczyka (UW). Prawdopodobnie już wkrótce będziemy świadkami kontynuacji Depozytorium... . Tom pierwszy podzielony został na dwie części: cz. I pod tytułem Wstęp (nadany chyba niefortunnie, gdyż pierwsza część „Wstępu” także nosi tytuł Wstęp), druga na- tomiast to Fotomateriały. W części pierwszej uwypuklone zostały aspekty teoretyczne, w drugiej zaś praktyczne lingwochronologizacji. Druga część ma zatem charakter lingwochronograficzny. Ze swego dzieła Autor uczynił przede wszystkim podsumowanie (jakże osobiste w wymowie) własnych wysiłków naukowych nad teorią lingwochronologizacji (na- zywając ją lingwochronologizacyjnym programem badawczym), podejmowanych na przestrzeni bez mała dziesięciu ostatnich lat, w którym to czasie, najczęściej samo- trzeć, budował najpierw zręby, potem fundamenty, w końcu – w pełnym tego słowa znaczeniu – gmach swej teorii. Dalej, korzystając z niej, prowadził badania empiryczne o pionierskim wręcz charakterze. Liczący ponad 800 stron formatu B5 pierwszy tom monografii autorstwa prof. Piotra Wierzchonia łączy w sobie kilka funkcji przekazu naukowego. Nie tylko referuje wyniki w ł a s n y c h badań Autora, uzyskane na podstawie w ł a s n e j metody badawczej, ale jednocześnie prof. Wierzchoń potraktował ją jako kolejną odsłonę polemiki naukowej od lat toczonej z badaczami/badaczkami chronologizacji słownictwa polskiego. Nadaje to dziełu interesującej dramaturgii i czyni z niego ciekawe repozytorium poglądów Autora na wiele kwestii nieraz dość odległych od tematycznego rdzenia recenzowanej publikacji.Item Kulturowe aspekty socjolektu rowerowego(Wydawnictwo Rys, 2012) Wiertlewski, StefanAutor, posługując się metodą rekonstruowania językowego obrazu świata, opisuje wybrane elementy konstytuujące fragment kultury grupowej użytkowników socjolektu rowe- rowego. Analizie poddano cztery obszary: stereotypy i autosterotypy dotyczące kolarstwa, porzekadła i powiedzonka kolarskie, epickie funkcje kolarstwa i wiarę kolarzy.Item Złożoność pisma na przykładzie znaków chińskich(Wydawnictwo Rys, 2012) Kordek, NorbertTematem artykułu jest krytyczne przedstawienie dwóch metod obliczania złożono- ści graficznej znaków pisma, ze szczególnym uwzględnieniem znaków chińskich. Głównym celem jest wstępna weryfikacja adekwatności metody kompozycyjnej Altmanna (Altmann 2004) i intersekcyjnej Peusta (Peust 2006) do analizy pisma chińskiego. Zaproponowana zostanie interpretacja elementów graficznych znaków chińskich w metodzie kompozycyjnej oraz modyfikacja reguł obliczania złożoności intersekcyjnej. Przedstawiona również będzie analiza porównawcza wyników uzyskanych za pomocą wspomnianych metod na próbie znaków z liczbą kresek i kresek podstawowych w znakach.Item Między psycholingwistyką, psychologią a językoznawstwem: test skojarzeniowy jako interdyscyplinarna technika badawcza(Wydawnictwo Rys, 2012) Mikołajczak-Matyja, NawojaArtykuł dotyczy zakresu zastosowania testów skojarzeniowych w takich dziedzi- nach, jak psychologia, językoznawstwo i psycholingwistyka. Zawarto w nim krótki przegląd problematyki powiązań istoty związku skojarzeniowego i budowy testu asocjacyjnego z pod- stawowymi nurtami psychologicznymi (tj. z założeniami introspekcjonizmu, behawioryzmu i psychoanalizy) oraz z językoznawczymi teoriami znaczenia (takimi, jak: behawiorystyczne teorie znaczenia, model znaczenia według Ogdena i Richardsa, teoria pól, koncepcja Bally’ego i teorie kontekstowe). Przegląd ten stanowi podstawę wskazania różnorodnych możliwości interpretowania wyników testu (otrzymanych w badaniach grupowych i indywidualnych) w terminach: struktury leksykonu umysłowego, cech semantyczno-leksykalnych danego języka oraz indywidualnych właściwości funkcjonowania psychicznego.Item From semantic networks to dictionary structures(Wydawnictwo Rys, 2012) Koutny, IlonaThis paper investigates how thoughts become words, and to what degree semantic relationships between words can be captured in dictionaries. It analyses differences in the segmentation of the world by words, realisations of notions in parts of speech, and the lin- guistic appearance of event factors on the basis of five ethnic languages (Hungarian, Polish, English, French and German) as well as the planned language Esperanto. Semantic compo- sitionality as reflected in word derivation and formation contributes to the way the world is conceptualized in a given language. Traditional alphabetically ordered dictionaries contain less information for entries than data bases, although to know a word means to know the system of its semantic relations, the contexts, where it can be used. Finally, the structure of trilingual thematic dictionaries that include more of the semantic relations necessary for language acquisition is presented.Item Leksyka w gwarach północnej Rosji na przykładzie słownictwa demonologicznego(Wydawnictwo Rys, 2012) Czaszczyna, ElenaRosyjska północ to obszar kulturowo chroniony, w którym w dużej mierze za- chowały się tradycje rosyjskiej kultury ludowej i tradycyjny światopogląd rosyjski. Dialekty północnorosyjskie charakteryzują się archaicznymi cechami na różnych poziomach języka; tu także występuje unikalne słownictwo. Szczególnie interesująca jest leksyka mitologiczna, ponieważ odzwierciedla poglądy i przekonania ludzi. W niniejszym artykule omówiono słownictwo związane z nazwami duchów, które mieszkają w domach i różnych innych for- mach architektury północnej Rosji. Leksemy te analizowane są pod względem semantyki, słowotwórstwa, pochodzenia i występowania na danym terytorium.Item Age-specific features of the use of discourse markers in Hungarian(Wydawnictwo Rys, 2012) Markó, Alexandra; Dér, Ilona CsillaThe acquisition of discourse markers in child’s language development can be interpreted as part of the evolution of (meta)pragmatic awareness, being an indicator of it. The present study examines the frequency, position and function of three Hungarian discourse markers: hát ’well’, így ’so’ and ilyen ’such, like, so’. The material consists of interviews recorded with fifteen 6–7 years old nursery-school children, fifteen 15–16 years old second- ary school students and fifteen adults (aged between 20 and 57 years). The main question of the research is whether the relative frequency and the function of these discourse markers is dependent on the age of the speaker. According to the results all of the analyzed discourse markers appear in all the three age group’s spontaneous speech. Hát is the most frequent marker (all participating teenagers and adults used it, and also 67% of the preschool children), typically in turn-initial position. Így and ilyen occurred most often in the teenagers’ spontaneous speech, in line with our earlier observation that the frequency of így correlates to the speaker’s age. Function of ilyen is similar in every age group’s speech, while így shows a broader set of functions by the age of 15.Item Metodologiczne aspekty analizy kontrastywnej znaczników dyskursu w językach polskim i japońskim(Wydawnictwo Rys, 2012) Grzelak, SzymonStudium niniejsze porusza wybrane aspekty metodologiczne semantycznej i prag- matycznej analizy kontrastywnej znaczników dyskursu występujących w językach polskim i japońskim. Pierwsza część pracy zawiera krótki przegląd dotychczasowych badań nad wykładnikami spójności tekstowej. W części drugiej zaproponowana została lista kategorii funkcjonalnych istotnych w japońsko-polskiej analizie kontrastywnej wyrażeń metateksto- wych. W ostatniej, trzeciej, części pracy przedstawiono przykładowe porównanie dwóch znaczników o pierwotnej funkcji adwersatywnej, ale i keredomo, oraz analizę znaczników konotacji negatywnej występujących w obu językach.Item Phonology and morphology and the limits of freedom in an artificial language(Wydawnictwo Rys, 2012) Dols Salas, NicolauAbstract. Artificial languages like Esperanto were created on paper. The pronunciation of such languages is not ordinarily planned in detail. Competence in one’s native language is usually the basis of unconscious nuances such as vowel height or openness. In this paper a phonetic analysis of the Esperanto vowels as pronounced by four Esperantists is produced as an example of displaced competence. Besides this, there exists in Esperanto at least one field in which speakers seem to be left to their will: the maintenance of the ending of the first element in compound words. These compounds are studied within the frame of Optimality Theory, and grammatical resources that reflect the generation of compounds are proposed in order to better understand the system.Item Polityka językowa Rumunii a dialekt csángó(Wydawnictwo Rys, 2012) Kozakiewicz, JoannaCzangowie to mniejszość etniczna pochodzenia węgierskiego, zamieszkująca od końca XIII w. mołdawską część Rumunii. Wielowiekowa izolacja pozwoliła zachować archaiczny charakter dialektu i kultury Czangów. Obecnie dwujęzyczność Czangów stoi na krawędzi przesunięcia językowego na język rumuński. Artykuł, oprócz przedstawienia cech charakterystycznych dla zagrożonego dialektu csángó, prezentuje związek pomiędzy polityką językową Rumunii, zmianami językowymi zachodzącymi w dialekcie Czangów oraz ich poczuciem tożsamości. Ponadto rozpatruje różne możliwości rewitalizacji dialektu, biorąc pod uwagę środki Unii Europejskiej na rzecz wielojęzyczności.Item Language Rights and Linguistic Justice(Wydawnictwo Rys, 2011) Tonkin, HumphreyThe status of human rights took a new turn with the adoption of the United Nations Charter in 1945 and the approval of the Universal Declaration of Human Rights in 1948. Up until that point, human rights had been regarded as essentially elements in the constitutional law of individual states; they now became universalized as principles of international law. But non-discrimination with regard to language received relatively little attention in either document, in part because of a reluctance to regard language rights as not only individual but also collective. Given its role as a means of communication, language carries with it a collec- tive sense that is less inherent in non-discrimination on grounds of race, gender or religion, and it has long been associated with the problem of minority rights, an issue entirely avoided by the drafters of the Universal Declaration. Today language rights are recognized in many different ways by individual states, some strongly supportive and some less so. Increasingly, non-discrimination on grounds of language is becoming an international issue as cross-border language flows affect the ways languages are used in individual states.