Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 2020 nr 1
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Anomia jako kulturowy stan społeczeństwa polskiego w czasach nowożytnych praprzyczyną dystopii integracji z Unią Europejską(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Piwnicki, GrzegorzW artykule zaprezentowano analizę problemu dotyczącego integracji z Unią Europejską przez pryzmat uwarunkowań historycznych, które mają istotny wpływ na włączenie Polski do obszaru centrum Europy. Założono, że jest to wynikiem podziału ekonomicznego na Europę Zachodnią (kapitalistyczną) i Wschodnią (rolniczą) w XVI wieku. To implikowało odmienność kulturową tych obszarów istniejącą do czasów obecnych w układzie centro-peryferyjnym. Podział ten wygenerowały, stosunki feudalne do II połowy XIX wieku na Wschodzie i kapitalistyczne na Zachodzie. Brak nowoczesnego państwa z jego strukturami administracyjnymi, silnej władzy i armii, mieszczaństwa (burżuazji) oraz nowych prądów religijnych (protestantyzmu) złożyły się na swoistego rodzaju rozwój anomii i dystopii w Polsce. Drugim wątkiem analizy naukowej było zagadnienie zaniechania integracji z Unią Europejską po 2015 roku. W wyniku tego zaistniała możliwość znalezienia się Polski poza centrum cywilizacyjnym Europy Zachodniej. Wizja Polski, jako peryferia Europy jest swoistą anomią i dystopią dla społeczeństwa i państwa.Item The Clean Air Priority Programme – Evaluation and Perspectives(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Sakson-Boulet, AnnaThe article aims to evaluate the effectiveness of the Clean Air Priority Programme and to establish possible threats to its success. The National Fund for Environmental Protection and Water Management’s programme constitutes an important element of the government programme that goes by the same name. This study, with the aid of an institutional-legal, decision-making and quantitative analysis will undertake to answer the following research questions: (1) can the realisation of the aim formulated in this programme result in an improvement of air quality in Poland?; (2) what, if any, barriers stand in the way of achieving the programme’s aims?; (3) does the Clean Air Programme require further changes? On account of the high energy consumption of Polish homes, which typically results in their owners heating them with the cheapest fuels, emitting significant amounts of pollution, should the programme aims be assessed positively? In the process of discussions however, three types of barriers have come to light: (1) those related to the effective distribution of funds, (2) difficulties arising from programme frameworks that potential beneficiaries might encounter, and (3) potential limitations in the access to EU funding. On account of threats to the success of the programme that have been identified, it is expected that further changes to its functioning will be introduced as well as the ring-fencing of funds for thermo-modernisation and change of heating systems.Item Rola czynnika ludzkiego w kształtowaniu polityki energetycznej współczesnego państwa(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Tomaszewski, KrzysztofPolityka energetyczna jest zaliczana do kategorii polityk gospodarczych. Ma jednak bardzo silny wpływ na funkcjonowanie całego społeczeństwa. Celem artykułu jest analiza, w jakim stopniu jest ona (lub może być) kształtowana pod wpływem czynnika ludzkiego i, jakie to ma znaczenie w kontekście jej planowania, implementacji oraz ewaluacji. Przedmiotem analizy są przede wszystkim te państwa (ugrupowania państw – Unia Europejska), gdzie występuje reżim demokratyczny i gospodarka wolnorynkowa. Są to – jak się wydaje – najbardziej sprzyjające warunki, aby społeczeństwo mogło efektywnie oddziaływać na kształt i funkcjonowanie sektora energetycznego. Zmierzeniem artykułu jest, aby poprzez analizę procesualną polityki energetycznej wskazać potencjalne (realne) możliwości udziału w niej czynnika ludzkiego.Item Społeczny model niepełnosprawności a lokalny system wsparcia osób niepełnosprawnych na przykładzie działań Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Koszalinie w latach 2013–2016(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Gabryszak, RenataSpołeczny model niepełnosprawności stanowi obecnie w przestrzeni europejskiej dominującą perspektywę podejścia do istoty niepełnosprawności oraz osób nią dotkniętych. Polska, przyjmując w 1997 roku Uchwałą Sejmu Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych oraz przystępując w 2012 roku do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, zobowiązała się do przyjęcia tej perspektywy w swoich regulacjach i działaniach na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Celem artykułu była analiza i ocena działań Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Koszalinie w latach 2013–2016, jako kluczowej instytucji w lokalnym systemie wsparcia osób niepełnosprawnych. Dla realizacji tak sformułowanego celu przyjęto następującą tezę: na poziomie lokalnym polski system instytucjonalnego wsparcia osób niepełnosprawnych nie realizuje w pełni założeń społecznego modelu niepełnosprawności. Przeprowadzona w artykule charakterystyka działań MOPR w Koszalinie zweryfikowała ją pozytywnie, wskazując na prawno-instytucjonalne bariery w skutecznej pomocy osobom niepełnosprawnym zgodnie ze społecznym modelem niepełnosprawności.Item Prewencja rentowa jako metoda przeciwdziałania niezdolności do pracy. Wybrane aspekty(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Pogonowski, MarekArtykuł prezentuje dwa aspekty prewencji rentowej realizowanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, tj. rzeczowy – obejmujący infrastrukturę umożliwiającą rehabilitację leczniczą oraz finansowy – obejmujący świadczenia pieniężne, których wypłata stanowi zabezpieczenie materialne w czasie procesu powrotu do zdrowia. Autor stawia hipotezę, że przedstawione aspekty prewencji rentowej mają znaczenie w przeciwdziałaniu niezdolności do pracy. Przyjęta w rozważaniach metodologia oparta na analizie danych statystycznych i wykorzystująca metody interpretacji i porównania danych zgromadzonych i udostępnionych przez instytucje publiczne, w szczególności Zakład Ubezpieczeń Społecznych, potwierdziła znaczenie prewencji w przeciwdziałaniu niezdolności do pracy oraz redukcji kosztów ponoszonych przez budżet państwa z tego tytułu. Wymiar rzeczowy prewencji rentowej przyśpiesza powrót do pracy poprzez efektywną rehabilitację medyczną. Wymiar finansowy zapewnia poczucie bezpieczeństwa socjalnego, dzięki świadczeniom wypłacanym z ubezpieczenia społecznego (takim jak: zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, renta z tytułu niezdolności do pracy czy renta szkoleniowa). Istotne znaczenie ma także zaobserwowana tendencja obniżania wysokości świadczeń przysługujących podczas procesu powrotu do zdrowia.Item Wpływ kultury politycznej na proces funkcjonowania demokracji w Polsce w latach 2006–2018(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Tyrała, MarekCelem artykułu jest charakterystyka procesu funkcjonowania demokracji w Polsce w ciągu ostatniej dekady. Główna hipoteza badawcza postawiona w artykule brzmi: Kultura polityczna ma kluczowy wpływ na proces funkcjonowania demokracji w Polsce. Celem autora była charakterystyka procesu rywalizacji politycznej oraz czynników określających (warunkujących) proces konsolidacji demokracji. Tekst ma charakter interdyscyplinarny, problem badawczy został przeanalizowany z perspektywy politologicznej, socjologicznej i filozoficznej. Weryfikując hipotezę postawioną w pracy, zauważono, iż występuje duże prawdopodobieństwo, że to właśnie niska kultura polityczna ma negatywny wpływ na funkcjonowanie demokracji w Polsce. Próba analizy problemu badawczego może wnieść istotny wkład w dalsze badanie procesu funkcjonowania demokracji w Polsce.Item The European Union and the conflict in Ukraine (2014–2018)(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Koszel, BogdanThe author has analyzed the European Union’s policy towards Ukraine and put forward a thesis that, in view of Russia’s opposition and the lack of progress in internal reforms, Ukraine has no immediate prospects of EU membership. Although Ukraine has been granted political and financial support in the aftermath of the Russian aggression (annexation of Crimea and war in Donbas), the extent of bilateral cooperation is limited to the signing of an Association Agreement and the abolition of the visa requirement for Ukrainian citizens. Economic sanctions against Russia symbolize the unity of EU member states, but remain the only instrument that can stop the neo-imperial intentions of the Russian Federation. This study employs the methods of systemic, institutional and legal analysis and the decision method.Item Straże gminne – problemy, wyzwania i propozycje reform(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Nyzio, ArkadiuszOd kilku lat liczba straży gminnych zmniejsza się. W ostatnich pięciu latach rozwiązano ponad sto jednostek, czyli jedną szóstą ich ogólnej liczby. Z jednej strony, nie brakuje opinii, że dotychczasowa formuła straży się wyczerpała, a w przestrzeni publicznej ponownie zaistniały postulaty likwidacji instytucji. Z drugiej, podnoszony jest postulat poszerzenia katalogu jej zadań i utworzenia policji municypalnych. W cieniu tych skrajnych stanowisk projektowana jest najważniejsza od lat reforma straży, która ma zapobiec dalszemu zmniejszaniu się ich liczby. W artykule przedstawiono wieloaspektową problematykę funkcjonowania straży, wskazując na najważniejsze stojące przed nią problemy i wyzwania. Przeprowadzona analiza wskazuje, że zachodzące na poziomie lokalnym zmiany społeczno-kulturowe potwierdzają funkcjonalność straży.Item Samorząd terytorialny w perspektywie personalizmu społecznego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Wójcik, StanisławW artykule zarysowano program naprawczy samorządu terytorialnego w oparciu o nowy prąd doktrynalny – personalizm społeczny. Wskazuje on nowe możliwości reformowania ustroju i funkcjonowania samorządu, postaw osobowych. Jest to nowa droga rozwoju społeczności lokalnych promująca idee i wiedzę humanistyczną, etyczną, próbuje skorygować dominujący nurt liberalizmu, który coraz bardziej podlega degeneracji.Item Polsko-rosyjska współpraca transgraniczna i relacje polsko-rosyjskie w programach wybranych partii politycznych i deklaracjach ich przedstawicieli w województwie warmińsko-mazurskim. Zarys analizy wyników badań terenowych(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, 2020) Żęgota, KrzysztofCelem artykułu jest analiza jakościowa wyników wywiadów, przeprowadzonych z przedstawicielami ugrupowań politycznych z województwa warmińsko-mazurskiego pod kątem miejsca polsko-rosyjskiej współpracy transgranicznej oraz relacji polsko-rosyjskich w programach partii politycznych. Przeprowadzone badanie udowodniło, iż przedstawiciele wszystkich partii politycznych, uwzględnionych w wywiadzie, dostrzegają istotne miejsce relacji polsko-rosyjskich tak w programach swoich partii, jak i w życiu politycznym województwa warmińsko-mazurskiego. Przedstawiciele partii podkreślają znaczenie polsko-rosyjskiej współpracy transgranicznej dla funkcjonowania regionalnej sceny politycznej. Większość respondentów ocenia, iż stosunek mieszkańców regionu do Rosji i idei współpracy transgranicznej jest pozytywny.