Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2011, nr 3
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item SPIS TREŚCI 73, 2011, z. 3(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011)Item SPRAWOZDANIA I INFORMACJE(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Kępiński, Jakub; Gulczyński, Andrzej; Muszyński, JerzyZbigniew Radwański – Wybitny Profesor odznaczony Orderem Orła Białego (Jakub K ę p i ń s k i), s. 293-295; Doktorat honoris causa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie dla ambasador Hanny Suchockiej (Andrzej G u l c z y ń s k i), s. 295-296; Przyszłość służby cywilnej w Polsce – kierunki zmian. Ogólnopolska Konferencja Naukowa zorganizowana przez Koło Naukowe Administratywistów Ad rem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (Jerzy Mu s z y ń s k i), s. 296-299Item PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) J a w o r s k a-D ę b s k a, Barbara;; S z ym a n e k, JarosławPrawne i aksjologiczne aspekty służby publicznej, red. Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz, Marcin Mazuryk, Lublin-Warszawa 2010 (rec. Barbara J a w o r s k a-D ę b s k a), s. 285-288; V Republika Francuska. Idee, konstytucja, interpretacje, wybór, wstęp i opracowanie Kazimierz Michał Ujazdowski, Kraków 2010 (rec. Jarosław S z ym a n e k), s. 289-29Item Radbruch dzisiaj. Kilka uwag na marginesie nowego przekładu Filozofii prawa(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Łącki, PawełItem EDUKACJA NAJLEPSZĄ INWESTYCJĄ? ABSOLWENCI NA RYNKU PRACY(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Jeran, AgnieszkaTeoria kapitału ludzkiego, szczególnie zaś spopularyzowany slogan Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, dostarczają inwestycyjnych uzasadnień dla kształcenia się. Nie ma wątpliwości, że istnieją historyczne związki pomiędzy rozwojem gospodarczym i systemem edukacyjnym, ale proste traktowanie kształcenia jako inwestycji nie jest wystarczająco dobrym wyjaśnieniem sytuacji absolwentów. Analizy wyników badań obecnej sytuacji absolwentów w Polsce pokazują, że rzadko odnoszą oni sukces na rynku pracy, jednak są wciąż zachęcani do kształcenia się. Taki stan rzeczy można wyjaśnić na kilka sposobów, jednym z nich jest potraktowanie „kapitału ludzkiego” jako ideologii.Item ŚWIAT W POLSKICH TYGODNIKACH OPINII(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Podemski, KrzysztofPolski dyskurs publiczny zdominowany jest przez kwestie lokalne. Artykuł podejmuje problem obecności problematyki globalnej i zagranicznej w polskim dyskursie publicznym w 2010 r. Przedstawia wybrane wątki analizy najbardziej poczytnych polskich tygodników opinii dwadzieścia lat po odzyskaniu niepodległości i pięć lat po wejściu do Unii Europejskiej: „Gościa Niedzielnego”, „Newsweek Polska”, „Polityki” i „Wprost”. Szczególny nacisk w artykule położono na wydobycie obecności w tym dyskursie głosów Innych i głosów Świadków. Poszczególne tygodniki różnią się istotnie pod tym względem. Tym, co zasługuje na szczególną uwagę, jest bardzo wyrazista obecność w trzech z czterech analizowanych tytułów głosów amerykańskich konserwatywnych i neokonserwatywnych publicystów i ekspertów.Item OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH A PODSTAWOWE FORMY KONTROLI PRACOWNIKÓW(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Szewczyk, HelenaDopuszczalność poszczególnych form kontroli pracownika powinna być zawsze rozpatrywania w kontekście przestrzegania przez pracodawcę przepisów dotyczących ochrony dóbr osobistych pracownika. Wobec powyższego kontrola osobista pracowników z powodu braku stosownych przepisów prawnych w tym zakresie jest de lege lata co do zasady niedopuszczalna na gruncie prawa pracy. Z kolei wykorzystanie poligrafu oraz testów psychometrycznych w stosunkach pracy może być tylko wtedy legalne, gdy zostaną ustanowione normy, które uczynią interes pracodawcy w poszukiwaniu informacji za pomocą poligrafu usprawiedliwionym, a osoba badana wyraziła zgodę na wykonywanie badań poligraficznych. Można natomiast poddać osoby badaniom poligraficznym, jeśli tak stanowią przepisy szczególne. Stosowanie czytników biometrycznych przez pracodawców jest również w większości przypadków nieuzasadnione. Nie powinny one być w żadnym razie stosowane dla potrzeb ewidencji czasu pracy. Dopuszczalność określonych form monitoringu pracownika powinna być również rozpatrywana w kontekście przepisów o ochronie dóbr osobistych, a także w aspekcie orzecznictwa ETS.Item ODŻYCIE „NORMY” W POLSKIM PRAWIE W WYPADKU NIEKONSTYTUCYJNOŚCI (NA MARGINESIE ZMIANY SANKCJI ZA ZABÓJSTWO KWALIFIKOWANE − ART. 148 § 2 KODEKSU KARNEGO)(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Szymański, FilipW artykule podjęto próbę teoretycznego uzasadnienia tzw. odżycia norm w przypadku stwierdzenia niekonstytucyjności przepisu nowelizującego. Rozważania w niniejszej pracy są ograniczone do sytuacji, w której dochodzi do nowelizacji niezgodnej z konstytucją ze względu na naruszenie konstytucyjnych reguł stanowienia prawa. Pomimo braku postanowień w Konstytucji, które bezpośrednio regulowałyby kwestię „odżycia norm”, w opinii autora, można przedstawić dwa niezależne, bazujące na innych teoretycznych przesłankach rozumowania popierające możliwość zastosowania koncepcji „odżycia norm” w polskim systemie prawnym. Pierwsze rozumowanie odwołuje się do pojęcia „czynności konwencjonalnej oraz natury procesu stanowienia prawa. Drugie, jest oparte na odróżnianiu normy prawnej od przepisu prawnego oraz wywodzi możliwość zdekodowania z przepisu nowelizującego dwóch norm: właściwej normy (merytorycznej) oraz normy ograniczającej temporalnie zakres zastosowania normy nowelizowanej.Item PROBLEM USIŁOWANIA POMOCNICTWA NA TLE OBOWIĄZUJĄCEGO KODEKSU KARNEGO Z 1997 R.(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Kowalewska, MagdalenaArtykuł zawiera analizę zagadnień związanych z kwestią możliwości usiłowania pomocnictwa w polskim prawie karnym, karalnością takiej konstrukcji, jak również podstawy wymiaru ewentualnej kary. Tematyka ta została podjęta ze względu na niejednolite stanowisko doktryny i orzecznictwa. W pierwszej kolejności rozstrzygnięta została możliwość nakładania formy stadialnej usiłowania na czyn pomocnictwa. W dalszej części wywodu przytoczono argumenty przemawiające za karalnością tej konstrukcji. Podano też propozycję podstawy wymiaru grożącej kary z usiłowanie pomocnictwa.Item UWAGI O SPOSOBIE USTAWOWEGO UJĘCIA PRZESTĘPSTWA ZAJMOWANIA SIĘ ORGANIZOWANIEM ADOPCJI WBREW PRZEPISOM USTAWY (ART. 211A KODEKSU KARNEGO)(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Liżyńska, Katarzyna; Płońska, AnnaPrzeprowadzona w niniejszym opracowaniu analiza ochrony adopcji w polskim prawie karnym ma na celu, obok przedstawienia istoty i problematyki przestępstwa nielegalnej adopcji, wskazanie budzących szereg niejasności interpretacyjnych sformułowań zawartych w omawianym przepisie. Ze względu na fakt, że wprowadzone w wyniku nowelizacji kodeksu karnego z 20 maja 2010 r. zmiany w zakresie organizowania adopcji wbrew przepisom ustawy miały wyłącznie charakter aksjologiczny, podjęto próbę przedstawienia postulatów de lege ferenda mogących w znacznym stopniu przyczynić się do zapewnienia pełnej karnoprawnej ochrony przed nielegalnym przysposobieniem.Item PRAWA JEDNOSTKI PODLEGAJĄCEJ PROCEDURZE EKSTRADYCYJNEJ W UNII EUROPEJSKIEJ(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Długosz, JoannaNiniejsze opracowanie służy rozstrzygnięciu, czy za wystarczającą uznać można ochronę praw osób będących podmiotami współpracy państw członkowskich UE w sprawach karnych we wspólnej europejskiej przestrzeni prawnej, a w szczególności osób, objętych procedurą przekazania na podstawie europejskiego nakazu aresztowania (ENA). W tym kontekście uwzględnienia wymagają przede wszystkim prawa osoby pozbawionej wolności (tzn. zatrzymanego, tymczasowego aresztowanego oraz skazanego), prawo do rzetelnego i uczciwego procesu, a także inne prawa jednostki, wynikające z treści postanowień decyzji ramowej Rady UE w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi. Regulacje owej decyzji ramowej zawierają bowiem szereg gwarancji przysługujących osobie podlegającej przekazaniu w trybie ENA. Gwarancje te mają różnorodny charakter, począwszy gwarancji natury ogólnej, stojących na straży respektowania praw człowieka, poprzez gwarancje o charakterze humanitarnym, a na gwarancjach związanych bezpośrednio ze statusem osoby podlegającej przekazaniu skończywszy.Item POSTĘPOWANIE W PRZEDMIOCIE OGŁOSZENIA UPADŁOŚCI KONSUMENCKIEJ(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Głodowski, Włodzimierz; Hrycaj, AnnaArtykuł przedstawia problematykę przebiegu postępowania sądowego w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej – pierwszego etapu postępowania upadłościowego porównawczo odnosząc ją do zwykłego postępowania upadłościowego. Wskazuje się, że postępowanie dotyczące upadłości osób fizycznych wszczynane jest wyłącznie na wniosek dłużnika, a złożenie wniosku nie jest uzależnione od daty powstania stanu niewypłacalności. Z uwagi na fakt, że postępowanie w upadłości konsumenckiej obejmuje wyłącznie likwidację majątku, składający wniosek nie musi określać sposobu prowadzenia upadłości. Istotne jest wyraźne wskazanie we wniosku charakteru prawnego dłużnika, bowiem determinuje to nie tylko określenie trybu postępowania upadłościowego, ale pozwala także na ustalenie czy dłużnikowi przysługuje zdolność upadłościowa. Omówione zostało także szczególne rozwiązanie przyjęte przez ustawodawcę w procedurze orzekania upadłości konsumenckiej, a dotyczące obligatoryjnego przeprowadzenia przez sąd z urzędu czynności procesowych związanych z zabezpieczeniem majątku dłużnika i wydaniem szeregu postanowień dowodowych.Item ZMIANY W AUDYCIE WEWNĘTRZNYM W SEKTORZE PUBLICZNYM(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Gołębiowski, GrzegorzW artykule omówione zostały zapisy ustawy o finansach publicznych odnoszące się do zagadnień audytu wewnętrznego. Wskazane zostały zmiany, jakie dokonały się w porównaniu z poprzednią wersją ustawy. Analiza zawiera autorski komentarz i spostrzeżenia odnotowane w literaturze zagadnienia.Item KONSUMPCJA JAKO PRZEDMIOT BADAŃ EKONOMICZNYCH(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Włodarczyk-Śpiewak, KatarzynaWspółczesne rozważania dotyczące konsumpcji mają charakter interdyscyplinarny, ponieważ prowadzone są przez badaczy różnych dziedzin, na wielu płaszczyznach, poziomach i pod kątem różnorakich aspektów. Zasadność takich rozważań wynika zarówno z punktu widzenia jednostki, dla której konsumpcja jest podstawową sferą i częścią jej życia, jak również społeczeństwa, które decyduje o stylach, sposobach i poziomie życia. Podkreślanie istoty i znaczenia konsumpcji wynika także z faktu, że w miarę rozwoju społeczno-gospodarczego, wzrostu stopy życiowej, rozwoju produkcji, pojawianiu się nowych i nieznanych dóbr i usług, przemian cywilizacyjno-kulturowych zmieniają się także wzorce postępowania konsumenta i podejmowane przez niego decyzje. W artykule podjęto rozważania na temat kierunków zmian, jakie zachodziły na przestrzeni wieków w ujmowaniu, analizowaniu i przedstawianiu zjawiska konsumpcji. Celem nadrzędnym artykułu jest jednak zastanowienie się nad kierunkami rozwoju współczesnych nurtów ekonomicznych przedstawiających zjawisko konsumpcji i zachowania konsumenckie.Item CZY SĄ SZANSE NA WYSTĄPIENIE EFEKTÓW NIE-KEYNESOWSKICH W POLSCE?(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Rzońca, Andrzej; Ciżkowicz, PiotrW niniejszym artykule przedstawiono zarys teorii, określającej warunki wystąpienia nie-keynesowskich skutków przy zacieśnieniu polityki fiskalnej, jak również wnioski z badań empirycznych nad efektami nie-keynesowskimi. Na tej podstawie podjęto próbę określenia szans na wystąpienie takich skutków w Polsce w nadchodzących latach.Item SUBWENCJA JAKO FORMA PRAWNA WYDATKÓW DOKONYWANYCH Z BUDŻETU PAŃSTWA(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Ofiarski, ZbigniewSubwencja, jako prawna forma wydatków z budżetu państwa, występuje w dwóch kategoriach, tj. zasilania zewnętrznego jednostek samorządu terytorialnego oraz dofinansowania działalności statutowej partii politycznych, które wprowadziły swoich przedstawicieli do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej lub uzyskały w wyborach istotne poparcie wyborców, ale nie przekroczyły tzw. progu wyborczego. Kwoty subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego są objęte określonymi gwarancjami, np. wydatki planowane nie mogą być wstrzymane (zablokowane), podczas gdy subwencje dla partii politycznych mogą być w ciągu roku budżetowego zmniejszone z powodu nierównowagi budżetowej. W związku z tym subwencje ogólne należą do kategorii tzw. obowiązkowych wydatków z budżetu państwa, a subwencje dla partii politycznych zaliczane są do kategorii elastycznych wydatków budżetowych. Tylko subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego wymieniono bezpośrednio w Konstytucji RP, natomiast w odniesieniu do partii politycznych Konstytucja RP zawiera jedynie ogólne postanowienia o jawności ich finansowania. Realizację konstytucyjnej zasady jawności finansowania zapewnia m.in. prawna forma subwencji.Item WŁADZA PAŃSTWOWA A KRYZYS FINANSÓW PUBLICZNYCH, CZYLI O TYM, ŻE NIE MA TEGO ZŁEGO, CO BY NA DOBRE NIE WYSZŁO(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Drozdowski, RafałArtykuł jest próbą wykazania, że kryzys finansów publicznych − paradoksalnie − otwiera przed rządzącymi szereg nowych możliwości i nowych szans, które jeszcze bardziej zwiększą ich przewagę nad społeczeństwem i podniosą komfort rządzenia. Kryzys finansów publicznych okazuje się bowiem dobrym pretekstem do (1) dalszego wycofywania się państwa z szeregu zaciągniętych przez nie w przeszłości zobowiązań socjalnych, (2) wycofania się ze stałych zadań i „zarządzania przez projekty”, (3) nadmiernej standaryzacji procedur działania instytucji państwowych skutkującej „usztywnieniem reguł” uniemożliwiającym z kolei elastyczne i innowacyjne reagowanie na stare i nowe wyzwania, (4) zdeprecjonowania wiedzy eksperckiej, (5) zakwestionowania prawa obywateli do oceniania i rozliczania władzy „na bieżąco” połączonego z dążeniem do uczynienia tytułem legitymizacyjnym „troski o bezpieczniejszą przyszłość” oraz (6) do ucieczki państwa w politykę uprawnianą w sposób akcyjny.Item „KRYZYS FINANSÓW PUBLICZNYCH W POLSCE” JAKO KONSTRUKCJA POZNAWCZA. ALOKACYJNA I STABILIZACYJNA FUNKCJA FINANSÓW PUBLICZNYCH Z PERSPEKTYWY SOCJOLOGII CODZIENNOŚCI I TEORII SIECI(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Luczys, PiotrArtykuł jest próbą przyjrzenia się zjawisku kryzysu finansów publicznych w Polsce jako procesowi dekonstrukcji tradycyjnego modelu zobowiązań pomiędzy instytucjami państwowymi a obywatelami, którego miejsca – stopniowo – zajmuje model sieciowy. Dokonujące się w ten sposób przejście jest zarzewiem tytułowego „kryzysu” mającego charakter bardziej świadomościowy i refleksyjny, związany z końcem pewnej normatywnej wizji porządku symbolicznego, niż organizacyjno-administracyjny lub polityczny (precyzując: są to aspekty wtórne względem poznawczych konsekwencji dokonujących się przemian). Perspektywa socjologii codzienności, akcentująca nawykowe działania oraz formy upodmiatawania powszednich praktyk zbiorowych, stanowi ramę wyjaśniania zjawiska kryzysu w kategoriach rekonstruowania schematów poznawczych i przemian form świadomości społecznej. Punktem wyjścia zostają uczynione stabilizacyjna i alokacyjna funkcja finansów publicznych oraz stojące za nimi sposoby myślenia o rzeczywistości społecznej, których współczesna erozja nie pozostaje bez związku ze zmianami sposobów konceptualizowania sieciowych powiązań ekonomicznych i wizji ładu aksjo-normatywnego w doświadczeniu codziennym aktorów społecznych, którego niespójność (wyobrażeń o tych powiązaniach i ich rzeczywistego oddziaływania) prowadzi do stanu „kryzysowości”, będącego bardziej formacją nastawień, oczekiwań i przekonań niż ustrukturyzowanych interesów, potrzeb czy też form ponadjednostkowych (np. stanów struktur instytucjonalnych). Pytanie o „kryzys” pozostaje dla autora pytaniem o kondycję wiedzową i wydolność poznawczą współczesnego everymana.Item PUBLICZNE − CZYLI CZYJE?(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Woźniak, Zbigniew„Publiczne” intuicyjnie rozpoznawane było zawsze przez ludzi jako „nasze” – w ostatnich latach procesy liberalizacyjne w gospodarce spowodowały, że stało się „i nasze i nie nasze”, bowiem po wykonaniu aktu wyborczego podatnicy tracą realny wpływ na sposób, zakres i wielkość dystrybuowanych usług publicznych finansowanych z danin obywateli, niekompetencja decydentów zaś błędy alokacji i złe gospodarowanie środkami publicznymi nie mają innej niż polityczna odpowiedzialności. Znaczenia zatem nabierają pytania o to, kto, za co płaci i co w zamian otrzymuje, kto powinien organizować oraz świadczyć usługi, kto zyskuje, a kto traci na quasi-rynku usług publicznych, jakie są kryteria bezpieczeństwa socjalnego, które usługi te winny chronić, a także co jest publiczne, a co prywatne w systemie świadczeń i usług socjalnych itp. Zbyt daleko posunięta ekonomizacja usług publicznych, tracąca z pola widzenia wartości i cele społeczne spotyka się z coraz większą społeczną krytyką – wykazywana w badaniach socjoekonomicznych narastająca nieefektywność sektora usług publicznych wymaga z całą pewnością nie tylko przemyślenia na nowo sposobu definiowania polityki w tym sektorze (zasady, normy, wartości, cele), ale i narzędzi realizacyjnych (strategie, priorytety). Konieczna przebudowa sektora usług publicznych nie może jednakże oznaczać powrotu do monopolu państwowego i rozwiązań mających w tle stosowanie uproszczonej zasady egalitaryzmu − nie może także prowadzić do „państwa minimum” przerzucającego odpowiedzialność za warunki i jakość usług i życia na jednostki i niepubliczne podmioty sceny publicznej.Item STAN POLSKICH FINANSÓW PUBLICZNYCH(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2011) Wernik, AndrzejPolskie finanse publiczne znajdują się w punkcie zwrotnym. Stan ich nie jest właściwie zły, ale dalsze utrzymywanie się deficytu na tak wysokim poziomie stwarza niebezpieczeństwo dalszego szybkiego wzrostu długu publicznego do rozmiarów, które mogą zagrozić stabilności gospodarczej i finansowej kraju. Na razie nie stało się nic nieodwracalnego, ale nieodzowna jest szybka redukcja deficytu. Władze Unii Europejskiej, wszczynając w lipcu 2009 r. w stosunku do Polski procedurę nadmiernego deficytu, wyznaczyły jako termin obniżenia deficytu poniżej 3% PKB rok 2012. Niezbędne jest dotrzymanie tego terminu nie dlatego, że jest to polecenie władz Unii, lecz ponieważ leży to w dobrze pojętym interesie Polski. Przyjęty przez rząd w kwietniu (i przekazany do Brukseli) „Program konwergencji – aktualizacja 2011” w zasadzie zakłada dostosowanie fiskalne mające to zapewnić, ale powstają wątpliwości, czy przewidywane działania okażą się w pełni skuteczne. Wydaje się, że bez pewnego zwiększenia obciążeń fiskalnych – przynajmniej przywrócenia dawnego poziomu składki w ubezpieczeniu rentowym – nie uda się urzeczywistnić zapowiadanego obniżenia deficytu.