Refleksje, nr 2, jesień-zima 2010
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Polityczny islam, świecka opozycja?(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Zobeniak, MartaW artykule dokonana została analiza, w jaki sposób rządy partii zakorzenionej w umiarkowanym islamie mogą wpłynąć na świecką demokrację w Turcji, rozwój państwa i jego relacje zewnętrzne. Argumentując, że sekularyzm w rozwiniętych demokracjach może być produktem demokracji jako takiej, tak samo, jak dzieje się to odwrotnie, w artykule utrzymuje się, iż konsolidacja demokracji może zapewniać dalszą konsolidację tureckiego sekularyzmu i trwałe dążenie w kierunku umiarkowanego politycznego islamu. Poza demokratycznymi konserwatywno-islamistycznymi aktorami i innymi czynnikami, demokratyczna konsolidacja wymaga istnienia silnych partii politycznych, by laiccy i umiarkowanie islamistyczni aktorzy mogli się równoważyć. W artykule rozważa się także, czy istnieje w Turcji realna siła opozycyjna na poziomie ogólnopaństwowym lub systemowym, skupiając się głównie na politycznym islamie. Główną tezą jest stwierdzenie, że chociaż polityczny islam jest obecnie najwyraźniejszym głosem opozycyjnym, jest także wpisany w tradycję państwową.Item Opozycja w Chinach. Wczoraj, dziś i jutro(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Kaczmarek, PiotrPrezentowany artykuł poświęcony jest refleksji nad miejscem i charakterem opozycji w specyficznym systemie politycznym Chin. Poznawanie tradycji historycznych zachodzących w Państwie Środka umożliwia zrozumienie istoty przemian oraz diagnozę obecnej sytuacji. Chiński sposób pojmowania opozycyjności znacznie odbiega od jej istoty w państwach demokratycznych i to nie tylko za sprawą braku partycypacji społeczeństwa w sprawowaniu władzy. W Chinach występuje wyraźne rozgraniczenie na opozycję wewnątrzystemową i pozasystemową. Dominacja KPCh w systemie partyjnym i wyjątkowa kultura polityczna uniemożliwiają rozwój ruchu demokratycznego. Działalność dysydentów nie wpływa na pozycję nielegalnej opozycji, a przełamanie monopolu władzy KPCh jest w przeciągu kilku dekad mało prawdopodobne.Item Początki ruchu demokratycznego w Chińskiej Republice Ludowej (1976 – 1981)(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Bartolik, JakubChiny to rodząca się potęga. Ich ekonomiczna siła kontrastuje jednak z brakiem wolności słowa i innymi fundamentalnymi, dla dobrze prosperującej gospodarki, wolnościami. Demokratyczna opozycja niemalże nie istnieje, a społeczne zainteresowanie polityką jest nikłe. Jednak nie zawsze tak było. Poniższy artykuł ukazuje powstanie demokratycznego ruchu i jego rozwój, począwszy od kwietniowego święta porządkowania grobów Qing Ming, które w 1976 r. posłużyło jako pretekst do wyrażenia żałoby po śmierci premiera Zhou Enlai. Autor artykułu skupia się także na intelektualnym przebudzeniu w 1978 r. – narodzinach ściany demokracji, pełniącej funkcję politycznego Hyde Parku, a zamkniętej w 1979 r. na fali represji. Opisuje to wydarzenie jako, nie tylko uderzenia władzy w struktury dysydentów, ale i solidny fundament przyszłej demokratycznej opozycji.Item Lider polityczny w totalitarnym i demokratycznym systemie politycznym. Pozorna opozycja?(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Scheffs, ŁukaszZgodnie z ujęciem tradycyjnym legalność władzy wywodzi się z tradycji, według koncepcji charyzmatycznej władza bierze swój początek z osobowości i indywidualnych cech przywódcy, w ujęciu racjonalno-legalnym moc władzy wynika z biurokratycznych i legalnych atencji powiązanych z pełnioną funkcją. Totalitaryzm to system rządów, w których przywódca działa jako samowładca nieograniczony zapisami konstytucji, prawem czy sprzeciwem opozycji. W totalitaryzmie zmonopolizowane są wszystkie sfery działalności ludzkiej, takie jak aktywność artystyczna, polityczna, system komunikacji. W systemie demokratycznym istnieje personalizacja. Istota hipotezy personalizacji sprowadza się do stwierdzenia, że pojedynczy polityczni aktorzy stali się bardziej znaczący kosztem partii politycznych i grupowych tożsamości. Otwartym pozostaje jedynie pytanie: czy charyzmatyczny autorytet wynikający z cech przywódcy w systemie totalitarnym i personalizacja w systemie demokratycznym nie są identyczne?Item Opozycja antysystemowa we współczesnych państwach totalitarnych – rzeczywistość, czy abstrakcja?(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Kontowska, AngelikaArtykuł analizuje zagadnienie obecności opozycji antysystemowej w państwach totalitarnych. Prezentuje rozważania nad genezą totalitaryzmu, jak i jego cechami. Następnie, zdefiniowana zostaje kwestia opozycji w systemie totalitarnym. Jednocześnie uwypuklony zostaje fakt zasadniczych różnic pomiędzy opozycją w państwie demokratycznym, a totalitarnym. Następnie, analizowane jest zjawisko opozycji antysystemowej w takich krajach jak Kuba, czy Korea Północna. Powyższa analiza umożliwia odpowiedź na pytanie o warunki, jakie muszą zaistnieć w danym państwie, by możliwa była działalność opozycji.Item Kościół ewangelicki przyczółkiem opozycji wschodnioniemieckiej(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Michalak, JakubKościół wschodnioniemiecki był jedyną instytucją społeczną, która w okresie dyktatury Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec (SED) potrafiła zachować niezależność organizacyjną. Stąd też od wczesnych lat 50. stał się symbolem solidarności społecznej w Niemieckiej Republice Demokratycznej, a w kolejnych miejscem schronienia i działania opozycji. Artykuł ukazuje więc jego wkład w rozwój inicjatyw oddolnych, propagowanie idei wychowywania dla pokoju i antymilitaryzmu. Ukazuje tym samym najważniejsze wydarzenia w historii opozycji niemieckiej aż do finalnego obalenia muru berlińskiego.Item W opozycji do mitu i o micie opozycji. Analiza polaryzacji stanowisk i ocen dotyczących Poznańskiego Czerwca ’56, czyli rzecz o strajku na tle ekonomiczno-socjalnym i zamieszkach zbrojnych o charakterze politycznym oraz o antykomunistycznym powstaniu i ofiarach totalitarnego systemu(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Kałużna, JoannaArtykuł prezentuje trzy typy narracji historycznej, ukazujące Poznański Czerwiec ’56 – każda w zgoła odmienny sposób. Pierwsza z nich to opowieść o „wypadkach”, chwilowej utracie kontroli władzy nad społeczeństwem – w którym wyróżniono agentów i prowokatorów oraz świadomą część klasy robotnicznej. Druga to opis „powstania” – antysystemowego zrywu, na skutek którego życie stracili ci, którzy „żądali Boga” i „chcieli wolnej Polski” – ofiary totalitaryzmu, dziś kombatanci. Wreszcie, trzecia opowieść to ta, napisana pół wieku po Poznańskim Czerwcu. Składają się na nią dane obnażające liczbę przypadkowo zabitych i rannych, opisujące bestialstwo nie tylko funkcjonariuszy służb PRL, ale także tłumu. Autorka artykułu poprzez ich ukazania, na przykładzie wydarzenia konstytuującego tożsamość lokalną, obrazuje złożoność czynników kształtujących pamięć zbiorową społeczeństwa.Item Czy istnieje typ idealny „opozycyjności”?(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Pomorska, MarzenaOpozycja polityczna jest fundamentalną kategorią współczesnej analizy politologicznej. Z jednej strony, może być niezorganizowaną, przynależną społeczeństwu, rodzącą się oddolnie. Z drugiej strony, po prostu partią polityczną. Może być też legalna albo pozostawać poza prawem. Może być motywowana szlachetnymi ideami albo wyrażać żądzę władzy. Dla istoty kategorii nie ma to znaczenie. Najważniejszą kwestią jest fakt, iż opozycja istnieje zawsze i w każdym systemie politycznym, we wszystkich typach państw. Opozycyjność jest politycznym fenomenem.Item „Tygodnik Powszechny”: w poszukiwaniu mądrości(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Pera, Marcin„Tygodnik Powszechny” jest jednym z najstarszych i zarazem posiadających najwięcej zasług, polskim dziennikiem. Był trzonem prasy opozycyjnej, a jego inteligencki charakter stanowi do chwili obecnej o jego specyficznym statusie na rynku gazet i czasopism. Niemniej jednak dostrzegalne są trudności, jakie sprawiło redakcji odnalezienie się w rzeczywistości wolnorynkowej. Tym samym „Tygodnik Powszechny”, jako czasopismo o bogatej historii, korzeniach w postaci wartości katolickich, ale także zdolności zrozumienia nowych trendów na rynku medialnym, jest znakomitym przykładem ukazującym wpływ czynników zewnętrznych na charakter prasy.Item Multitasking medialny(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Kuźmicka, KamalaMultitasking medialny – to nowe zjawisko, definiowane jako określone zachowanie odbiorcy, polegające na jednoczesnym korzystaniu z dwóch lub więcej mediów. Obecnie, tylko 19% młodych ludzi nie można określić jako odbiorców multitaskingowych. Co więcej, sposób w jaki informacja, odbierana jednocześnie z różnych źródeł, jest przetwarzana przez odbiorcę, jest inny od standardowego, kiedy odbiorca skupia swą uwagę tylko na jednym źródle informacji. W przypadku multitaskingu uwaga jest dzielona pomiędzy przynajmniej dwa źródła, co czyni poziom przetwarzania informacji niższym. Tym samym, ocena zakresu jednoczesnego percypowania przez odbiorców treści poszczególnych przekazów, stała się tematem zainteresowania medioznawców i reklamodawców. Dotychczas przeprowadzono jednak niewiele badań, pozwalających na oszacowanie zakresu tej percpecji. Przyjmuje się jednak, że dalsze badania w tym kierunku pozwolą na stwierdzenie korzyści płynących z multitaskingu medialnego oraz umożliwią reklamodawcom jego pozytywne wykorzystanie.Item Mediatyzacja polityki. Konieczność, zagrożenie, czy alternatywa(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Napieralski, JędrzejMediatyzacja polityki będąca pojęciową klasyfikacją dla procesu ścisłego zintegrowania sfery polityki i przestrzeni medialnej, jest współcześnie najistotniejszym wyznacznikiem komunikowania politycznego. Zasadniczym problem rozpatrywanym w tej pracy będzie próba zdefiniowania procesu mediatyzacji polityki w trzech wymiarach: jako konieczności (uwarunkowań determinujących zakres tego zjawiska), zagrożenia (wpływu na spłycenie i radykalizację debaty publicznej) czy wreszcie alternatywy (próba odpowiedzi na pytanie, co zmieniła mediatyzacja w polityce i dlaczego nie można by uznać tej transformacji za korzystną).Item Nowe media – nowe dziennikarstwo?(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań, 2010) Mielcarek, MałgorzataArtykuł ukazuje przeobrażenie roli dziennikarza oraz zmianę funkcji informacji. Powyższe zjawiska oceniane są jako efekt zaistnienie nowych mediów, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu upowszechnienia Internetu. Wyraża się to więc między innymi w sposobie prezentowanie informacji, co z kolei rodzi pytanie o to, które z działań informacyjnych można nazywać dziennikarstwem. Pomimo, iż proces odgrywania coraz większej roli przez nowe media jest w Polsce wolniejszy niż w innych krajach, jest on i tak zauważalny. Autorka artykułu wskazuje na obszary, których te zmiany dotyczą.