Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2012, nr 1
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item SPIS TREŚCI 74, 2012, 1(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012)Item NEKROLOGI(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Skoczylas, AndrzejProf. zw. dr Zbigniew Janowicz – wspomnienie o znakomitym znawcy prawa i procedury administracyjnej (Andrzej S k o c z y l a s), s. 253-255Item PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Zmierczak, Maria; Tokarczyk, Roman; Ochendowski, Eugeniusz; Tuziak, Bożena; Węcławski, Jerzy; Bylok, Felicjan; Lubińska, TeresaAleksander Stępkowski, Zasada proporcjonalności w europejskiej kulturze prawnej. Sądowa kontrola władzy dyskrecjonalnej w nowoczesnej Europie, Warszawa 2010 (rec. Maria Z m i e r c z a k), s. 223-227; Anetta Breczko, Podmiotowość prawna człowieka w warunkach postępu biotechnomedycznego, Białystok 2011 (rec. Roman T o k a r c z y k), s. 227-231; Czas w prawie administracyjnym, pod red. Jana Zimmermanna, Warszawa 2011 (rec. Eugeniusz O c h e n d o w s k i), s. 231-236; Andrzej Piekara, Jakość administracji w Polsce. Zarys współczesnej problematyki, Warszawa 2010 (rec. Bożena T u z i a k), s. 236-239; Wiesława Przybylska-Kapuścińska, Marek Mozalewski, Kapitał wysokiego ryzyka, Warszawa 2011 (rec. Jerzy W ę c ł a w s k i), s. 239-241; Badania kapitału społecznego w Wielkopolsce. Diagnoza stanu i perspektywy wzrostu, pod red. Eulalii Skawińskiej, Poznań 2011 (rec. Felicjan B y l o k), s. 241-245; Marcin Wiśniewski, Ocena zdolności kredytowej gminy (rec. Teresa L u b i ń s k a), s. 245-246Item SPRAWOZDANIA I INFORMACJE(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Lissoń, Piotr; Jarmołowicz, Wacław; Piątek, Dawid; Guzik, BartoszXVII Polsko-Niemieckie Kolokwium Prawników Administratywistów (Piotr L i s s o ń), s. 247; Ogólnopolska Konferencja Naukowa ,,Liberalizm ekonomiczny a transformacja gospodarcza” (Wacław J a r m o ł o w i c z, Dawid P i ą t e k), s. 248-250; ,,Gaz łupkowy – szansa czy zagrożenie?’’. Konferencja naukowa na Wydziale Prawa i Administracji UAM (Piotr L i s s o ń), s. 250-251; X Sesja Naukowa Młodych Pracowników Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM (Bartosz G u z i k), s. 251-252Item OPINIE POZNANIAKÓW O OBECNOŚCI OBCOKRAJOWCÓW NA RYNKU PRACY W ŚWIETLE MIGRACJI KOMPENSACYJNYCH DO POLSKI(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Jabkowski, PiotrPrzedmiotem zaprezentowanych analiz są wywołane procesami migracji kompensacyjne postawy poznaniaków w odniesieniu do obecności obcokrajowców na polskim rynku pracy. Przedstawione wyniki były częścią projektu badawczego pt. „Poziom zaufania mieszkańców Poznania do obcokrajowców i jego uwarunkowania”, zrealizowanego w okresie od października 2009 do września 2010 r., który opierał się na dwóch pomiarach: 1) wywiadzie kwestionariuszowym PAPI zrealizowanym na imiennej losowej próbie 436 mieszkańcach Poznania oraz 2) pogłębionych wywiadach indywidualnych z celowo dobranymi poznaniakami, którzy utrzymywali jakiś kontakt z obcokrajowcem przebywającym w Polsce. Postawy poznaniaków wobec możliwości osiedlania się obcokrajowców w Polsce oraz podejmowania przez nich pracy zarobkowej są odzwierciedleniem cech przypisywanych tradycyjnej mentalności mieszkańców Poznania. Dochodzi przy tym do wyraźnego rozdźwięku pomiędzy dwoma podstawowymi komponentami tej lokalnej mentalności: gospodarczą otwartością – z jednej strony oraz kulturowo-obyczajową zachowawczością z drugiej. Wyrazem takiego dwubiegunowego charakteru postaw poznaniaków w stosunku do cudzoziemców jest wysoki poziom akceptacji obecności przybyszów z państw Europy Zachodniej oraz Ameryki Północnej, niższy poziom społecznego przyzwolenia na możliwość osiedlania się cudzoziemców z krajów Dalekiego Wschodu, państw muzułmańskich, republik kaukaskich czy też krajów czarnej Afryki, a także – niezależnie od pochodzenia przybyszów – wysokie oczekiwania asymilacji względem lokalnej tożsamości i obyczajowości. Wprawdzie pragmatyczna postawa gospodarczej otwartości poznaniaków przeważa, przynajmniej na razie, nad ich kulturowo-obyczajową zachowawczością, ale w przyszłości nie można wykluczyć dominacji oporu wobec cudzoziemców z krajów definiowanych jako „obce” kulturowo.Item ZASADY WYNAGRADZANIA W SPORCIE W KONTEKŚCIE IDEI SPRAWIEDLIWOŚCI I RÓWNOŚCI PŁCI(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Jakubowska, HonorataPunktem wyjścia prezentowanego artykułu są dwie debaty dotyczące wysokości nagród finansowych w sporcie. Pierwsza z nich dotyczy maratonu Solidarności z 2010 r., a druga decyzji o wyrównaniu nagród finansowych podczas turniejów tenisowych Roland Garros i Wimbledon w 2007 r. Wykorzystując argumenty pojawiające się w obydwu debatach, staram się odpowiedzieć na dwa pytania: 1) za co przyznawane są nagrody finansowe czy – mówiąc ogólniej – według jakich zasad wynagradzane są osiągnięcia sportowe oraz 2) czy obowiązujące w sporcie zasady wynagradzania są sprawiedliwe z punktu widzenia równości płci. Rozważam również, jak zasady te wpisują się w dyskurs różnicy płciowej legitymizowany, w przypadku sportu, poprzez różnice natury biologicznej. W artykule odwołuję się zarówno do takich zjawisk kształtujących współczesny sport, jak podporządkowanie zasadom rynkowym i medialnych, jak i do koncepcji teoretycznych (na przykład teorii sprawiedliwości Rawlsa) czy klasycznego już artykułu Jane English Sex Equity in Sports z 1978 r.Item EFEKT PRZETARGU NA WTÓRNYM RYNKU OBLIGACJI SKARBOWYCH W POLSCE W LATACH 2001-2010(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Ziarko-Siwek, UrszulaCelem artykułu jest dokonanie analizy pierwotnego i wtórnego rynku obligacji skarbowych w Polsce. Praca składa się z trzech części. W pierwszej z nich przedstawiono wyniki badań dotyczące niedoszacowania cen na rynku wtórnym papierów skarbowych prowadzone na rynkach zagranicznych. Następnie przeprowadzono analizę rynku obligacji skarbowych w Polsce (wartość i liczba przetargów, wielkość zadłużenia publicznego, rozmiar rynku wtórnego itd.). W trzeciej części artykułu zaprezentowano uzyskane wyniki. Wykorzystując metodę testów zdarzeń, autorka poszukiwała anomalii w kształtowaniu się cen na rynku wtórnym obligacji skarbowych w okresie natychmiast przed i po przetargu.Item WYSOKOŚĆ WYNIKU FINANSOWEGO PRZEDSIĘBIORSTW W ŚWIETLE POLSKIEGO PRAWA BILANSOWEGO(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Michalczyk, LeszekCelem artykułu jest wskazanie praktycznego wpływu metod rachunkowości (enumeratywnie wyszczególnionych w polskiej ustawie bilansowej) na wysokość wykazywanego przez przedsiębiorstwo wyniku finansowego. Artykuł omawia zagadnienia związane z wpływem prawa bilansowego na wyniki finansowe osiągane przez polskie przedsiębiorstwa. Przyjęcie wariantowości jako modelu prawa bilansowego pozbawiło rachunkowość metodologicznej obiektywności, dotyczącej przedmiotu jej odniesienia, jakim jest definiowanie osiągnięć ekonomicznych przedsiębiorstwa. Wobec faktu, że to zarząd przedsiębiorstw posiada, zgodnie z ustawą o rachunkowości, prawo wyboru metody rozliczeń aktywów i pasywów przedsiębiorstwa oraz określania wyniku finansowego, powstało zjawisko oceny osób zarządzających przez samych siebie. Fakt ten stawia również pod znakiem zapytania możliwości stosowania procedur kontrolnych przez właścicieli kapitału. W artykule omawia się te metody rozliczeń rachunkowości wariantowej, które mają wpływ na wynik finansowy osiągany przez przedsiębiorstwo.Item Rola systemu podatkowego przed, w trakcie i po kryzysie finansowym(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Ciżkowicz, Piotr; Opala, Paweł; Rzońca, AndrzejCelem niniejszego artykułu jest podsumowanie najnowszych wyników badań analizujących rolę systemu podatkowego w kolejnych fazach kryzysu zapoczątkowanego w 2008 r. Przeprowadzona w opracowaniu analiza wskazuje, że jego rola ulegała istotnym zmianom: 1) przed wybuchem kryzysu stwarzał bodźce do takich zachowań podmiotów gospodarczych, które przyczyniały się do narastania nierównowagi leżącej u podstaw kryzysu; 2) po jego wybuchu wzrosło znaczenie stabilizacyjne systemu podatkowego: zarówno w obszarze oddziaływania tak zwanych automatycznych stabilizatorów, jak i dyskrecjonalnych zmian obciążeń podatkowych; 3) obecnie zmiany systemu podatkowego zmierzają w kierunku wsparcia procesu konsolidacji fiskalnej oczekiwanej w najbliższych latach w wielu gospodarkach rozwiniętych i w części krajów rozwijających się.Item Swoboda międzynarodowego świadczenia usług bankowych w Unii Europejskiej(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Kruszka, MichałZe względu na procesy globalizacji i integracji europejskiej bankowość się internacjonalizuje, to znaczy świadczenie usług bankowych odbywa się na międzynarodową skalę. Jedną z form międzynarodowego świadczenia usług finansowych jest bankowość transgraniczna. Pozwala ona na oferowanie usług zagranicznym nabywcom bez zaangażowania kapitałowego w państwie usługobiorcy. Na mocy pierwotnego i wtórnego prawa Unii Europejskiej bankowość transgraniczna jest objęta swobodą świadczenia usług, a zatem jest pełnoprawnym kanałem dystrybucji usług bankowych. Dzięki uregulowaniom prawnym europejski bank prowadzący ekspansję transgraniczną na obszarze Unii nie musi ubiegać się o kolejne zezwolenia lokalnych organów nadzoru – wystarczy zezwolenie uzyskane w państwie pochodzenia. Dzięki wynikom analizy danych statystycznych możliwa jest ocena finansowej integracji poszczególnych segmentów europejskiego rynku bankowego. Uzyskane rezultaty wskazują, że rynek międzybankowy jest wysoce zintegrowany transgranicznie. Z drugiej strony, gdy świadczeniobiorcą usługi bankowej jest gospodarstwo domowe lub przedsiębiorstwo niefinansowe, depozyty i kredyty transgraniczne zdecydowanie ustępują produktom dostarczanym przez banki rezydentów.Item KRYZYS STREFY EURO I JEGO ŹRÓDŁA W FUNKCJONOWANIU PAŃSTWA OPIEKUŃCZEGO(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Winiecki, JanW tekście autor wskazuje na rzadziej dyskutowane problemy instytucjonalne i politykę prowadzoną w ramach strefy euro. Zwraca uwagę na, niezgodne z teorią integracji, wcześniejsze stworzenie unii monetarnej niż unii gospodarczej (wspólnej polityki budżetowej, podatkowej itd.) na stworzone surogaty w postaci kryteriów z Maastricht oraz Paktu stabilizacji i rozwoju. Podkreśla też zmiękczanie tych reguł w praktyce w stosunku do członków założycieli. Wreszcie, wskazuje na zdumiewający brak „reguł wyjścia” z takiej strefy. Autor ostrzega jednak, że problemy eurostrefy są – mimo ich znaczenia – jedynie przejawem głębszego i bardziej długotrwałego kryzysu Europy Zachodniej, a właściwie Zachodu w całości. Źródłem problemów strefy euro jest głęboki kryzys państwa opiekuńczego, którego coraz bardziej pogarszające się finanse spowodowały ów proces przyspieszonego zadłużania się państw. Od kryzysu tego nie ucieknie się poprzez szybszy wzrost gospodarczy, gdyż to właśnie wysoki poziom wydatków publicznych w relacji do PKB jest głównym czynnikiem coraz silniejszego spowolnienia gospodarczego na Zachodzie. Dlatego kryzys Zachodu będzie trwać jeszcze wiele lat.Item Problemy strefy Euro(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Balcerowicz, LeszekOficjalne kredyty ratunkowe dla niektórych krajów w strefie euro nie mogą zastąpić tam reform, które – poprawiając sytuację gospodarczą – pozwolą odzyskać owym krajom zaufanie rynków finansowych. W literaturze wymienia się dwie główne strukturalne słabości wspólnej waluty (euro): 1. Jednolita polityka pieniądza nie jest w stanie uwzględnić odmienności sytuacji poszczególnych krajów, a wspólny pieniądz nie pozwala na dewaluację w obrębie strefy euro; 2. Strefa euro istnieje bez „unii politycznej”. Artykuł analizuje zasadność tych tez.Item Spółdzielnia socjalna jako forma łagodzenia bezrobocia i aktywizacji osób niepełnosprawnych(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Niedbała, ZdzisławOgraniczanie skali bezrobocia czy łagodzenie skutków tego zjawiska wymaga stosowania różnego rodzaju form i instrumentów ekonomicznych, prawnych, organizacyjnych itp. W obszarze regulacji prawnych od 2004 r. zadania tego rodzaju spełnia między innymi instytucja spółdzielni socjalnych. Zasady organizacji i działalności tego typu spółdzielni ustala obecnie ustawa z 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych, istotnie zmieniona w 2010 r. Przepisy tej ustawy stwarzają preferencyjne warunki do zakładania ich i przystępowania do nich osób bezrobotnych, osób niepełnosprawnych oraz uprawnionych do zatrudnienia socjalnego. Niniejsze opracowanie zawiera szczegółową analizę tego rodzaju preferencji, a nadto analizę form wsparcia finansowego spółdzielni socjalnych ze środków publicznych. W treści opracowania krytycznie odniesiono się do tych rozwiązań ustawowych, które nazbyt sztywno, schematycznie ustalają limity członkostwa, skali zatrudnienia w omawianych spółdzielniach. Stąd zaprezentowana sugestia szerszego zastosowania w ustawie odesłań do regulacji statutowych, które mogą efektywniej i precyzyjniej uwzględniać lokalne warunki potrzeb zatrudnieniowych, jak również możliwości wsparcia finansowego, szczególnie ze strony jednostek samorządu terytorialnego.Item Układy zbiorowe pracy a prawo antymonopolowe Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Kolasiński, Marek KrzysztofWzględy społeczne są silnie chronione w prawie Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych. Ważnym elementem wskazanych systemów prawnych jest również prawo antymonopolowe, którego cel, najogólniej rzecz ujmując, stanowi zapewnienie właściwego funkcjonowania rynku. Kwestie socjalne nie mieszczą się w optyce prawa antymonopolowego. Może to prowadzić do powstania bardzo skomplikowanej sytuacji między prawem antymonopolowym a unormowaniami służącymi ochronie względów socjalnych. Istnieją obszary, na których te dwa zespoły norm są komplementarne, ale zauważyć należy również, że na pewnych płaszczyznach cele prawa pracy są odmienne, a nawet przeciwstawne wobec zadań stawianych przed prawem antymonopolowym. Sferę, w której powstanie konfliktów jest najbardziej prawdopodobne stanowią układy zbiorowe pracy. Zgodnie z unijnym i amerykańskim orzecznictwem prawo antymonopolowe nie może być wykorzystywane do uniemożliwienia osiągnięcia celów socjalnych chronionych przez prawo. Istnieją jednak przypadki, w których stosownie prawa antymonopolowego do układów zbiorowych pracy jest możliwe.Item ODMOWA WSZCZĘCIA POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO W KONTEKŚCIE ART. 61A KODEKSU POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Szewczyk, Ewa; Szewczyk, MarekNiniejszy artykuł dotyczy problemu określanego, jako odmowa wszczęcia postępowania administracyjnego. Powyższe zagadnienie jest niezwykle istotne dla podmiotu administrowanego, gdyż wydanie przez organ administracji publicznej aktu w przedmiocie wszczęcia postępowania administracyjnego otwiera podmiotowi administrowanemu możliwość poddania tego aktu weryfikacji poprzez uruchomienie środków prawnych. Autorzy oparli swoje rozważania na treści niedawno dodanego do Kodeksu postępowania administracyjnego art. 61a, nakazującego wydać postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w dwóch sytuacjach: 1) gdy żądnie zostało wniesione przez osobę nie posiadającą legitymacji procesowej strony w postępowaniu oraz 2) gdy postępowanie z innych uzasadnionych przyczyn nie może być wszczęte.Item WYKŁADNIA FUNKCJONALNA W ORZECZNICTWIE SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Piątek, WojciechCelem opracowania jest analiza odwołań sądów administracyjnych do rezultatów wykładni funkcjonalnej w podejmowaniu rozstrzygnięć (badania obejmują okres od początku 2009 r. do połowy 2011 r.). Reguły funkcjonalne powinny odgrywać istotne znaczenie w wykładni prawa administracyjnego ze względu na funkcje jego norm, wyposażających organy administracji publicznej w kompetencje władcze. Współcześnie dominującym nurtem w orzecznictwie sądowym jest odwoływanie się do językowych rezultatów wykładni, co wiąże się z kognicją sądów administracyjnych. Dopiero stopniowo uznanie zyskuje stanowisko o konieczności każdorazowego uwzględniania w procesie interpretacji rezultatu systemowych oraz funkcjonalnych dyrektyw wykładni, w tym dyrektyw funkcjonalnych. Natomiast odmienny wniosek wypływa z analizy uchwał podjętych przez Naczelny Sąd Administracjny w analizowanym okresie. Prezentując poszerzoną argumentację natury prawnej, sąd ten co do zasady uwzględniał również rezultaty wykładni pozajęzykowej. Uwzględnianie reguł funkcjonalnych w orzecznictwie sądowym powinno stanowić nieodłączny element każdego rozumowania nastawionego na sformułowanie zwrotu stosunkowego o zgodności bądź niezgodności z prawem kontrolowanego aktu lub innej czynności z zakresu administracji publicznej.Item INTERTEMPORALNA PROBLEMATYKA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2012) Mikołajewicz, Jarosław; Skoczylas, AndrzejNiniejsze opracowanie stawia sobie za cel przedstawienie podstawowej intertemporalnej problematyki prawa administracyjnego. Problematyka ta jest niezwykle złożona i – wbrew utrwalonym przesądom o jakoby uboższej problematyce teoretycznej prawa administracyjnego – wykazuje nawet większą złożoność od tak rozwiniętej dyscypliny, jak prawo cywilne. Związane jest to z samą charakterystyką prawa administracyjnego. Zapewne stąd na gruncie prawa administracyjnego spotykamy się nie tylko z zastosowaniem wszystkich podstawowych zasad opisowych prawa administracyjnego, lecz także z zasadami w którymś ze swoich aspektów szczegółowymi (na przykład zasada aktualności, zasada lex mitior retro agit). Istotne jest również to, że również na gruncie prawa administracyjnego występują rozstrzygnięcia intertemporalne, których treść, jeśli w ogóle, to jedynie częściowo jest wyznaczana regulacjami pozytywnymi.