Biblioteka, 2010, nr 14 (23)
Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/1396
Browse
Recent Submissions
Item Droga do Raciborza: grabież bibliotek i archiwów Europy przez Sztab Operacyjny Rosenberga (Einsatzstab Rechsleiter Rosenberg)(2010) Kennedy Grimsted, Patricia; Olszewski, TomaszHistoria rabunku dóbr kultury dokonanego przez nazistów podczas II wojny światowej, późniejsze losy i lokalizacja zbiorów, a także powojenne zabiegi o ich odzyskanie do dziś nie zostały w wystarczającym stopniu zbadane naukowo. Niniejsza praca omawia działanie i strukturę jednej z głównych niemieckich agencji powołanych do zarządzania zorganizowaną grabieżą – Sztabu Operacyjnego Rosenberga (Einsatzstab Rechisleiter Rosenberg – ERR). Skupia się na konfiskatach przeprowadzanych w bibliotekach i archiwach, odtwarza przemieszczanie zagrabionego materiału, ujawnia przy tym nowe materiały źródłowe oraz identyfikuje zbiory, które nie zostały po wojnie zwrócone prawowitym właścicielom. Przede wszystkim zwrócono uwagę na materiały, które pod koniec wojny znalazły się w mało znanym centrum badań i w bibliotece ERR w Raciborzu (niem. Ratibor), gdzie Niemcy zdołali przetransportować ponad dwa miliony książek.Item Item Elektroniczny system wspomagający zarządzanie zasobami w bibliotece Wyższej Szkoły Biznesu – National- -Louis University w Nowym Sączu(2010) Sidor, Maria WandaW artykule przedstawiono kilka aspektów związanych z gromadzeniem zbiorów w bibliotece uczelni wyższej oraz zaprezentowano elektroniczny system wspomagający zarządzanie zasobami informacyjnymi w bibliotece uczelni niepublicznej. Zaprojektowany i wdrożony system nie rozwiązuje wszystkich problemów związanych z gromadzeniem zasobów, ale umożliwia sprawniejsze i efektywniejsze zarządzanie zasobami informacyjnymi oraz racjonalne dopasowanie zbiorów dydaktycznych do potrzeb studentów.Item Kolekcja argentyńska w Bibliotece Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk(2010) Pempera, IwonaPrzed 20 laty (w 1989 roku) Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk otrzymała w darze od polskiego emigranta z Argentyny Stanisława Lis-Kozłowskiego (1907-1995) kolekcję złożoną z poloników argentyńskich, materiałów źródłowych związanych z działalnością Polonii argentyńskiej, książek argentyńskich i Argentyny dotyczących oraz dzieł z historii Ameryki Łacińskiej. Darczyńca gromadził tę kolekcję ponad 40 lat – od 1948 roku, gdy wyemigrował do Argentyny. Stanisław Lis-Kozłowski był inżynierem chemikiem i wybitnie zasłużonym wojskowym, oficerem Armii Krajowej (odznaczony najwyższymi odznaczeniami polskimi, brytyjskimi i francuskimi: 24 ordery, 16 odznaczeń), był ministrem pełnomocnym Rządu Polskiego na Wychodźstwie (w Paragwaju w latach 1974-1980), działaczem stowarzyszeń polonijnych, popularyzatorem polskiej kultury, nauki i historii (ponad 200 pozycji bibliograficznych), heraldykiem, słowianofilem, członkiem wielu międzynarodowych organizacji historycznych, kulturalnych i heraldycznych. W artykule omówiono ciekawsze dzieła z czterech grup materiałów tej różnorodnej kolekcji. Wśród poloników wyróżnia się grupa 28 tytułów czasopism emigracyjnych (w tym 3 tytuły w miarę kompletne: „Głos Polski”, „Nasza Sprawa” i Kurier Polski”), ponad 100 książek wydanych w Argentynie po polsku lub hiszpańsku (literatura polska, biografie Polaków, rozprawy historyczne, publicystyka polityczno-społeczna), wycinki z prasy argentyńskiej dotyczące Polski z lat 1955-1991. Kolekcja jest dostępna na miejscu w czytelni, stan zachowania w przewadze dobry, część dzieł ma opisy w katalogu komputerowym Biblioteki (od odszukania przez indeks sygnatur od sygnatury 150.000 z literą „L” na końcu), część dzieł w katalogu kartkowym (alfabetycznym i systematycznym), a pozostałe wpisane są do inwentarza.Item Lwowiana w zbiorach Biblioteki Politechniki Krakowskiej. Analiza najstarszych inwentarzy przybytków (1946-1961)(2010) Górska, AgnieszkaNa podstawie dwunastu najstarszych ksiąg inwentarzowych Biblioteki Politechniki Krakowskiej pochodzących z lat 1946-1961 sporządzono wykaz, a następnie jednostkowe opisy bibliograficzne 377 tytułów książek wydanych we Lwowie w latach 1747-1939, znajdujących się w zbiorach Biblioteki. Scharakteryzowano zakres tematyczny lwowianów. W dalszej kolejności analizie poddano zasięg chronologiczny oraz typograficzny publikacji (wskazanie instytucji wydawniczych najliczniej reprezentowanych w zbiorach oraz ich ogólna charakterystyka). Na charakteryzowaną grupę książek składają się główie podręczniki techniczne autorstwa takich wykładowców Politechniki Lwowskiej, jak: Maksymilian Thullie, Stefan Bryła, Maksymilian Matakiewicz, oraz inne prace z zakresu nauk technicznych autorstwa między innymi Karola Skibińskiego. W zbiorze tym znalazły się również utwory literackie polskie i zagraniczne, przewodniki turystyczne oraz dzieła dotyczące historii Polski i świata, historii sztuki, malarstwa etc. Omawiane publikacje ukazały się nakładem takich lwowskich oficyn wydawniczych, jak Książnica-Atlas, Zakład Narodowy im. Ossolińskich czy Wydawnictwo Polskie. Wśród nakładców znalazły się również księgarnie sortymentowo-wydawnicze, m.in. Księgarnia Polska Bernarda Połonieckiego.Item Sportowe miscellanea w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu(2010) Świstek-Oborska, BożenaW artykule przedstawiono piśmiennictwo o tematyce sportowej, znajdujące się w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Wskazano przede wszystkim na różnorodność tego piśmiennictwa, obejmującego zarówno wydawnictwa zwarte i ciągłe, jak też materiały biblioteczne należące do zbiorów specjalnych (dokumenty ikonograficzne oraz dokumenty życia społecznego). W artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa z dziedziny sportu; omówiono kolejno: druki zwarte i czasopisma z księgozbioru Kaiser-Wilhelm-Bibliotek, pochodzące z lat 1898-1918, kolekcję przedwojennych widokówek i pocztówek sportowych, ilustrujących przede wszystkim działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Poznaniu, oraz zbiór nekrologów sportowców, trenerów i działaczy sportowych z Poznania i Wielkopolski. Zawartość piśmiennictwa – z jednej strony – dotyczy wydarzeń sportowych i działalności związków sportowych w Niemczech i Wielkopolsce od końca XIX wieku do lat 30. XX wieku. Z drugiej strony – jest omówieniem kilku najbardziej popularnych dyscyplin sportowych, takich jak: gimnastyka, jazda konna, strzelectwo czy sport rowerowy. Zaprezentowane dokumenty służyły przede wszystkim propagowaniu kultury fizycznej w społeczeństwie niemieckim i polskim, a dziś są nieocenionym źródłem do historii sportu.Item Z adresownika poetki. Śladami listów Kazimiery Iłłakowiczówny w bibliotekach polskich(2010) Chuda, MonikaNiniejszy artykuł porusza pomijane dotychczas w literaturze zagadnienie korespondencji wybitnej poetki i tłumaczki Kazimiery Iłłakowiczówny. Analiza charakteru spuścizny znajdującej się w czterech dużych bibliotekach: Bibliotece Kórnickiej PAN, Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu, Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bydgoszczy oraz Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu pozwala spojrzeć szerzej na problem niekompletnej i szczątkowej biografii poetki, równocześnie skupia tę rozproszoną dziś spuściznę. Bogata i różnorodna twórczość Kazimiery Iłłakowiczówny doczekała się wydania zbiorowego poezji (Toruń 1998) pod redakcją Jacka Biesiady i Aleksandry Żurawskiej--Włoszczyńskiej, inaczej jest z jej biografią. Zapomniany w historii literatury „słowik wileński” kryje się w swoich listach w archiwach zbiorów bibliotecznych. Bez Kazimiery Iłłakowiczówny barwna epoka międzywojenna wydaje się niekompletna. Traci mistrzynię osobliwej dyskrecji, metaforyzacji rzeczywistości oraz lekkiej ironii.Item „Pokłosie. Zbieranka literacka na korzyść sierot”(2010) Gmerek, KatarzynaTematem artykułu jest historia noworocznika literackiego „Pokłosie”, wydawanego w latach 1852-1861 w Wielkopolsce (Leszno, później Poznań, część Polski należąca do Prus). Specyfiką tytułu było połączenie trzech czynników: elitarnej zawartości literackiej, regularności wydawania oraz przeznaczenia całkowitego dochodu ze sprzedaży na lokalny cel charytatywny. W połowie XIX wieku region Wielkopolski nawiedziły klęski nieurodzaju, głodu i chorób, jakie dotknęły dużą część Europy. W rezultacie połączenia epidemii cholery oraz kryzysu ekonomicznego pojawiła się pilna potrzeba zorganizowania pomocy dla sierot i innych ubogich. Grupa ziemian wielkopolskich i księży katolickich z okolic Gostynia stworzyła Instytut Gostyński (szpital i sierociniec). Najbardziej aktywny działacz, Edmund Bojanowski z Grabonoga, zbudował także sieć ochronek dla dzieci wiejskich. Dla wsparcia wyżej wymienionych inicjatyw Bojanowski założył czasopismo literackie „Pokłosie”. W zdobywaniu materiałów, redagowaniu, korekcie i dystrybucji „Pokłosia” pomagało mu wielu ochotników; jedynymi osobami, które pobierały opłaty za swą pracę, byli wydawcy i księgarze. Najbliższym współpracownikiem Bojanowskiego był Stanisław Egbert Koźmian, krytyk i tłumacz, redaktor „Przeglądu Poznańskiego”, który dostarczał do „Pokłosia” materiały niewykorzystane w „Przeglądzie”, nie tyle słabsze, ile nieodpowiadające konserwatywnemu profilowi pisma. Przyjęto zasadę, że „Pokłosie” publikuje tylko pierwodruki i przez cały czas pismo zachowywało wysoki poziom. Noworocznik miał urozmaiconą zawartość, ponieważ publikowali w nim autorzy reprezentujący różne prądy literackie i orientacje polityczne. Za przyczynę zaprzestania wydawania „Pokłosia” uznać należy zarówno problemy finansowe, jak i narastające represje polityczne w prowincji, utrudniające wydawanie publikacji w języku polskim.Item Od iluminatorstwa do grafiki książkowej. Kilka uwag o graficznych pracach Mistrza Collectarium wawelskiego(2010) Krzak-Weiss, KatarzynaJedną z poważniejszych konsekwencji wynalezienia druku była konieczność przekwalifikowania się wielu osób związanych z produkcją książki rękopiśmiennej. Niniejszy artykuł jest próbą analizy owego problemu, skupioną przede wszystkim na iluminatorach, a konkretnie na jednym - Mistrzu Collectarium wawelskiego. Choć ten anonimowy artysta działający w środowisku krakowskim w pierwszej połowie XVI wieku znany jest najlepiej ze swych dzieł miniatorskich (którym zresztą zawdzięcza przydomek), to równie ciekawe i dobre artystycznie są jego projekty graficzne służące do opracowania klocków drzeworytniczych oraz plakiet introligatorskich. Biorąc zaś pod uwagę fakt, że ilustracje wykonane według jego rysunków zdobiły najlepsze wydawnictwa tamtych czasów, m.in. Chronica Polonorum Miechowity (1519 i 1521) i Contenta de vetustatibus Polonorum Josta Decjusza (1521), warto przyjrzeć się bliżej jego graficznej działalności.Item Wielki apetyt na „miniburgera”. O problemach opracowania komiksów w formacie MARC 21(2010) Szczecińska, Agnieszka; Kowalska, AnnaOd 2007 roku Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu gromadzi komiksy oraz materiały ich dotyczące. Momentem znaczącym dla gromadzenia tych wydawnictw był zakup prywatnej kolekcji 4670 komiksów. Niniejszy artykuł definiuje pojęcie „komiks” oraz omawia trudności, jakie napotykają katalogerzy w opracowaniu formalnym tego trudnego materiału. Autorki porównały rozwiązania zastosowane w innych bibliotekach. Przedstawiły również stan prac nad katalogowaniem komiksów w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu. Artykuł zawiera przykłady i propozycje konkretnych rozwiązań.Item Tradycyjne funkcje czasopisma naukowego a współczesne technologie komunikacyjne(2010) Prinke, Rafał T.Czasopismo naukowe stanowi od połowy XVII wieku najważniejsze medium komunikacji w społeczności uczonych. Spełnia ono również wiele innych funkcji, takich jak selekcja jakościowa, archiwizacja i przynoszenie uznania autorom. Konieczność istnienia czasopisma dla rozwoju nauki była kwestionowana, również z pozycji antropologii kulturowej. Część z jego funkcji można już obecnie zastąpić innymi rozwiązaniami, pojawiającymi się wraz z rozwojem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Różne propozycje stworzenia nowej formuły czasopisma nie zapewniają właściwego spełniania jego wszystkich dotychczasowych funkcji. Szczególnie ważna i ciekawa wydaje się możliwość spojrzenia na procedury nauki związane z publikowaniem w czasopismach jako na rytuał, który utrwala poczucie tożsamości i integrację części społeczności uczonych związanej z określonym obszarem badawczym i szkołą metodologiczną.Item Od misji do strategii personalnej biblioteki. Studium teoretyczne(2010) Dąbrowicz, MałgorzataTematem artykułu jest próba ujęcia koncepcji strategicznego zarządzania zasobami ludzkimi w bibliotece jako jednego z najnowszych i dynamicznie rozwijających się obszarów teorii i praktyki sprawowania funkcji personalnej organizacji. Koncepcja ta jest połączeniem tradycyjnego zarządzania zasobami ludzkimi i zarządzania strategicznego. Punktem wyjścia dla zarządzania strategicznego w bibliotece jest sformułowanie misji, na podstawie której opracowuje się strategię. W ramach ogólnej strategii biblioteki powstają jej strategie funkcjonalne, m.in. strategia personalna. W artykule omówiono pojęcie i rodzaje strategii zasobów ludzkich, a także substrategii personalnych wyprowadzonych z poszczególnych funkcji (subdziedzin) zarządzania zasobami ludzkimi. Przedstawiono wzajemne zależności między strategią personalną a strategią ogólną organizacji, zwrócono też uwagę na ich integralny związek. Wskazano na głównych kreatorów strategii zarządzania zasobami ludzkimi w bibliotece. Podkreślono także znaczenie opracowania strategii personalnej dla realizacji celów strategicznych biblioteki.Item Szwedzi a Polska, czyli o rodzimych księgozbiorach w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali(2010) Grabowska, HannaW XVII wieku wskutek burzliwych dziejów polsko-szwedzkich został zagrabiony niezwykle cenny zbiór poloników. Księgozbiór pochodził głównie z bibliotek należących do kolegiów jezuickich w Braniewie, Fromborku i Poznaniu. Obecnie przechowywany jest w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali. Spośród polskich zbiorów znajdujących się w posiadaniu uppsalskiej książnicy jedynie księgozbiór z biblioteki pojezuickiej z Braniewa doczekał się szczegółowego opracowania. Józef Trypućko, wybitny językoznawca, slawista i tłumacz, podjął trud prowadzenia systematycznych badań nad historią polskich zbiorów bibliotecznych, które znalazły się na terenie Królestwa Szwecji. Prace nad katalogiem były kontynuowane po jego śmierci, na podstawie porozumienia zawartego między Biblioteką Uniwersytecką w Uppsali a Biblioteką Narodową w Warszawie. Wydanie katalogu wywołało kontrowersje wokół kwestii rewindykacji utraconych zbiorów, skłoniło do refleksji nad prawem do ubiegania się o zwrot zagrabionych skarbów kultury i jednocześnie nad zasadnością takich starań.Item Bibliografia literacka w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (1948-2010) – geneza, dokonania, perspektywy(2010) Szymańska, ZytaArtykuł omawia bibliografie literackie opracowywane w Instytucie Badań Literackich PAN, ich genezę, specyfikę i założenia leżące u podstaw opracowań różnych typów bibliografii. Szczególną uwagę poświęcono bibliografiom literackim, które są dziełami zespołowymi, mającymi szeroki zakres i zasięg – takim jak: Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut” oraz należące do tej serii słowniki: Słownik pisarzy polskich (Seria I i II) i Współcześni polscy pisarze i badacze literatury; Dawni pisarze polscy. Od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny; Słownik pseudonimów pisarzy polskich (XV w.-1995); Literatura polska i teatr w latach II wojny światowej. Bibliografia; Polska Bibliografia Literacka; Literatura i krytyka literacka poza cenzurą 1977-1989; Kto był kim w drugim obiegu? Słownik pseudonimów pisarzy i dziennikarzy. 1976--1989; Bez cenzury 1976-1989. Literatura, ruch wydawniczy, teatr. Bibliografia; Bibliografia Bara. Kartoteka Bibliografii Literackiej Zawartości Czasopism Polskich XIX i XX wieku (do roku 1939). Bibliografie te mają na celu ukazanie faktów życia literacko-kulturalnego od początków piśmiennictwa do czasów współczesnych. Zaprezentowano dwie elektroniczne wersje bibliografii literackiej: PBL online – jako kontynuację książkowej bibliografii drukowanej Polska Bibliografia Literacka – oraz Bibliografię Bara – elektroniczną wersję kartoteki bibliograficznej Bibliografia Bara. Kartoteka Bibliografii Literackiej Zawartości Czasopism Polskich XIX i XX wieku (do roku 1939), opracowanej pod kierownictwem Adama Bara, zapoczątkowanej w latach II wojny światowej i ukończonej w latach 50. XX wieku. Poruszono także zagadnienie cenzury bibliografii literackich w latach 1948--1989, obecnej sytuacji opracowywania bibliografii literackich oraz zarysowano problem dokumentacji obszarów nieobjętych rejestracją bibliograficzną. Wszystkie omówione bibliografie są bibliografiami retrospektywnymi, wskutek czego pojawiła się konieczność stworzenia dalekosiężnego planu dla opracowania PBL – bibliografii bieżącej, będącej podstawowym kompendium informacyjnym z dziedziny literatury i literaturoznawstwa, warsztatem dla badań literackich i źródłem wielu innych opracowań bibliograficznych, a także podstawą prac interpretacyjnych.Item Dysertacje poświęcone tematyce polskiej, powstałe na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Wiedeńskiego w latach 1872-1937(2010) Wiśniewska, AleksandraPrzedmiot niniejszego artykułu stanowią dysertacje poświęcone Polsce, jej historii i kulturze, powstające na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Wiedeńskiego w ramach dyscyplin humanistycznych w okresie 1872-1937. Dotychczasowe publikacje na ten temat dotyczą przede wszystkim Polaków zdobywających stopnie naukowe w Wiedniu, brakuje jednak kompletnej informacji bibliograficznej w tym zakresie. W niniejszym opracowaniu za punkt wyjścia przyjęto kryterium przedmiotowe, pragnąc zebrać dysertacje poświęcone tematyce polskiej, niezależnie od pochodzenia ich autora. Na podstawie spisów dysertacji z tego okresu znaleziono 143 prace, w tym najwięcej z historii (95), ponadto ze slawistyki, z geografii, germanistyki, muzykologii, historii sztuki, filozofii oraz antropologii i etnologii. Większości z przytoczonych prac (z pojedynczymi wyjątkami) nie uwzględnia jak dotąd retrospektywna Bibliografia polska 1901-1939, ani też Bibliografia polska XIX stulecia Karola Estreichera. Na podstawie mało dotychczas przebadanego źródła wiedzy, jakim są własnoręczne curriculum vitae doktorantów, przechowywane wraz z recenzjami rozpraw w wiedeńskim archiwum, przeanalizowano pochodzenie, drogę życiową i przebieg kariery naukowej niektórych mniej znanych autorów rozpraw. Artykuł prezentuje też wybrane sylwetki wiedeńskich profesorów, pod których kierunkiem powstawały prace poświęcone polskiej tematyce. Całość uzupełnia szczegółowy spis 143 dysertacji, w układzie chronologicznym z podziałem na poszczególne dyscypliny, ze wskazaniem możliwości dotarcia do prac obecnych w zbiorach wiedeńskiej Biblioteki Uniwersyteckiej.Item Jasnogórskie piśmiennictwo dewocyjne w XVII-XVIII wieku. Recepcja modlitewnika Ksawerego Augustyna Rottera Ucieczka grzeszników albo nabożny zasmuconych rekurs do dzielney cudami Częstochowskiey Matki(2010) Bubel, DagmaraJasnogórskie piśmiennictwo dewocyjne nierozerwalnie związane jest z Jasną Górą jako ośrodkiem kultu cudownego obrazu. Już od XVII wieku Jasna Góra obok ośrodka religijnego i duszpasterskiego stanowiła również prężny ośrodek kultury piśmiennej, oddziałującej na społeczeństwo przez dewocyjną książkę użytkową. Charakter tych książek podyktowany był przede wszystkim szczególnymi potrzebami Jasnej Góry jako ośrodka pielgrzymkowego. Jasna Góra, ze swym łaskami słynącym obrazem, była celem licznych pielgrzymek nie tylko z całego państwa polskiego, ale także ze Śląska, Moraw i Węgier. Paulini wobec masowego ruchu pątniczego nie pozostawali bierni. Docierali do pątników przez słowo drukowane w formie modlitewników, które popularyzowały również treści literackie. Życie Jasnej Góry jako miejsca świętego, największego ośrodka pielgrzymkowego w Polsce, znalazło odbicie w piśmiennictwie jasnogórskim XVII-XVIII wieku.Item „Witajcie koledzy” – poznańska „Książka wpisów wędrujących czeladników introligatorskich”(2010) Nowakowski, Andrzej; Rosadziński, LeonardOd najdawniejszych czasów introligatorstwo było związane z nauką i sztuką, ściśle powiązane z książką – zarówno rękopiśmienną, jak i drukowaną. Na przestrzeni dziejów, dzięki korzystnej koniunkturze spowodowanej ciągłym zwiększaniem się liczby różnorodnych publikacji, introligatorzy zaczęli organizować się w cechy. Zrzeszały one między innymi mistrzów, czeladników oraz adeptów sztuki oprawiania książek. Uczniowie podczas 3-, 4-letniej nauki zdobywali potrzebną wiedzę i umiejętności zawodowe. Po jej zakończeniu stawali się czeladnikami. Jednym z etapów stanu czeladniczego był zwyczajowy obowiązek wędrowania zawodowego, mającego na celu wymianę doświadczeń, co miało prowadzić do podnoszenia kunsztu introligatorskiego w kraju. Poznańska „Książka wpisów wędrujących czeladników introligatorskich” jest dokumentem unikatowym i rejestruje działalność Stowarzyszenia Introligatorów w Poznaniu w drugiej połowie XIX wieku. Zawiera wiele wpisów niemieckich i polskich wędrujących czeladników, szukających w mieście zatrudnienia. „Książka” jest cennym i ważnym dowodem na istnienie bogatego życia rzemieślniczego z zakresu introligatorstwa w XIX-wiecznym Poznaniu.Item Niezamknięte księgi – o księgach cechowych na Pomorzu Zachodnim(2010) Agnieszka, PawłowskaNiniejsze badanie koncentruje się na księgach powstałych w wyniku działalności organizacji cechowych na Pomorzu Zachodnim. Jest to specyficzny rodzaj zabytków, w których odzwierciedla się życie zarówno zawodowe, jak i społeczne oraz towarzyskie korporacji. Pisane były niejednokrotnie przez kolejne pokolenia, obejmują nawet kilka stuleci, przez co stanowią cenne źródło historyczne. Księgi dzieliły się na urzędowe, obejmujące całokształt działalności (Amtsbuch), oraz wyspecjalizowane – księgi protokołów (Protokollbuch), księgi mistrzów, czeladników i uczniów (Meister-, Gesellen- i Lehrjungenbuch), księgi rachunkowe (Rechnungsbuch) i księgi normatywne. Tekst ukazuje znaczną różnorodność kwestii poruszanych w poszczególnych rodzajach ksiąg, a także ich formę zewnętrzną. Podstawę do badań stanowią obiekty przechowywane w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Daleko posunięte podobieństwo w funkcjonowaniu cechów poza granicami Pomorza pozwala na przeniesienie wniosków również na inne organizacje cechowe.