Refleksje, nr 1, wiosna-lato 2010
Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/1486
Browse
Recent Submissions
Item Świeckość państwa zakwestionowana we Włoszech. Debata na temat krzyży w szkolnych klasach(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Leonetti, CarolinaW listopadzie 2009 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu orzekł, że obecność krzyży w klasach szkół publicznych stoi w sprzeczności z zasadą świeckości państwa, wolności przekonań i religii oraz prawem rodziców do kształcenia swoich dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami religijnymi oraz filozoficznymi, gwarantowanymi przez Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. We Włoszech, gdzie pozew pierwotnie został złożony do rozpatrzenia przez sądownictwo krajowe, miała miejsce burzliwa debata polityczna, powodująca silne reakcje społeczeństwa. Werdykt Europejskiego Trybunału Praw Człowieka był interpretowany jako uderzający w, nie tylko religijne, ale przede wszystkim kulturowe tradycje państwa.Item Kobieta kryzysem brzemienna. Sytuacja kobiet na i poza rynkiem pracy w dobie kryzysu demograficznego(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Wysocka, MargaretaNiniejszy artykuł odwołuje się do problemu kryzysu demograficznego, coraz żywiej dyskutowanego w państwach Unii Europejskiej, zmagających się ze zjawiskiem starzenia się społeczeństw. Celem autorki jest analiza tych spośród ogółu korelatów związanych ze stagnacją (regresem) w obrębie prostej zastępowalności pokoleń, które mają bezpośredni związek z przesłankami aktywności (lub braku aktywności) matek na rynku pracy. Artykuł stanowi punkt wyjścia dla analizy koncepcji gwarantowanego dochodu podstawowego dla kobiet wykonujących pracę domowo-opiekuńczą, jako potencjalnego instrumentu polityki społecznej ukierunkowanego na zmianę niekorzystnej struktury demograficznej.Item Traktat Lizboński a wspólnotowe wartości europejskie(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Banaszak, MaciejCoraz częściej w dyskursie politycznym i naukowym, w kontekście funkcjonowania Unii Europejskiej, podnoszony jest problem występowania „deficytu demokratycznego”. Tymczasem, Unia jest postrzegana jako strażniczka wartości demokratycznych i zarazem ich promotorka na kontynencie, jak i poza nim. W artykule przedstawiono dwa punkty widzenia tegoż problemu, w szczególności zaś omówione zostały środki podejmowane w celu zwalczania „deficytu demokratycznego” i wyeliminowania jego negatywnych konsekwencji. W aspekcie historycznym – poczynając od Traktatów Założycielskich, poprzez powszechne wybory do Parlamentu Europejskiego oraz inne formalne rozwiązania – przedstawiono zmianę sposobu dystrybucji władzy wewnątrz UE, mającego doprowadzić do wzrostu jej demokratyczności, kładąc nacisk na postanowienia Traktatu Lizbońskiego.Item Polonia w Stambule: imigranci w globalnym mieście, tożsamość i obywatelstwo w dobie transnarodowych przestrzeni społecznych(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Kłopocki, MichałW artykule Autor analizuje społeczność polskich imigrantów w Stambule, zarówno potomków Polaków szukających tam azylu w XIX wieku, osiadłych ostatecznie w Adampolu, jak i współczesnych imigrantów zamieszkałych w centrum Stambułu. Skrótowo opisując dawną emigrację, Autor skupia się na drugiej z grup, porównując ostatecznie obie społeczności. Zabieg ten pozwala na ponowne rozważenie poszczególnych procesów migracyjnych w Europie. Następnie, analizie poddane zostały procesy integracji Polonii z Turkami oraz działalność instytucji, mających temu procesowi sprzyjać. Końcowo, Autor ukazuje znaczący i pozytywny wpływ poszczególnych przestrzeni artystycznych, w których tworzą polscy artyści, na postrzeganie Polaków w Turcji.Item Konflikt jako wartość? Demokracja agonistyczna a populizm europejski w ujęciu Chantal Mouffe(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Biały, FilipJednym z najistotniejszych pytań współczesnej filozofii politycznej jest pytanie o sposób organizacji zbiorowości politycznych, który łagodziłby konflikt pomiędzy grupami i jednostkami, ale równocześnie pozwalałby na wyrażanie nawet irracjonalnych przekonań. Odpowiedzią jest według Chantal Mouffe demokracja agonistyczna. Koncepcja ta oparta jest na przekonaniu, że wykluczenie elementu afektywnego ze sfery publicznej doprowadzić może jedynie do zaostrzenia konfliktu politycznego. Przykładem potwierdzającym twierdzenia Ch. Mouffe jest rozwój zjawiska populizmu w Europie, który ograniczony może być jedynie poprzez uznanie konfliktowego charakteru polityki za wartość pozytywną.Item Jaka tożsamość kulturowa dla dzisiejszej Europy?(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Skrzypczak, KatarzynaAutorka artykułu stawia pytanie o kulturową tożsamością współczesnej Europy, a także jej postulowany kształt. Zagadnienie relacji tożsamości europejskiej do narodowej w kontekście różnorodności kulturowej na kontynencie, zostało ujęte w interdyscyplinarnej perspektywie. W artykule prezentowane są także dwa modele tożsamości kulturowej: esencjalistyczny i konstruktywistyczny, które służą za punkt wyjścia dla refleksji o podstawach europejskiej tożsamości, zarówno obecnie, jak i w przyszłości.Item Czy Europa potrzebuje zmiany doktryny ekonomicznej?(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Balcerek, MartaWybór ustroju gospodarczego, przed jakim stanęła Republika Federalna Niemiec po drugiej wojnie światowej, zrodził potrzebę znalezienia trzeciej drogi pomiędzy liberalizmem, a kolektywizmem. Ordoliberalna koncepcja społecznej gospodarki rynkowej najlepiej odpowiadała duchowi przemian, jakie dokonały się po 1948 roku w Zachodnich Niemczech. Reforma rynku dokonana w duchu ordoliberalizmu została przeprowadzona przez Ludwika Erharda ministra gospodarki i byłego wicekanclerza w latach 1948 – 1963. Od 1951 roku koncepcja społecznej gospodarki rynkowej stała się doktryną ekonomiczną Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali; natomiast od 1957 r. Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Celem tej rozprawy jest zapoznanie polskiego czytelnika z modelem społecznej gospodarki rynkowej, czyli gospodarki rynkowej z odpowiedzialnością socjalną.Item Czy renesans monarchii absolutnej? Zmiany w Konstytucji Księstwa Liechtensteinu z 2003 roku(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Łukaszewski, MarcinW 2003 r. obywatele Liechtensteinu przyjęli zbiór nowelizacji do Konstytucji, który to zezwalał na znaczne wzmocnienie władzy monarszej. Te zmiany były kilkukrotnie krytykowane przez Radę Europy, która oceniła je jako możliwy odwrót od monarchii konstytucyjnej i tym samym zwrócenie się w kierunku monarchii absolutnej. W opinii Autora artykułu, obawy te są nieuzasadnione.Item Czy to koniec zawodów prawniczych w Europie? – przypadek Polski(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Antkowiak, PawełPrzedmiotem niniejszego artykułu jest dostęp do zawodów prawniczych w Europie na przykładzie polskich rozwiązań. Zawody prawnicze działają w ramach korporacji nazywanych samorządami zawodowymi. Zgodnie z założeniami teoretycznymi samorząd zawodowy jest gwarantem wysokich standardów etycznych i zawodowych, a także równowagi między wolnością wykonywania zawodu i jakością świadczonych usług. Jego istnienie i funkcjonowanie jest więc integralnym elementem demokratycznego państwa prawa.Item Separatyzm językowy w Hiszpanii(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Skobrtal, MarcinTekst poświęcony jest walce o obecność języków regionalnych Hiszpanii w sferze publicznej, w szczególności zaś katalońskiego, baskijskiego i galicyjskiego. Te trzy grupy po zakończeniu dyktatury gen. F. Franco zaczęły dążyć do uzyskania autonomii (a w niektórych przypadkach także niepodległości), a jednym z elementów tych dążeń była chęć uczynienia własnego języka urzędowym, a nawet uznanie jego oficjalnego statusu w UE, jak to miało miejsce w przypadku języka katalońskiego. Artykuł prezentuje działanie podejmowane przez wspomniane grupy etniczne w ciągu ostatnich lat, reakcję rządu hiszpańskiego, a także przybliża obecny językowy „krajobraz” Hiszpanii.Item Kosowo – koniec Europy?(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Zobeniak, MartaMinister spraw zagranicznych Rosji, Siergiej Ławrow, stwierdził, że niepodległość Kosowa może oznaczać początek końca Europy, a oficjalne uznanie jego suwerenności będzie zagrażało globalnemu bezpieczeństwu. Obawiano się, iż jednostronna deklaracja niepodległości Kosowa, a zwłaszcza jej uznanie przez państwa europejskie, otworzy „puszkę Pandory”. Mogłoby bowiem stanowić precedens dla innych separatystycznych republik czy regionów autonomicznych, w których mogą pojawić się żądania podobnych kroków i uzyskania praw, jakie zdobyli Kosowarzy. Baskowie mogą zażądać odłączenia się od Hiszpanii, Tyrolczycy mogą ogłosić secesję od Włoch, Węgrzy – od Rumunii. Mieszkańcy Północnego Kaukazu, jak się obawiano, zapragnęliby uniezależnienia się od Federacji Rosyjskiej. Można powiedzieć, że minister Ławrow wyolbrzymił problem, ponieważ dążenia separatystyczne wynikają głównie z problemów ekonomicznych, podczas gdy w Europie bardzo silna jest nadzieja, że gospodarka jest na tyle silna i stabilna, by nie dostarczać powodu dla wzrostu separatyzmu.Item Perspektywy członkostwa Turcji w Unii Europejskiej(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Reimisz, LilianaArtykuł dotyka problemu debaty toczącej się od wielu lat na arenie międzynarodowej, poruszającej temat kandydatury Turcji do członkostwa w Unii Europejskiej. Jest ona wyrazem obaw europejskich elit o przyszły kształt tej organizacji. W opracowaniu poruszone zostały zagadnienia z zakresu tożsamości Europy oraz procesu europeizacji Turcji, począwszy od reform przeprowadzonych przez Atatürka, na integracji ze strukturami unijnymi kończąc. Celem niniejszej pracy jest ukazanie zarysu konkurujących ze sobą wizji Unii Europejskiej, oraz problemów z nimi związanymi. W odniesieniu do poglądów zwolenników i przeciwników przystąpienia Turcji do UE, możemy wyróżnić dwa modele Europy: model ekskluzywny oraz model wielokulturowy (otwarty).Item Czy Europa umiera – nasz głos w dyskusji(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Tomaszyk, Mikołaj; Raubo, JacekAutorzy artykułu wskazują na poszczególne słabe punkty, czy też wady integracji europejskiej, rozważając jednocześnie przyszłą wizję Europy, jej pozycję w międzynarodowych i globalnych stosunkach oraz koncepcje budowy wspólnych struktur bezpieczeństwa. Artykułu oparty jest na założeniu, że Europa potrzebuje powtórnej, otwartej analizy jej problemów – symptomów przeobrażeń XXI wieku.Item Przyszłość Europy wobec zagrożeń ekologicznych(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Gmerek, LilianaArtykuł dotyka zagadnienia możliwych zagrożeń o charakterze ekologicznym, którym Europa w najbliższej przyszłości będzie musiała stawić czoła. Następnie nakreślone zostają możliwe obszary zniszczeń. Analiza prezentuje również kilka koncepcji zminimalizowania lub zneutralizowania powyższych zagrożeń, ale przede wszystkim koncentruje się na koncepcji Trzeciej Drogi Industrialnej Jeremy’ego Rifkina. Podstawą tej idei są społeczne aspekty ekologicznych zmian w najbliższej przyszłości. Artykuł określa ponadto żądania i wyzwania, które będę rezultatami tych zmian.Item Współczesne wyzwania dla integrującej się Europy. Problem pakietu klimatyczno-energetycznego i zaopatrzenia w surowce energetyczne(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Wiśniewska, DorotaArtykuł skupia się na kryzysie integracyjnym Unii Europejskiej związanym z chęcią wdrożenia Pakietu klimatyczno- energetycznego, którego założenia (3x20%) wydają się zbyt kosztowne w realizacji dla Państw Członkowskich UE. Analizie poddany zostaje długotrwały proces negocjacyjny nad Pakietem oraz sprzeciw Państw Członkowskich UE wobec agresywnej polityki dekarbonizacji. Ta ostatnia zostaje ustanowiona w szczytowym momencie kryzysu gospodarczego. Formułowanie przyszłej polityki klimatyczno- energetycznej UE odbywa się w „tle” rozważań nad dalszymi losami protokołu z Kioto i brakiem inicjatywy do ponoszenia odpowiedzialności przez Chiny i USA za największy udział w emisji szkodliwych gazów do atmosfery. Jako konkluzje artykuł ukazuje negatywne strony pakietu oraz korzyści jakie mogą być wynikiem jego wdrożenia.Item Fikcyjny Traktat Lizboński(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Jaskulski, AdamPrezentowany artykuł ma na celu nakreślenie pewnych elementów sytuacji politycznej i prawnej jakie wyłoniły się w związku z ratyfikacją i wejściem w życie Traktatu Lizbońskiego, w płaszczyźnie najistotniejszych wyzwań stawianych przed reformą traktatową i przed samą Unią Europejską. Nastąpi także generalna ocena zmian niesionych przez Traktat Lizboński dla funkcjonowania Unii Europejskiej. W niniejszym artykule staram się udowodnić tezę, iż z racji wyczerpania programu pogłębiania integracji europejskiej oraz w związku z okolicznościami niepowodzenia wejścia w życie Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy, głównym celem wprowadzania w życie TL, w szczególności po jego odrzuceniu w pierwszym referendum przez obywateli Irlandii, było potwierdzenie znaczenia i dynamizmu całego projektu jakim jest Unia Europejska.Item Kryzys demokracji przedstawicielskiej zwiastunem końca Unii Europejskiej(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Scheffs, ŁukaszNiniejszy artykuł stara się określić jakie znaczenie dla Unii Europejskiej ma legitymizacja jej władzy. Artykuł rozpoczynają teoretyczne rozważania dotyczące legitymizacji władzy w polityce. Przy czym ujmuje on kwestie legitymizacji w szerszym kontekście, poczynając od poszukiwania informacji o działaniach politycznych, a na aktywnym udziale w polityce kończąc. Artykuł stara się odpowiedzieć na pytanie o znaczenie legitymizacji nie tylko na szczeblu krajowym, ale właśnie i europejskim. W artykule znajduje się ocena, podzielana także przez innych badaczy, według której legitymizacja (rozumiana jako prawomocność władzy) w ramach Wspólnoty Europejskiej jest niewielka. Artykuł próbuje także odpowiedzieć na pytanie: jaką rolę odegrała demokratyczna legitymizacja i co mówi nam ona o naturze polityki realizowanej w ramach Unii Europejskiej?Item Europa skończona?(Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, 2010) Napieralski, JędrzejGlobalne podeście do kwestii Europy – przyszłości kontynentu, szans wykorzystania potencjału rozwojowego, problemów związanych z integracją w ramach struktur polityczno-gospodarczych – wymaga przede wszystkim właściwego zarysowania obszarów strategicznych. Zatem główną ideą, tworząca ramy odniesienia dla tej pracy, było wyróżnienie czterech deficytów Europy (rozpatrywanej przez pryzmat Unii Europejskiej). Wyróżniono: deficyt gospodarczy; polityczny/przywództwa; bezpieczeństwa/militarny i deficyt ideologii. Krytyczna analiza tych czterech obszarów miała doprowadzić do odpowiedzi na pytanie postawione w tytule: czy Europa jest skończona? Paradoksem jest dwuznaczność pojęcia skończona, które z jednej strony można rozumieć jako pozbawiona przyszłości, ale równie dobrze jako kompletna, zupełna.