Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2010, nr 1
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item NEKROLOGI(2011-03-24T08:00:54Z) Wronkowska, Sławomira;; Zieliński, Maciej;; Sandorski, JanWspomnienie o Profesorze Leszku Nowaku (Sławomira W r o n k o w s k a, Maciej Z i e l i ń s k i), s. 225-226; Profesor Krzysztof Skubiszewski (1926-2010) (Jan S a n d o r s k i), s. 227-230Item SPRAWOZDANIA I INFORMACJE(2011-03-24T07:58:42Z) Szczepański, Maciej;; Szymańska, AgnieszkaUroczystość jubileuszu 70 urodzin prof. dr. hab. dr. h.c. Andrzeja J. Szwarca (Maciej S z c z e p a ń s k i), s. 221-223; Ruchome Warsztaty Sekcji Kół Naukowych Polskiego Towarzystwa Socjologicznego (Agnieszka S z y m a ń s k a), s. 223-224Item PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA(2011-03-24T07:50:28Z) Kołduński, Marcin;; Chmielewski, GrzegorzLeonard Łukaszuk, Współpraca i spory międzynarodowe na morzach. Wybrane zagadnienia prawa, polityki morskiej i ochrony środowiska, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2009(rec. Marcin K a ł d u ń s k i), s. 217-219; Anna Rakowska, Kontrasygnata aktów głowy państwa w wybranych państwach europejskich, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009(rec. Grzegorz C h m i e l e w s k i), s. 219-220Item 1. Spis treści 72, 2010, z. 1(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010)Item KARANIE ZBRODNI WOJENNYCH(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Szpak, AgnieszkaCelem tego artykułu jest ukazanie ewolucji możliwości karania zbrodniarzy wojennych. Obejmuje on krótkie przedstawienie trybunałów norymberskiego oraz tokijskiego, jak również trybunałów karnych ad hoc powołanych do życia w latach 90. XX w. (dla byłej Jugosławii oraz dla Rwandy) i tzw. trybunałów hybrydowych lub mieszanych (Specjalnego Trybunału dla Sierra Leone, Nadzwyczajnych Izb Orzekających w Kambodży, Składów Orzekających o Poważnych Zbrodniach w Timorze Wschodnim oraz wybranych sądów krajowych w Kosowie). Autorka opisuje przepisy dotyczące jurysdykcji czasowej, materialnej i osobowej tych instytucji. Wspomina ona również o Międzynarodowym Trybunale Karnym, który rozpoczął działalność w 2002 r. Jego utworzenie w drodze traktatu międzynarodowego można uznać za osiągnięcie oraz krok zbliżający nas do powołania stałego trybunału karnego. Artykuł prezentuje te różne aspekty i funkcje trybunałów karnych oraz leżące u ich podstaw przepisy Konwencji genewskich z 1949 r. i Protokołów dodatkowych do nich z 1977 r.Item PANTASEMIA TERMINU „NORMA”(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Conte, Amedeo Giovanni; Martewicz, Jakub, tłumaczenieAutor bada odniesienia przedmiotowe terminu „norma”. Termin „norma” ma pięć znaczeń. Po pierwsze – termin „norma” oznacza „zdanie deontyczne”; po drugie – termin „norma” oznacza „sąd deontyczny”; po trzecie – termin „norma” oznacza „wypowiedź deontyczną”; po czwarte – termin „norma” oznacza „stan rzeczy deontyczny” i po piąte – termin „norma” oznacza „noemat deontyczny”.Item ŚMIECI I ZAPACHY JAKO WSKAŹNIKI RÓŻNIC I NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNYCH W KRAJOBRAZACH MIEJSKCH(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Schmidt, Filip; Skowrońska, MartaCelem artykuł jest pokazanie, że sposoby obchodzenia się z zapachami i śmieciami przez mieszkańców miast mogą zostać wykorzystane w socjologicznych badaniach przestrzeni miejskich i nierówności społecznych także w kontekście polskim. Zatem podejmuje on problematykę kulturowego wymiaru zapachu oraz wytwarzania śmieci i umieszcza ją w kontekście manifestacji zróżnicowań i nierówności społecznych w obszarach miejskich. Punktem wyjścia tekstu jest spostrzeżenie, że zarówno sposoby klasyfikowania i używania zapachów, jak i to, co uznaje się za śmieci, podlegało w naszej kulturze znaczącym przemianom. Bardzo ważną częścią tych przemian były walka o władzę i starania o odróżnienie się, w których wykorzystywano zapachy i bliskość lub oddalenie wobec odpadków jako element pozytywnego odróżniania się lub też piętnowania innych. Następnie podano przykłady, jak dziś śmieci (od miejsca ich usytuowania, poprzez sposób traktowania i ewentualnego przetwarzania odpadków przez ludzi i częstość kontaktów z odpadkami, aż po zawartość oraz wygląd śmietnika) oraz zapachy (które możemy odnaleźć w rożnych miastach lub poszczególnych ich dzielnicach) powiązane są ze statusem społecznym zamieszkujących je ludzi. Zwrócono też uwagę na przypadki celowego kształtowania aury zapachowej określonych miejsc lub ukrywania śmieci, co zwykle służy do nadawania ekskluzywnego charakteru określonej przestrzeni w mieście.Item BADANIA NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNYCH – WYBRANE KONTROWERSJE METODOLOGICZNE(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Suchocka, RenataW artykule przedstawiono wybrane kontrowersje metodologiczne dotyczące sposobów badania nierówności społecznych; omówiono dwa podejścia badawcze: podejście podmiotowe oraz przedmiotowe. Pierwsze wyróżnia określone elementy struktury społecznej, np. klasy czy warstwy, lecz na ogół pomija empiryczne wymiary nierówności, przedmiotowe z kolei charakteryzuje się stosowaniem precyzyjnych miar zróżnicowania, lecz nie odwołuje się do elementów struktury społecznej. Pojawia się zatem postulat połączenia obu tych podejść i odniesienia wskaźników zróżnicowania ekonomicznego czy społecznego do struktury klasowo-warstwowej lub klasowo-stanowej. Poza tym poruszono kwestię zrozumienia faktycznego podłoża nierówności we współczesnych społeczeństwach. Autorka zwraca uwagę na społeczny kontekst nierówności społecznych i konieczność przyjmowania ponadnarodowej optyki w badaniach socjologicznych.Item DZIAŁANIA OBYWATELSKIE A TRANSFORMACJA USTROJOWA W POLSCE(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Nowak, MarekEwolucja polskiego społeczeństwa obywatelskiego silnie związana jest ze współczesnymi procesami społecznymi i gospodarczymi towarzyszącymi polskiej zmianie systemowej ostatnich 20 lat. Czynnikiem określającym ten proces były jednak wydarzenia o 10 lat wcześniejsze, związane z tzw. rewolucją Solidarnościową, a zdobyte wówczas doświadczenia podmiotowości stały się podstawą wytwarzania obrazu tego, czym jest (lub może być) nowoczesne społeczeństwo obywatelskie. Logika transformacji systemowej lat 90. w istotnej mierze podważyła skuteczność form zbiorowego działania, jaki się wytworzył między latem 1980 a zimą 1981 r. Zaproponowana analiza wskazuje, że mieliśmy do czynienia z osłabieniem działań zbiorowych połączonych z wycofywaniem legitymacji dla obowiązującego modelu relacji władza–obywatele. Sugerowany w opracowaniu brak modelu podmiotowości potransformacyjnej Polaków (określany także jako ‘społeczny bezruch’) może wskazywać na pojawienie się nie do końca uświadamianych barier podmiotowości, które mogą rzutować na charakter stosunków społecznych i specyfikę ładu społecznego drugiej połowy pierwszego dziesięciolecia XXI w.Item WARTOŚĆ GODZIWA W SYSTEMIE RACHUNKOWOŚCI(2010) Gabrusewicz, TomaszAutor prezentuje paradygmat wyceny w rachunkowości i miejsca wyceny według wartości godziwej w tym paradygmacie, współczesne i trudne zagadnienia, jakim jest zastosowanie wyceny według wartości godziwej do instrumentów finansowych, oraz skomplikowane powiązania pomiędzy poszczególnymi międzynarodowymi standardami rewizji finansowej, które zawierają różne możliwości przeprowadzenia badania wyceny i ujawnień według wartości godziwej. Autora zamierzał wskazać, że wartość godziwa w systemie rachunkowości jest pewnym przejawem ewolucji tego systemu, próbą dostosowania się do otoczenia społecznego, w którym coraz większego znaczenia nabiera prognoza. Ponadto zaprezentował metody uwiarygodniania wyceny według wartości godziwej, potwierdzające, że system rachunkowości jest przejrzysty i wiarygodny.Item PŁYNNOŚĆ JAKO WYZNACZNIK ROZWOJU GIEŁDY PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH W WARSZAWIE W LATACH 1996-2008(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Gruszczyńska-Brożbar, ElżbietaArtykuł przedstawia problematykę płynności giełdowego rynku akcji jako wyznacznika rozwoju Giełda Papierów Wartościowych (GWP) w Warszawie w latach 1996-2008. Uwagę analityczną skoncentrowano na badaniu wskaźnika płynności oraz wartości obrotu akcjami na GPW, wykorzystując metody statystyki opisowej. Uzyskane wyniki zweryfikowano z danymi dotyczącymi modelowej giełdy, tj. giełdy w Nowym Jorku, oraz giełdy we Wiedniu, która jest najczęściej porównywana z polską giełdą. Stwierdzono, że GPW w Warszawie, mimo aprecjacji wartości obrotu wyrażonego w ujęciu dynamiki zjawisk, znajduje się nadal w fazie rozwoju. Świadczy o tym nie tylko dyspersja tego wskaźnika, ale również przebieg zmian współczynnika płynności obrotu. Niedojrzałość wtórnego obrotu akcjami została także potwierdzona przez dysproporcję między kapitalizacją a wartością obrotu oraz kształtowaniem się płynności w okresie apogeum kryzysu finansowego, tj. w 2008 r.Item NIEDOROZWÓJ MIESZKALNICTWA W POLSCE I JEGO KONSEKWENCJE(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Frąckowiak, MarianWe „Wprowadzeniu” autor przedstawił zakres pojęciowy pojęcia „niedorozwój mieszkalnictwa”, przedstawił jego cechy oraz informacje niezbędne dla jego charakterystyki i analizy. W drugiej części zawarto informacje o skali i dynamice ilościowego bezwzględnie niedorozwoju mieszkalnictwa w Polsce w dniach kolejnych spisów powszechnych oraz wskazano jego najważniejsze przyczyny; w trzeciej – zamieszczono syntetyczne informacje o istotnych, korzystnych zmianach standardu mieszkań w Polsce, a w kolejnej o również bardzo korzystnych zmianach przestrzennych rozmieszczenia naszych zasobów mieszkaniowych. Piątą, najobszerniejszą część artykułu, poświęcono licznym obiektywnym i subiektywnym determinantom niedorozwoju mieszkalnictwa w Polsce, a w ostatniej autor zaprezentował własny projekt zmian subwencjonowania polskiego budownictwa mieszkaniowego.Item KONWERGENCJA DOCHODÓW W NIEMCZECH W LATACH 1991-2007(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Götz, MartaW 2010 r. mija 20 rocznica zjednoczenia Niemiec, rocznica ta stanowi okazję do oceny międzyregionalnego zróżnicowania pod względem dochodów. Niniejszy artykuł bada trzy kategorie PKB (PKB, PKB p.c. i PKB na pracującego) na czterech poziomach podziału administracyjno-terytorialnego kraju (2 regionów, 16 krajów związkowych, 39 Regierungsbezirke i 427 Landkreise). Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy – tak jak to zakłada koncepcja doganiania – obszary biedniejsze w momencie początkowym rzeczywiście rozwijały się szybciej oraz czy różnice dochodowe między regionami malały wraz z upływem czasu, a więc czy zaobserwowano sigma-konwergencję. Otrzymane rezultaty pozwalają na stwierdzenie, że zasadniczo można potwierdzić występowanie w Niemczech konwergencji dochodów, jakkolwiek jest to bardzo powolny proces z perspektywą kontynuacji w długim horyzoncie czasowym.Item WPŁYW CZYNNOŚCI W NIEZBĘDNYM ZAKRESIE NA WSZECHSTRONNE ZABEZPIECZENIE I UTRWALANIE MATERIAŁU DOWODOWEGO(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Janusz-Pohl, Barbara; Mazur, PawełPrzedmiotem rozważań jest ustalenie wpływu instytucji określonej w art. 308 k.p.k. tzw. czynności w niezbędnym zakresie, czynności niecierpiących zwłoki, postępowania zabezpieczającego, postępowania w niezbędnym zakresie na realizację funkcji przygotowawczej stadium przygotowawczego procesu karnego. Analizie z punktu widzenia ich funkcji dyrektywalnej i opisowej poddane zostały cele postępowania przygotowawczego typizowane w art. 297 § 1 pkt 4 i 5 k.p.k., zgodnie z którymi już w stadium przygotowawczym ma nastąpić wszechstronne wyjaśnienie okoliczności sprawy oraz zebranie, zabezpieczenie i utrwalenie dowodów dla sądu tak, aby rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na pierwszej rozprawie głównej. Takie ukształtowanie funkcji przygotowawczej przesądza o aktualnie obowiązującym modelu postępowania przygotowawczego, mającym co do zasady charakter kompleksowy. Rozpoczynając od ustalenia zakresu przedmiotowego postępowania w niezbędnym zakresie, uwzględniając sytuacje, w których jest ono faktycznym wszczęciem postępowania w sprawie, a więc inauguruje fazę in rem, oraz faktycznym wszczęciem ścigania karnego, rozpoczynając fazę ad personam, dochodzimy do wniosku, że przeszkody prawne przekształcenia postępowania przygotowawczego z fazy ad rem do fazy ad personam nie kolidują z prowadzeniem czynności zabezpieczających, a w ich ramach wszechstronnego zabezpieczania, gromadzenia i utrwalania materiału dowodowego. Dokonano też oceny skutków wadliwego przeprowadzenia lub nieprzeprowadzenia postępowania w niezbędnym zakresie dla losów toczącego się postępowania karnego, m.in. rozważając możliwość jego konwalidacji, w kontekście instytucji zwrotu sprawy przez sąd przed rozpoczęciem rozprawy głównej do uzupełnienia istotnych braków postępowania przygotowawczego.Item POJĘCIE POSIADANIA PORNOGRAFII DZIECIĘCEJ W ART. 202 § 4A KODEKSU KARNEGO W ODNIESIENIU DO DANYCH INFORMATYCZNYCH(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Lach, ArkadiuszArtykuł dotyczy wykładni znamienia ustawowego „posiadanie” w odniesieniu do pornografii dziecięcej w formie cyfrowej. Autor przedstawia różnice w interpretowaniu pojęcia na gruncie prawa cywilnego i karnego, orzeczenia sądów angielskich i amerykańskich dotyczące tego zagadnienia oraz dokonuje próby wykładni pojęcia, uwzględniając specyfikę danych informatycznych i systemów informatycznych. Dokonana analiza wskazuje, że nadawanie pojęciu posiadania szerokiego znaczenia może w przypadku pornografii dziecięcej w formie cyfrowej prowadzić do rezultatów trudnych do zaakceptowania. Dotyczy to w szczególności danych usuniętych.Item DUALIZM DRÓG SĄDOWYCH W SPRAWACH DOTYCZĄCYCH ZATRUDNIENIA FUNKCJONARIUSZY SŁUŻB MUNDUROWYCH(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Czechowski, MarcinW systemie ustawodawstwa polskiego rozpatrywanie spraw z zakresu prawa pracy należy generalnie do właściwości sądów powszechnych. Sprawy z zakresu prawa pracy uznawane są bowiem za sprawy cywilne, gdyż ich rozpoznawanie odbywa się z reguły według Kodeksu postępowania cywilnego, na mocy zawartych w nim przepisów (art. 1 k.p.c.) oraz innych ustawach (np. art. 262 Kodeksu pracy). Od 1980 r., a więc od czasu reaktywowania sądownictwa administracyjnego w Polsce powojennej, organami wymiaru sprawiedliwości w niektórych sprawach z zakresu prawa pracy stały się także sądy administracyjne. W literaturze prawa pracy można spotkać głosy opowiadające się za przekazaniem spraw z zakresu prawa pracy właściwych sądom administracyjnym sądownictwu powszechnemu – sądom pracy. Celowe wydaje się dokonanie analizy i oceny unormowań wyznaczających właściwość sądów administracyjnych w sprawach z zakresu szeroko rozumianego prawa pracy na przykładzie stosunków służbowych funkcjonariuszy formacji umundurowanych. Stosunek służbowy funkcjonariuszy można określić mianem administracyjnego stosunku prawa pracy, co ma uwydatniać podwójny: administracyjnoprawny (służbowy) i prawnopracowniczy (zobowiązaniowy) charakter stosunków służbowych. Podstawą zaliczenia tych stosunków do prawa pracy jest to, że legitymując się administracyjnym rodowodem, dotyczą stosunku pracy, co uzasadnia tezę o konieczności rozpatrywania ich jako kategorii przedmiotowej (stosunku) prawa pracy. Materialonoprawne stosunki o charakterze administracyjnym, które wchodzą w skład struktury niepracowniczych stosunków służbowych, w wypadku wystąpienia przez funkcjonariusza z roszczeniem stają się przedmiotem badania w trybie administracyjnym lub cywilnym. Stosunki służbowe, oprócz charakteru publicznoprawnego, mają bowiem również wymiar pracowniczy. Właściwość sądów administracyjnych, przewidziana dla spraw dotyczących administracyjnoprawnej sfery stosunków służbowych, uzasadniona jest potrzebą zapewnienia sprawności działania i skuteczności realizacji ustawowych zadań każdej z formacji poprzez podleganie funkcjonariuszy władztwu administracyjnemu. Nieuzasadniona jest jednak sytuacja, w której pewne sprawy o świadczenia o charakterze pracowniczym ze sfery administracyjnego stosunku prawa pracy rozpatrywane są przed sądem pracy, a inne podobne – w trybie administracyjnosądowym. Ustawodawca powinien zdecydować się na objęcie wszystkich spraw z tego zakresu kognicją sądów pracy.Item KILKA UWAG NA TEMAT ZGODY NA ZABIEG MEDYCZNY WYRAŻANEJ PRZEZ MAŁŻONKA W TRYBIE ART. 68 KODEKSU RODZINNEGO I OPIEKUŃCZEGO(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Haberko, JoannaArtykuł obejmuje sytuację wyrażenia zgody męża matki w przypadku procedur medycznych obejmujących wspomaganie ludzkiego rozrodu. Znowelizowany art. 68 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przyjmuje niedopuszczalność zaprzeczenia ojcostwa dziecka w tej sytuacji. Ustawodawca łączy skutek w obszarze prawa cywilnego z wyrażeniem zgody, nie definiuje jednak, jaki charakter winna mieć zgoda małżonka, a w szczególności czy wystarczy jej wyrażenie w sposób dorozumiany.Item ZASTOSOWANIE PRAWA ANTYMONOPOLOWEGO DO SPORTU W STANACH ZJEDNOCZONYCH(Wydział Prawa i Administracji UAM, 2010) Kolasiński, MarekW artykule przedstawiono zarys relacji pomiędzy prawem antymonopolowym Stanów Zjednoczonych a działalnością sportową. Autor zwraca uwagę na napięcie istniejące pomiędzy sportem a interwencją antymonopolową. Podkreśla, że rywalizacja sportowa, zwłaszcza na profesjonalnym poziomie, musi być w jakiś sposób zorganizowana. Regulacje dotyczące organizacji sportu często ograniczają konkurencję i stanowią naturalny przedmiot zainteresowania prawa antymonopolowego. W pierwszym punkcie artykułu wskazano na przepisy antymonopolowe mające zastosowanie do sportu. Następnie przedstawiono koncepcję antymonopolowego zwolnienia baseballu, zarysowano generalne zasady zastosowania prawa antymonopolowego Stanów Zjednoczonych do sportów innych niż baseball, konstrukcję pozaustawowego zwolnienia układów zbiorowych oraz koncepcję obrony single entity. Zbadano również zagadnienie stosunków istniejących pomiędzy prawem antymonopolowym a sportem amatorskim. Autor dochodzi do wniosku, że w systemie prawnym Stanów Zjednoczonych występuje tendencja do systematycznego poszerzania zakresu interwencji antymonopolowej do sportu. Zjawisku temu towarzyszy jednak duża ostrożność sądów w stosowaniu ustawy Shermana w przypadkach, w których zarysowuje się niebezpieczeństwo wywołania zaburzeń w działalności sportowej. W podsumowaniu wskazano również, że unijna judykatura powinna korzystać z doświadczeń amerykańskich.