Przegląd Strategiczny, 2013, nr 1
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Wpływ zachowań korupcyjnych na bezpieczeństwo Polski(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Bil, JacekArtykuł ukazuje wpływ zachowań korupcyjnych na bezpieczeństwo państwa. Autor wskazuje obszary zagrożone przestępczością korupcyjną w Polsce i podejmuje próbę prognozy w odniesieniu do zjawiska korupcji. Szczególny nacisk kładzie na ukazanie zagrożeń, jakie dla bezpieczeństwa państwa wywołuje korupcja polityczna.Item The Police Service as a Guardian of Public Security and Public Order in Contemporary Poland(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Fehler, WłodzimierzPublic safety and public order are fundamental elements of the sphere of internal safety of the State. The presented article, having shown the essence of and interrelationships between public safety and public order, deals with the issues of the role and tasks of the Police service as one of the most important guardians of those aspects of Poland’s internal safety. The principal themes of the study focus on such issues as: the statutory tasks, organisational structures, police authorities, personnel and material assets. Apart from indicating general statutory tasks, the articles shows them also in a broader perspective, in the context of the tasks performed at particular or¬ganisational levels: the central level represented by the National Headquarters, the regional level managed by Provincial headquarters and the local level for which county headquarters and the subordinate police stations and posts are responsible. In showing the Police force as one of the most important entities ensuring public safety and public order, the special tools which Police has at its disposal, namely compact crime prevention squads and anti-terrorist units, have been described as well. Finally, the articles presents the characteristics of the personnel assets (the number of personnel, description of the length of service among particular corps) and material assets (number of vehicles, basic armament, police air-force dislocation and aircraft).Item Polityka banku centralnego a bezpieczeństwo finansowe państwa(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Kraś, IreneuszArtykuł poświęcony jest funkcjonowaniu banku centralnego w sieci bezpieczeństwa finansowego państwa. Charakteryzuje pojęcie bezpieczeństwa, bezpieczeństwa finansowego oraz jego cele. Następnie autor prezentuje bank centralny jako główny podmiot sieci bezpieczeństwa finansowego państwa, przedstawiając jego główne działania. Są one przedmiotem rozważań w dalszej części artykułu. Zaliczamy do nich: funkcję pożyczkodawcy ostatniej instancji, funkcję zapobiegania destabilizacji systemu finansowego (nadzór bankowy), dbałość o bezpieczeństwo i sprawność systemu płatniczego, prowadzenie polityki informacyjnej. Autor odwołuje się do doświadczeń EBC, NBP, Banku Szwecji i Federalnego Banku Niemiec związanych z działalnością w ramach sieci bezpieczeństwa finansowego państwa. W zakończeniu autor stwierdza, że bank centralny powinien pełnić aktywną rolę wiodącą w sieci bezpieczeństwa finansowego państwa.Item Bezpieczeństwo społeczno-ekonomiczne Polski z perspektywy czynnika demograficznego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Rosłon-Żmuda, JoannaW drugiej połowie XX wieku kiedy wzrosło natężenie współzależności w stosunkach międzynarodowych i przyspieszyły procesy globalizacji, bezpieczeństwo przestało być utożsamia ne wyłącznie z wymiarem polityczno-militarnym. Równie ważne dla bezpieczeństwa okazały się inne sfery działalności państwa, jak gospodarka, ekologia, kultura czy społeczeństwo. W każdej z tych dziedzin pojawiają się problemy, które mogą zagrozić bezpieczeństwu państwa. W Polsce jednym z takich problemów są bardzo niekorzystne zmiany demograficzne za¬chodzące w polskim społeczeństwie. Ich negatywne skutki są odczuwalne już obecnie, a w miarę upływu czasu będą się nasilały. Już za około 20 lat będą odgrywały pierwszoplanową rolę w kształtowaniu bezpieczeństwa Polski, w szczególności zaś jego wymiaru społeczno-ekonomicznego.Item Energy Safety: Politics and Diplomacy(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Anokhin, Michael; Grishin, OlegThere is a spectrum of approaches to understanding of the energy safety, policy, and diplo¬macy. Each country draws on the conditions of its power security. Global, regional and local levels of energy safety are identified. Nowadays, this problem is multidirectional and multidi¬mensional. A unique competitive advantage of Russia in the field of energy industry is used for solving its foreign policy issues. This tool will be applied in those cases and in that volume in which it will be necessary for maintenance of national interests. Energy resources and the transit infrastructure of Russia should be used effectively for strengthening of the role and the status of the Russian Federation on the global level.Item Regional Implications of the Arab Spring(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Tarnawski, Marcin2012 revolutions in the Arab world sparked strong worldwide interest, mainly due to the easiness with which long-reigning dictators were renouncing their power. However, the shift of power did not make those who led to overthrowing the tyrants any better off. As the price of free¬dom seems incalculable, it is difficult to assess unequivocally all the costs of the so-called Arab revolutions: the number of people killed and displaced, changes to the size of economies and the standard of living, the impact on both the nearest neighbours and the situation in the region. The purpose of this article is to present the international implications of the Arab Spring. Detailed analysis will focus on the regional context, because the most important changes took place in the the nearest neighbours of these countries. Firstly, the Arab Spring toppled some myths about the changes in the region. Secondly, a change of government that took place in the Libya and Egypt, scared the other leaders in the region. As a result, the rulers undertook measures aimed at reducing social tensions (budget transfers for the poorest). Thirdly, the intervention in Libya showed that the West can intervene militarily in its nearest surroundings, when its interests are threatened.Item O potrzebie badań kultury bezpieczeństwa z perspektywy sytuacji kryzysowej(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Magiera, MaciejNowa filozofia bezpieczeństwa, chęć utrzymania dotychczasowego poziomu konsumpcji, społeczeństwo ryzyka, dynamizacja rzeczywistości, podwyższona świadomość, łatwość w dostępie do informacji przyczyniły się do zawiązania w polskim społeczeństwie potrzeby kompleksowego minimalizowania ryzyk, czyli żądania poszukiwania potencjalnych zagrożeń praktycznie w każdej dziedzinie życia w celu ich identyfikacji i likwidacji. Wydaje się, że wsparciem dla administracji publicznej w spełnieniu tych nowych społecznych oczekiwań może być kultura bezpieczeństwa, ponieważ warunkuje ona działania w sytuacji kryzysowej, wpływa na skuteczność zarządzania kryzysowego i przede wszystkim sprzyja usystematyzowaniu wiedzy, co pozostaje ważne przy słabo ugruntowanej, bowiem ciągle modyfikowanej, teorii. Dzięki odniesieniu się do trzech komponentów kultury bezpieczeństwa (zasobów, organizacji i mentalności) dało się zauważyć, że sprawne przeciwdziałanie sytuacjom kryzysowym będzie niemożliwe bez radykalnej ingerencji w naszą mentalność. Z tej perspektywy kultura bezpieczeństwa wyznacza pewną konwencję, określa zespół norm, zwyczajów regulujących i interpretujących politykę bezpieczeństwa państwa, a to ułatwia dobór, pożądanych przez społeczeństwo, rozwiązań w zarządzaniu kryzysowym.Item Kultura polityczna systemu bezpieczeństwa narodowego(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Trejnis, ZenonKultura polityczna bezpieczeństwa jest ważnym elementem (czynnikiem) każdego systemu bezpieczeństwa narodowego. Określenie kultury politycznej jako koncepcji analitycznej w ba¬daniach problematyki bezpieczeństwa pozostaje w dalszym ciągu niejednoznaczne i sporne. Punktem wyjścia do rozważań nad kulturą systemu bezpieczeństwa będą trzy jej typy: hobbesowska kultura wrogości, locke’owska kultura rywalizacji i kantowska kultura przyjaźni i współpracy. Zdolność do przekształcenia indywidualistycznej kultury rywalizacji w kolektywistyczną kulturę przyjaźni zależy od następujących czynników: współzależności, poczucia wspólnoty losu i homogeniczności.Item Spis treści(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013)Item Od sankcji do sankcji. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Islamskiej Republiki Iranu(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Fiedler, RadosławW artykule omówiono sankcje jako instrument wykorzystywany w polityce USA wobec Iranu. Zarzutami podnoszonymi przez USA wobec Iranu jest wspieranie terroryzmu oraz intensywnie rozwijany program atomowy. Po roku 2006 sankcje zostały nałożone także przez Radę Bezpieczeństwa ONZ oraz embargo UE na zakup irańskiej ropy. Kolejne reżimy sankcji nie doprowadziły ani do zmiany polityki Iranu, ani do zmian politycznych w tym państwie. Ukazano problem skuteczności sankcji, zwłaszcza gdy nie wszystkie państwa godzą się na ich zaostrzenie a władze Iranu są zdeterminowane w dalszym rozwijaniu programu atomowego bez względu na koszty, potępienie i kolejne sankcje.Item Pojęcia imperium i imperializm w nauce o stosunkach międzynarodowych(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Gałganek, AndrzejWbrew pozorom trudno przeprowadzić jednoznaczny rozdział pomiędzy „międzynarodowością” i „imperialnością”. Z jednej strony, z punktu widzenia normatywnej teorii polityki międzynarodowej przekraczanie tej linii wydaje się prowadzić od legitymizacji stosunków międzynarodowych (międzynarodowość) do jej braku (imperialność) i od normalności do wyjątkowości. Z drugiej strony, z historycznego punktu widzenia imperium jest wszechobecną formą uczestnictwa w międzynarodowości świata społecznego. Jedną ze „świętych” zasad w dyskursie o nowożytnym systemie międzynarodowym wydaje się być zakaz imperium. W ostatnich dwudziestu latach pojęcia „imperium” i „imperializm” wróciły do języka analizy stosunków międzynarodowych. Dokonuje się swoista rehabilitacja pojęcia imperium jako jednostki analizy i imperializmu jako praktyki stosunków międzynarodowych. Artykuł przedstawia rozumienie pojęć imperium i imperializm w nauce o stosunkach międzynarodowych i historii stosunków międzynarodowych. Autor omawia często pomijane w nauce o stosunkach międzynarodowych idee i praktyki podzielane przez imperia oraz wpływ jaki zamorskie imperia wywarły na Europę i jej kulturę. Istotnym problemem omawianym przez Autora jest wyjaśnienie braku szczególnego zainteresowania imperializmem w głównych nurtach badawczych w nauce o stosunkach międzynarodowych. Autor przedstawia zatem istotę rozumienia problemu imperializmu w nurtach teoretyzowania o stosunkach międzynarodowych inspirowanych marksowską krytyką kapitalizmu poczynając od W. Lenina i K. Kautskiego przez E.Wood, A. Gunder Franka, I. Wallersteina na M. Hardt, A. Negri oraz teoretykach nowego imperializmu kończąc. W końcowej części artykułu Autor uzasadnia tezę, że sto lat refleksji teoretycznej nad imperium i imperializmem, w której istotne miejsce zajmują także badania prowadzone w drugiej połowie XX w. w formie teorii zależności i analizy systemów-światów, zatoczyło koło powracając na pocz. XXI w. do problemu przemocy i siły w ramach kapitalistycznych stosunków społecznych. Ostatnie wydarzenia w stosunkach międzynarodowych ukazują kłopotliwe związki między ideałem umów społecznych, szczególnie w sferze ekonomicznej a stosowaniem siły militarnej w stosunkach międzynarodowych.Item Kultura polityczna w stanie klęski żywiołowej. Studium przypadku - Fukushima(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Skarżyński, MirosławW artykule przedstawiono rolę kultury politycznej podczas klęski żywiołowej, która dotknęła Japonię w 2011 r. Omówiono genezę i ewolucję mentalności japońskiej. Scharakteryzowano przebieg awarii technicznej w elektrowni Fukushima I, zaistniałej po trzęsieniu ziemi i fali tsunami oraz postępowanie rządu, operatora i pracowników w toku jej usuwania. W podsumowaniu zwrócono uwagę na pozytywne i negatywne aspekty japońskiej polityki oraz świadomości społecznej, które objawiły się podczas rozpatrywanej sytuacji.Item Bezpieczeństwo państwa w świetle teorii dóbr publicznych(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Bryła, JolantaArtykuł stanowi próbę zastosowania teorii dóbr publicznych, zapożyczonej z ekonomii, do analizy bezpieczeństwa państwa jako podmiotu stosunków międzynarodowych i jako gwaranta bezpieczeństwa żyjących w nim ludzi. Zmiana charakteru wielu zagrożeń z państwowych na niepaństwowe wpływa na cechy bezpieczeństwa jako dobra i każe też zadać pytanie o relację między bezpieczeństwem obu rodzajów podmiotów (państwa i ludzi/obywateli). Celem jest ustalenie, jakiego rodzaju dobrem (publicznym, prywatnym, klubowym, wspólnym) jest, lub może być, bezpieczeństwo w każdym z tych przypadków i czy zasadny jest pogląd, że bezpieczeństwo jest dobrem publicznym. Klasyczne definiowanie bezpieczeństwa jako dobra publicznego przestaje być wystarczające w świetle realiów i nie zawsze znajduje uzasadnienie w codziennej praktyce, na każdym poziomie (jednostkowym, narodowym, międzynarodowym) i w każdym sektorze (dziedzinie).Item Słowo wstępne(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Wojciechowski, SebastianItem Workshops on Draft UN Declaration on the human right to Peace, Oswiecim, 16 May 2013(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Potyrała, Anna16 maja 2013 r. w Oświęcimiu odbyła się międzynarodowa konferencja poświęcona prawu do pokoju. Spotkanie zorganizowane zostało z inicjatywy Poznańskiego Centrum Praw Człowieka, Hiszpańskiego Stowarzyszenia Międzynarodowego Prawa Praw Człowieka (hiszp. Asociación Española para el Derecho Internacional de los Derechos Humanos, AEDIDH), Międzynarodowego Obserwatorium Prawa Człowieka do Życia w Pokoju (ang. International Observatory of the Human Right to Peace, IOHRP) oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Orędowników Pokoju (ang. International Association of Peace Messenger Cities), przy współudziale władz Oświęcimia, Płońska, Wielunia i Województwa Małopolskiego. W konferencji, której celem było opracowanie i przyjęcie deklaracji wyrażającej stanowisko ekspertów z Europy Środkowo-Wschodniej, udział wzięły czterdzieści dwie osoby reprezentujące ośrodki akademickie, naukowo-badawcze, instytucje państwowe, fundacje, stowarzyszenia i organizacje pozarządowe z Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Estonii, Polski, Federacji Rosyjskiej, Republiki Czeskiej, a także przedstawiciele władz samorządowych z Oświęcimia, Płońska i Wielunia. Debatę nad prawem do pokoju zakończyło jednomyślne przyjęcie Oświęcimskiej Deklaracji w sprawie prawa człowieka do pokoju.Item Przemoc wobec kobiet kurdyjskich w więzieniach tureckich jako forma tortur de facto usankcjonowanych przez państwo(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Baranowska, Grażyna; Szkudlarek, MagdalenaCelem niniejszego artykułu jest kompleksowe przedstawienie sytuacji kobiet kurdyjskich osadzonych w tureckich więzieniach, bądź przetrzymywanych w aresztach i policyjnych oddziałach antyterrorystycznych w tym państwie, oraz jej przedstawienie w kontekście prawno międzynarodowych zobowiązań Turcji. Tezą, którą autorki starają się udowodnić, jest stwierdzenie, iż tortury oraz inne przejawy nieludzkiego i poniżającego traktowania, na jakie narażone są osadzone, są formą opresji de facto usankcjonowaną przez państwo tureckie. Pierwsza część artykułu poświęcona jest przedstawieniu tła analizowanego problemu, a więc krótkiemu zarysowi konfliktu pomiędzy Republiką Turcji a Partią Pracujących Kurdystanu, roli kobiet w strukturach tej ostatniej, a także pozycji kobiety w społeczności kurdyjskiej. Kolejna część analizy to przybliżenie zobowiązań Turcji, będącej sygnatariuszem większości istotnych dla ochrony praw człowieka dokumentów i deklaracji. Trzecia część artykułu poświęcona jest rzeczywistej sytuacji osadzonych w więzieniach lub przetrzymywanych w aresztach pod pretekstem związków z PKK kobiet pochodzenia kurdyjskiego, oraz wykazaniu rozbieżności, jakie istnieją pomiędzy tą sytuacją a standardami, wynikającymi ze wspomnianych powyżej konwencyjnych zobowiązań Turcji. W końcowej części poniższej analizy, na przykładzie dwóch spraw, jakie toczyły się przeciwko Turcji przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, przeprowadzone zostało studium przypadku, mające wykazać, że omawiany w tym artykule problem stosowania przemocy, w tym na tle seksualnym, przez przedstawicieli tureckich służb bezpieczeństwa i ich bezkarność, pozostaje aktualny, mimo upływu czasu i implementowania przez Turcję zmian w prawodawstwie, które teoretycznie powinny tym zjawiskom zapobiegać.Item Wpływ procesu zmian politycznych w państwach arabskich na politykę zagraniczną Turcji po 2010 roku(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Osiewicz, PrzemysławProces zmian w państwach arabskich, którego początek wyznaczyły protesty w Tunezji na przełomie 2010 i 2011 r., stanowił zaskoczenie nie tylko dla szeroko definiowanej społeczności międzynarodowej, ale także dla najważniejszych graczy w regionach Bliskiego Wschodu oraz Afryki Północnej. Bez wątpienia do tej grupy zaliczyć należy Turcję. Celem niniejszego artykułu jest analiza wpływu procesu zmian w państwach arabskich po 2010 r. na politykę zagraniczną Turcji. Szczegółowej analizie zostały poddane przede wszystkim podstawowe założenia polityki zagranicznej Turcji przed 2010 r. oraz ich późniejsza, ewentualna modyfikacja w obliczu zmian politycznych w świecie arabskim. Na podstawie analizy, autor za nieaktualne uznał dwa z regionalnych celów polityki zagranicznej Turcji: eliminację problemów z państwami w regionie oraz niemożność pełnienia funkcji państwa mediatora w regionie. Konflikt wewnętrzny w Syrii stał się bez wątpienia jednym z przykładów niepowodzenia polityki zagranicznej Turcji. Istotną wadą tureckiej polityki zagranicznej po 2002 r. stanowiło oparcie stosunków na bliskich, osobistych relacjach tureckich polityków z niektórymi autorytarnymi przywódcami państw arabskich. Paradoksalnie, wsparcie procesu przemian w Egipcie, może zagrozić regionalnym aspiracjom Turcji. Pytanie dotyczące atrakcyjności tak zwanego modelu tureckiego dla państw arabskich pozostaje pytaniem otwartym. Chociaż można wskazać przykłady nawiązywania do politycznych doświadczeń Turcji w takich państwach jak Tunezja, Maroko czy Egipt, jest to jeszcze zbyt mało, by można mówić o politycznej miękkiej sile Turcji w regionie.Item Bezpieczeństwo socjalne a wykluczenie społeczne(Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2013) Zakrzewski, StanisławWśród niematerialnych potrzeb ludzkich do najważniejszych, z punktu widzenia polityki społecznej, należy potrzeba bezpieczeństwa. Stąd takim istotnym problemem jest gwarantowanie obywatelom poczucia bezpieczeństwa socjalnego. Choć z jednej strony, rozwój gospodarczy przynosi za sobą wzrost zamożności społeczeństwa, a co za tym idzie, wzrost poczucia bezpieczeństwa socjalnego, z drugiej strony w społeczeństwie nadal występują osoby i grupy, które, z różnych powodów, nie korzystają z owoców owego postępu. Dotyczy to zwłaszcza tych, którzy maja ograniczony dostęp do podstawowych dóbr i usług powszechnie przysługujących. Ta kategoria osób – to osoby wykluczone, czy też marginalizowane społecznie. Dla wykluczenia społecznego najbardziej charakterystyczne są trzy cechy: niski poziom uczestnictwa w życiu społecznym, długotrwałość i niedobrowolność takiej sytuacji, ograniczenie możliwości korzystania z podstawowych praw obywatelskich. Kwestia wykluczenia społecznego od niedawna została uznana przez Unię Europejską za jeden z podstawowych problemów społecznych. Stąd ogłoszenie roku 2010 Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym i podjęcie konkretnych działań w celu ograniczenia tych zjawisk. Daje to nadzieję, że tak w Unii Europejskiej, jak i w Polsce uda się zmniejszyć ilościowe rozmiary wykluczenia społecznego.