Browse
Recent Submissions
Now showing 1 - 5 of 26
- ItemBolesław Pobożny – książę Wielkopolski(2023) Teklik, Krzysztof; Dobosz, Józef. PromotorPrzedmiotem rozprawy doktorskiej jest biografia XIII – wiecznego księcia Wielkopolski – Bolesława Pobożnego. Część pierwsza wprowadza nas w klimat XIII – wiecznej Polski podzielonej na dzielnice. Przedstawione w niej zostały narodziny wielkopolskiej linii Piastów, zmagania Władysława Odonica o ojcowiznę, jak również dzieciństwo i młodość księcia Bolesława Pobożnego. Po tym, jak w 1245 roku został pasowany na rycerza i tym samym uznany za pełnoletniego, rozpoczęła się jego polityczna aktywność. Kolejne podziały Wielkopolski w 1247, 1249 i 1253 sankcjonowały współrządy obu braci (Przemysła I i Bolesława Pobożnego) w Wielkopolsce. Druga część pracy poświęcona jest samodzielnym rządom Bolesława Pobożnego, z uwzględnieniem polityki międzydzielnicowej i zewnętrznej księcia, jego związków z możnymi, rycerstwem i kościołem. Analizie poddano również politykę gospodarczą księcia oraz kulturę i religię na jego dworze. Choć podstawa źródłowa ogranicza możliwości przedstawienia wielu aspektów z życia Bolesława Pobożnego, to wszechstronna analiza materiału dyplomatycznego oraz źródeł narracyjnych i archeologicznych pozwala zobaczyć w księciu władcę wykraczającego poza granice wyznaczone przez wielu jemu współczesnych. Żyjąc w czasach wielkich przemian, doskonale rozumiał znaczenie zakładania miast i wsi na prawie niemieckim, rozwoju immunitetu czy gospodarczej roli klasztorów. Budując ekonomiczne podstawy Wielkopolski i wzmacniając jej potencjał polityczny, miał wielki udział w przezwyciężeniu rozbicia dzielnicowego i królewskiej koronacji swego bratanka – Przemysła II.
- ItemHistoria postsekularna. Wiedza o przeszłości między nauką, polityką a religią(2023) Wiśniewski, Tomasz; Domańska, Ewa. PromotorNiniejsza praca, wychodząca z perspektywy teoretycznej refleksji nad historią, stanowi próbę podjęcia wyzwań badawczych oraz adaptacji osiągnięć, jakie pojawiły się w naukach humanistycznych i społecznych w efekcie dyskusji na temat obserwowanego współcześnie powrotu religii lub/i jej nowej widzialności w sferze publicznej. Autor rozpatruje historię jako dyscyplinę znajdującą się pod silnym oddziaływaniem często rozbieżnych celów i interesów nauki, polityki i religii. Celem pracy jest zidentyfikowanie, ukazanie i przeanalizowanie zmian, jakie zachodzą we współczesnym myśleniu historycznym na skutek „zwrotu postsekularnego”, który manifestuje reakcję globalnej akademii na te zjawisko. Autor bada możliwe do uchwycenia w teorii historii „momenty postsekularne”, a także próbuje sformułować kategorie badawcze dla perspektywy, którą roboczo określa jako „historię postsekularną”. Autor udowadnia, że historia potrafi samodzielnie formułować stanowiska wobec zachodzących obecnie przemian społecznych, politycznych i kulturowych oraz wynikających z nich wyzwań. Praca sytuuje się w obrębie teorii historii, historii historiografii, historii intelektualnej i metodologii historii. Ważnym jej aspektem są tropiące kryptoteologiczne wątki analizy pisarstwa Haydena White’a, Dominicka LaCapry i Dipesha Chakrabarty’ego, a także zbudowane przez Autora kategorie badawcze: wydarzenia postsekularnego oraz postsekularnego reżimu historyczności
- ItemDozory kościelne i reprezentacje parafialne w archidiecezji poznańskiej w latach 1875 – 1935(2023) Rogoziński, Tomasz; Matusik, Przemysław. PromotorW dotychczasowej historiografii podejmującej tematykę dziejów Kościoła całkowitą niemal „białą plamę” stanowią badania dotyczące udziału świeckich w życiu wspólnoty kościelnej. Centralnym zagadnieniem są nadal dzieje instytucji oraz badania dotyczące duchowieństwa. W odniesieniu do historii archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej niemal nieznany jest fakt istnienia od 1875 roku narzuconych przez władze pruskie struktur Dozorów kościelnych (niem. Kirchenvorstände) i Reprezentacji parafialnych (niem. Gemeindevertretungen), zajmujących się zarządem majątku kościelnego. Co ciekawe, swoje zadania spełniały w ramach ustawy - z pewnymi zmianami, także po wojnie aż do roku 1935. W skład Dozorów wchodził rządca parafii czyli proboszcz oraz – co istotne - wierni świeccy, wybierani w tajnych wyborach przez pełnoletnich mężczyzn należących do parafii i spełniających określone warunki wyborcze. Wybierano natomiast niezależnych finansowo mężczyzn, którzy ukończyli 30 rok życia w liczbie proporcjonalnej do wielkości parafii. Reprezentacja stanowiąca „ciało nadrzędne” całkowicie składała się z osób świeckich, wybieranych na tych samych zasadach jak w przypadku pierwszej z wymienionych korporacji, jednak w stosunku liczbowym 3 do 1. Wprowadzenie takiego sytemu zarządu majątkiem kościelnym było zmianą bez mała rewolucyjną. Dozory kościelne i Reprezentacje parafialne narzucone Kościołowi przez władze pruskie, budzą szereg istotnych pytań badawczych. Przede wszystkim chodzi tu o sposób ich powołania i wdrożenie wspólnot parafialnych do funkcjonowania w nowym systemie. Po drugie niezwykle ciekawe pytanie dotyczy członków korporacji, czyli środowisk społecznych, z których się rekrutowali, aktywności na innych płaszczyznach rozbudowanego przecież w Poznańskiem życia organizacyjnego. Wreszcie ostatnia kwestia dotyczy funkcjonowania dozorów i reprezentacji jako organów zarządu majątku kościelnego, ich relacji z rządcami parafii i organami zarządu archidiecezji, a także z władzami państwowymi. Wydaje się, że podjęte badania mają istotne znaczenie nie tylko dla rozpoznania nieznanego aspektu życia kościelnego w Poznańskiem drugiej połowy XIX i pierwszych dziesięcioleci XX wieku. Mają także znaczenie dla badań nad elitami lokalnymi społeczeństwa poznańskiego oraz kształtowaniem się kultury organizacyjnej i obywatelskiej w tej dzielnicy. Ciekawym zjawiskiem jest też funkcjonowanie pruskiej ustawy, w zmodyfikowanej formie, po odrodzeniu się państwa polskiego. Dozory Kościelne i Reprezentacje parafialne są ważną częścią historii kościoła, oraz poszczególnych parafii archidiecezji poznańskiej w XIX i na początku XX wieku. Zrozumienie ich działalności na polu odpowiedzialności za zarząd majątkiem kościelnym, pomaga uświadomić sobie jak szeroki był zakres zaangażowania świeckich w kościele. Zdaję sobie sprawę, że podjęty temat został jedynie zarysowany i domaga się dalszych badań, autor ma nadzieję kontynuować w przyszłości podjęte problemy i zagadnienia.
- ItemProblem tożsamości narodowej w ego-narracjach Michała Kleofasa Ogińskiego(2023) Gumper, Małgorzata; Julkowska, Violetta. PromotorRozprawę doktorską pt. Problem tożsamości narodowej w ego-narracjach Michała Kleofasa Ogińskiego rozpoczyna biografia polityczna Michała Kleofasa Ogińskiego. Następnie wprowadzone zostaje pojęcie "narodu Konstytucji majowej" - autorka dowodzi, że zmiany zapoczątkowane przez reformy Sejmu Wielkiego (1788-1792) wpłynęły jednocząco na wszystkie stany społeczne Rzeczypospolitej. Badaniu zostały poddane pamiętniki Michała Kleofasa Ogińskiego: Pamiętniki o Polsce i Polakach od r. 1788 aż do końca r. 1815 (cztery tomy) oraz Observations sur les evenemens arrives en Pologne depuis la fin de Novembre 1830 (materiał dotąd niepublikowany). Autorka wprowadza pojęcie « prawd pamięci », które oznacza, że przez wspomnienia przemawiają prywatne przeżycia wspominającego z przeszłości. Proponuje nową kategoryzację wspomnień : wspomnienia z życia codziennego; wspomnienia o zaburzeniach norm w codzienności; wspomnienia wydarzeń przełomowych; wspomnienia o randze « kasaty tożsamości ». Rozbiory Rzeczypospolitej zalicza do oficjalnej « kasaty tożsamości » narodu. Największy wpływ na takie wspomnienia mają dominanty – najważniejsze wydarzenia z przeszłości. Dla analizy i interpretacji tekstu autorka stworzyła « technikę kontekstów i znaczeń » - należy odnieść się do szerokiego kontekstu całego tekstu, a także bardzo szczegółowo analizować znaczenie zwrotów i wyrazów. W części praktycznej rozprawy dokonuje analizy i interpretacji wybranych fragmentów materiału. We wnioskach wykazuje, że dzięki Konstytucji 3 Maja Michał Kleofas Ogiński uważał całe społeczeństwo za polski naród i nigdy nie zaakceptował « kasaty tożsamości » po rozbiorach.
- ItemDzieje muzeów regionalnych na Pomorzu Zachodnim do 1945 roku(2023) Skrzypek, Ignacy; Sikorski, Dariusz. PromotorIstotną częścią opracowania jest przedstawienie rozwoju i działalności pomorskich muzeów regionalnych od schyłku XIX w. aż do 1945 r. na terenie Pomorza Zachodniego, a następnie losy tych muzeów w wyniku działań wojennych i bezpośrednio po II wojnie światowej. W każdej siedzibie powiatu a nieraz w większych miastach nie będących siedzibami urzędów powiatowych, znajdowały się regionalne „Heimatmusea” podlegające Starostom, Magistratowi lub społecznie działającym towarzystwom regionalnym. Były też muzea szkolne i wiejskie. W pierwszej części pracy zostały przedstawione początki zbieractwa i kolekcjonerstwa prywatnego do XIX w., omówione źródła archiwalne i drukowane, a także stan badań nad muzealnictwem pomorskim oraz sytuacja muzealnictwa na tle niemieckiej polityki kulturalnej w prowincji pomorskiej. Ważnym zagadnieniem jest zjawisko powstawania towarzystw historycznych i ich rola w niemieckiej kulturze i nauce w XIX i początkach XX w. Generalnie muzea regionalne na Pomorzu Zachodnim zaczęły powstawać po I wojnie światowej, chociaż wiele z nich swoją organizacją sięga początków XX w. Nieliczne, jak Lębork, Pyrzyce czy Koszalin, organizowały się w końcu XIX w. Na obszarze rejencji Szczecińskiej i Koszalińskiej istniało za czasów niemieckich 30 muzeów regionalnych, z tym że w tej liczbie ujmuje się 3 muzea w Kołobrzegu, 2 w Pyrzycach, czy też małe muzeum w Goleniowie, miejskie w Policach i Dąbiu oraz muzealną izbę szkolną w Wolinie.