Doktoraty (WPiA)

Permanent URI for this collectionhttps://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/776

Browse

Now showing 1 - 20 of 246

Kontrola systemów automatycznego decydowania stosowanych w postępowaniu administracyjnym
(2025) Gontarz, Igor; Piątek, Wojciech. Promotor
Rozprawa dotyczy postępowań administracyjnych z wykorzystaniem zautomatyzowanych systemów podejmowania decyzji. Podjęto w niej próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób można kontrolować takie systemy, aby zapewnić gwarancje przysługujące jednostce. W oparciu o prawo krajowe i unijne, autor proponuje modele kontroli sprawowanej przez różne podmioty, takie jak sądy, organy odwoławcze, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych oraz organ nadzoru rynkowego w rozumieniu Aktu o sztucznej inteligencji. Każdy z tych modeli oceniany jest pod kątem zdolności do ochrony wartości leżących u podstaw procedury administracyjnej. W rozprawie poddano analizie przykłady z krajowego i zagranicznego porządku prawnego, wskazując na zagrożenia związane z ograniczeniem czynnika ludzkiego oraz na przepisy, które mogą wymagać modyfikacji. Główną tezą pracy jest konieczność wprowadzenia kontroli jeszcze przed zastosowaniem systemu w działaniach administracyjnych. Rozważania prowadzą do wniosku, że kontrola sądowa i instancyjna powinna być uzupełniona o mechanizmy prawne oceniające cały system, a nie tylko pojedyncze sprawy. Ponadto, gwarancje indywidualne w postępowaniu administracyjnym powinny zostać wzmocnione przez gwarancje zbiorowe, chroniące społeczeństwo jako całość. The dissertation explores administrative proceedings involving automated decision-making systems. It examines how such automation can be controlled to uphold individual guarantees. Based on national and EU law, the author proposes control models exercised by courts, appeal bodies, the President of the Personal Data Protection Office, and a market surveillance authority under the AI Act. Each model is assessed for its ability to safeguard values central to administrative procedures. The analysis draws on domestic and foreign cases to identify risks of limiting human involvement and suggests procedural rules that may require adaptation. The central thesis emphasizes the need for prior control before implementing automated systems. The considerations lead to the conclusion that judicial and instance review should be supplemented by legal mechanisms assessing entire systems, not just individual cases. Furthermore, individual rights in administrative proceedings should be supported by collective guarantees to protect society as a whole.
Pojęcie praktyki i jego użycie w polskich aktach normatywnych, w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego oraz w prawoznawstwie
(2025) Rzepiński, Wojciech Robert; Smolak, Marek. Promotor; Dybowski, Maciej. Promotor pomocniczy
W rozprawie doktorskiej prowadzona jest analiza użycia pojęcia praktyki w polskich aktach normatywnych, w orzecznictwie TK oraz w prawoznawstwie, a co za tym idzie pojmowania praktyk na tych polach. Innymi słowy, problemem badawczym podjętym w rozprawie jest próba odpowiedzi na pytanie, jak – w jaki sposób, realizując jakie funkcje, jakiego typu formułując twierdzenia – używa się pojęcia praktyki w tych przedmiotach analizy. Praca została podzielona na trzy części. Część I obejmuje dwa rozdziały poświęcone analizie użycia pojęcia praktyki w polskich aktach normatywnych oraz analizie użycia tego pojęcia w uzasadnieniach orzeczeń TK. Część II obejmuje sześć rozdziałów, w których odtwarzane są sposoby rozwiązywania problemów teoretycznoprawnych dotyczących reguł prawnych przy użyciu pojęcia praktyki przez wybranych autorów. Część III tworzą dwa rozdziały, w których uporządkowane zostały poczynione w dwóch wcześniejszych częściach. Przedstawione zostały w niej wnioski dotyczące sposobów użycia pojęcia praktyki w kontekstach prawnych. Zaproponowane zostało wyjaśnianie pojęcia praktyki w kategoriach narzędzia służącego charakteryzowaniu aktywności określonych podmiotów, budowaniu argumentacji w toku podejmowania decyzji stosowania prawa oraz pozwalającego wyjaśniać naturę prawa. W ostatnim rozdziale przedstawione zostały ustalenia dotyczące pojęcia praktyki prawniczej. The doctoral dissertation analyzes the use of the concept of practice in Polish normative acts, in the case law of the Constitutional Tribunal (TK), and in legal theory, and, as a result, the understanding of practices in these areas. In other words, the research problem addressed in the dissertation is an attempt to answer the question of how – in what way, by fulfilling which functions, and formulating which types of statements – the concept of practice is used in these subjects of analysis. The dissertation is divided into three parts. Part I consists of two chapters dedicated to the analysis of the use of the concept of practice in Polish normative acts and the analysis of its use in the reasoning of TK rulings. Part II includes six chapters, where the methods of solving theoretical problems concerning legal rules by selected authors are reproduced. Part III consists of two chapters, where the findings made in the previous two parts are organized. This part presents conclusions regarding the ways in which the concept of practice is used in legal contexts. It proposes explaining the concept of practice in terms of a tool used to characterize the activities of certain entities, to build arguments in the process of decision-making in the application of law, and to help explain the nature of law. The final chapter presents conclusions concerning the concept of legal practice.
Profil kognitywny eksperta kryminalistyki
(2025) Ignaszak, Mateusz; Matuszewski, Szymon. Promotor
Opinia biegłego jest kluczowym dowodem w sprawach sądowych, jednak obecny model selekcji biegłych nie gwarantuje wysokiej jakości opinii. Aby zminimalizować błędy w pracy biegłych, stosuje się różne narzędzia selekcyjne, takie jak analiza CV, testy osobowości, wywiady, a także testy zdolności poznawczych. Celem pracy była analiza, czy istnieje profil kognitywny eksperta kryminalistyki, który określa zdolności poznawcze sprzyjające wykonywaniu zadań związanych z porównywaniem śladów kryminalistycznych. Badano również, czy istnieją zdolności poznawcze uniwersalne dla wszystkich ekspertów oraz specyficzne dla poszczególnych specjalności. W badaniu uczestnicy rozwiązywali testy mierzące zdolności poznawcze, a następnie zadania z zakresu porównywania podpisów i śladów daktyloskopijnych. Stwierdzono korelacje istotne statycznie. Wyniki badań sugerują, że dzięki odpowiedniej selekcji kandydatów na biegłych możliwe jest wybranie osób z lepszymi predyspozycjami poznawczymi, które będą rzadziej popełniały błędy w zadaniach z zakresu porównywania śladów kryminalistycznych. W przyszłości warto rozszerzyć badania o profile kognitywne ekspertów z innych dziedzin kryminalistyki. The expert opinion is one of the most important means of evidence. The current model of expert witnesses does not guarantee the high quality of their opinions. In order to minimize the number of mistakes made at each stage of expertise, candidates for forensic experts are selected using tools such as biographical data analysis (CV), personality tests, preliminary tasks, and questionnaire interviews. The main research objective of this thesis was to find an answer to the question of whether there is a cognitive profile of a forensic expert that would determine cognitive abilities crucial to the performance of evidence comparison. In addition, this work sought an answer to the question of whether there are cognitive abilities that are universally beneficial (i.e. for experts in every forensic discipline) and abilities that are specifically beneficial (i.e. for experts in certain specialties). In the study probands solved tests measuring cognitive abilities as well as fingerprint and signature comparison tasks. Significant correlations were observed. The results of the study suggest that with the proper selection of candidates for forensic experts, it is possible to select people with better cognitive aptitude who will make mistakes less often in evidence examinations. In future studies, research should be conducted towards determining the cognitive profiles of experts in other fields of forensic science.
Koncepcja interesu grupy spółek oraz jej zastosowanie w polskim porządku prawnym na przykładzie ochrony wspólników mniejszościowych spółki zależnej
(2025) Buszkiewicz, Mateusz; Grykiel, Jarosław. Promotor
Rozprawa doktorska analizuje ochronę wspólników mniejszościowych spółki zależnej w kontekście polskiej regulacji grup spółek opartej na koncepcji ich interesu. Autor bada nowe środki ochrony wynikające z nowelizacji KSH oraz ich wpływ na dotychczasowe mechanizmy. Główna teza wskazuje, że obecne regulacje nie zapewniają wystarczającej ochrony wspólników mniejszościowych. Praca obejmuje analizę rozwoju prawa grup spółek w UE i w Polsce, a także porównanie różnych modeli prawnych, w tym inspiracji rozwiązaniami francuskimi. Autor omawia strukturalne cechy grup spółek, ich powstawanie oraz kluczowe założenia przyjętego modelu. Szczegółowo analizuje wpływ koncepcji interesu grupy na ochronę praw majątkowych i korporacyjnych wspólników mniejszościowych oraz możliwość ich wystąpienia ze spółki. Rozprawa ocenia skuteczność wprowadzonych regulacji i wskazuje na ich potencjalne niedoskonałości. The dissertation analyzes the protection of minority shareholders of a subsidiary in the context of Polish regulation of groups of companies based on the concept of their interest. The author examines the new protection measures resulting from the amendments to the CCC and their impact on the existing mechanisms. The main thesis indicates that the current regulations do not provide sufficient protection for minority shareholders. The work includes an analysis of the development of the law of groups of companies in the EU and Poland, as well as a comparison of different legal models, including inspiration from French solutions. The author discusses the structural features of company groups, their formation and the key assumptions of the adopted model. He analyzes in detail the impact of the group interest concept on the protection of property and corporate rights of minority shareholders and the possibility of their withdrawal from the company. The dissertation evaluates the effectiveness of the introduced regulations and points out their potential imperfections.
Zobowiązania in solidum w świetle założeń metodologicznych poznańsko-szczecińskiej szkoły teorii prawa
(2025) Klaczak, Piotr; Mularski, Krzysztof. Promotor
W polskim systemie prawnym przyjęto tzw. zasadę formalnego źródła solidarności, zgodnie z którą zobowiązanie jest solidarne tylko wtedy, gdy wynika to z ustawy lub z czynności prawnej. W związku z tym powstaje problem kwalifikowania sytuacji, w których brak jest tak rozumianego źródła solidarności, a mimo to wierzyciel może domagać się spełnienia całości świadczenia od każdego z dłużników, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z nich zwalnia pozostałych. W orzecznictwie i doktrynie stworzono konstrukcję zwaną „zobowiązania in solidum” dla rozwiązywania problemów pojawiających się właśnie na tle tego typu sytuacji. W pracy doktorskiej przedstawiona została geneza konstrukcji zobowiązań in solidum z zarysowaniem zarówno kontekstu historycznoprawnego, jak i prawnoporównawczego. Następnie konstrukcję tę poddano możliwie szczegółowej analizie przy wykorzystaniu narzędzi metodologicznych właściwych dla Poznańsko-Szczecińskiej Szkoły Teorii Prawa. Takiej samej analizie poddano instytucję solidarności biernej, a następnie dokonano odpowiednich porównań. Ostatecznie przyjęto, że zobowiązania in solidum stanowią specyficznie rozumiany zbieg norm indywidualnych i konkretnych. Dla sformułowania tych wniosków konieczne było sięgnięcie do rozważań dotyczących zbiegu norm prawnych prowadzonych zarówno w teorii prawa, jak i w doktrynie prawa karnego. Po dokonaniu ustaleń o charakterze teoretycznym i ogólnym przedstawiono najważniejsze przypadki kwalifikowane w doktrynie jako zobowiązania in solidum. Szczególną uwagę poświęcono zagadnieniu współodpowiedzialności odszkodowawczej wielu podmiotów za jedną szkodę. W tym kontekście konieczne okazały się rozważania dotyczące pewnych fundamentalnych dla odpowiedzialności odszkodowawczej zagadnień, takich jak sposób rozumienia szkody czy koncepcja adekwatnego związku przyczynowego. Każde z podejmowanych zagadnień rozważane było w kontekście specyfiki wynikającej z występowania więcej niż jednego podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody. Na tle współodpowiedzialności odszkodowawczej wielu podmiotów za jedną szkodę analizie poddano problem dopuszczalności stosowania przepisów o solidarności dłużników do zobowiązań in solidum. Poczynione ustalenia posłużyły do sformułowania ogólnych wniosków o niedopuszczalności stosowania tychże przepisów do analizowanej konstrukcji. W rozprawie przedstawiono również problemy pojawiające się w innych sytuacjach kwalifikowanych w doktrynie jako zobowiązania in solidum. Szczególnie wiele miejsce poświęcono sytuacji, w której in solidum odpowiadają podmioty zobowiązane na podstawie odpowiedzialności odszkodowawczej oraz bezpodstawnego wzbogacenia. Analizie poddano również m.in. współodpowiedzialność dłużnika rzeczowego i osobistego. Przeprowadzone analizy pozwoliły zrekonstruować teoretyczny model zobowiązań in solidum sformułowany w języku właściwym dla analitycznej teorii prawa. Tak zarysowana konstrukcja umożliwiła z kolei rozwiązanie wielu szczegółowych problemów pojawiających się na tle poszczególnych przypadków kwalifikowanych w doktrynie jako zobowiązania in solidum. W konsekwencji wyprowadzono również wniosek o niedopuszczalności stosowania przepisów o solidarności dłużników do zobowiązań in solidum. Jednocześnie zaproponowano rozwiązywanie pojawiających się na tym tle problemów w oparciu o przedstawioną w pracy koncepcję. The Polish legal system has adopted the so-called principle of a formal source of solidarity according to which an obligation is joint and several only when it results from an act or a legal transaction. In connection with this a problem arises how to qualify situations where there is no a source of solidarity thus understood, and yet a creditor may demand a full performance of the obligation from each of debtors, and a satisfaction of the creditor by any of them discharges the others from it. In the jurisdiction and in the doctrine it was created a legal construction called „obligations in solidum” to solve problems arising just in relation to this type of situations. In the PhD thesis the origin of the legal construction of obligations in solidum was presented as well as both the historical and legal context and the legal and comparative one were outlined. Following the construction was submitted for as thorough analysis as possible using methodological tools specific for the Poznań-Szczecin School of Legal Theory. The institution of passive solidarity was subject to the same analysis, and afterwards appriopriate comparisons were made. Finally it was assumed that obligations in solidum are a specifically understood concurrence of individual and concrete legal norms. In order to formulate the conclusions it was necessary to refer to considerations regarding the concurrence of legal norms carried out both in the legal theory and in the doctrine of criminal law. After reaching the findings of a theoretical and general nature the most important cases, which are qualified in the doctrine as obligations in solidum, were presented. The particular attention was paid to the issue of a co-liability of many entities for one damage. In this connection it was necessary to consider some issues which are fundamental for liability for damages such as the way of understanding a damage or the concept of the adequate casual nexus. Each of the issues discussed was considered in the connection with specificity resulting from the presence of more than one entity which are obliged to redress a damage. In relation to a co-liability of many entities for one damage the admissibility of application of provisions on joint and several liability of debtors to obligations in solidum was submitted for analysis. The findings reached were used to formulate general conclusions on the inadmissibility of application of these provisions to the analyzed construction. In the thesis problems arising in other situations, which are qualified in the doctrine as obligations in solidum, were also presented. Especially a lot of attention was paid to a situation in which obliged entities are liable in solidum on the basis of liability for damages and of an unjust enrichment. Among other things a co-liability of a mortgager and of a personal debtor was also subject to analysis. The conducted analyses allowed to reconstruct a theoretical model of obligations in solidum which is formulated in the language specific to the analytical legal theory. Such an outlined construction allowed in turn to solve many specific problems arising in relation to individual cases which are qualified in the doctrine as obligations in solidum. In the result the conclusion of the inadmissibility of application of provisions on joint and several liability of debtors to obligations in solidum was also drawn. At the same time it was proposed on the basis of the concept presented in the thesis to solve problems arising in this context.
Prawa wydawców prasy w Unii Europejskiej. Gwarancje dostępu do informacji i pluralizmu mediów
(2024) Kowala, Michalina; Klafkowska – Waśniowska, Katarzyna. Promotor; Lebois, Audrey. Promotor
Głównym założeniem niniejszej rozprawy jest ocena praw wydawców prasy z art. 15 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym (Dyrektywa CDSM) w kontekście dostępu do informacji i pluralizmu mediów, rozumianych jako elementy wolności wypowiedzi i informacji. Przeprowadzane badania dostarczają odpowiedzi na pytanie o to, jakie rozwiązania przyjmowane na etapie implementacji i stosowania prawa służą osiąganiu równowagi między ochroną interesów wydawców a koniecznością zapewnienia swobodnego przepływu informacji i ochrony pluralizmu mediów. Przekrojowe studium nowej regulacji pozwala ocenić, czy przyznanie wydawcom praw wyłącznych co do wykorzystania publikacji prasowych może przyczynić się do osiągnięcia celów wykraczających poza zakres prawa autorskiego i praw pokrewnych takich jak ochrona pluralizmu mediów czy dostępu do informacji. Wybór tematu badawczego uzasadniony jest jego aktualnością i znaczeniem z perspektywy praw użytkowników Internetu do dostępu do informacji. Opracowanie obejmuje analizę pojęcia publikacji prasowej i prawa pokrewnego wydawców prasy wprowadzonych w dyrektywie CDSM, jak również pierwszej w UE, francuskiej implementacji prawa wydawców oraz polskiej, ostatniej w UE implementacji. Analiza została wzbogacona o odniesienia do implementacji art. 15 w Hiszpanii, Włoszech i Belgii co pozwoli na kompleksową ocenę praw wydawców w tym specyficznym kontekście. W pracy zastosowano formalno-dogmatyczną metodę badawczą z elementami metody prawnoporównawczej. Przeprowadzone badania w istotnej mierze dotyczą prawa UE. Analiza, uwzględniająca jego specyfikę, opiera się o studium prawa pierwotnego oraz prawa wtórnego, obejmującego liczne dyrektywy dotyczące prawa autorskiego i praw pokrewnych, co pozwala nakreślić zakres harmonizacji w tym obszarze. Ocena praw wydawców w szczególnym kontekście dostępu do informacji i pluralizmu mediów została przeprowadzana w oparciu o kryteria wypracowane na podstawie analizy przepisów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Karty Praw Podstawowych UE oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ujęcie prawa autorskiego i praw pokrewnych w pracy jest systemowe i obejmuje szerszy kontekst relacji z prawami fundamentalnymi, prawem mediów i komunikacji społecznej a także perspektywy rynkowe odnośnie funkcjonowania sektora prasowego i metod rozpowszechniania informacji. Rozprawa doktorska jest rezultatem badań prowadzonych w ramach Stypendium Rządu Francuskiego na pobyty we francuskich ośrodkach naukowych. Z tego względu, oraz biorąc pod uwagę międzynarodowy zakres badań, jest ona napisana w języku angielskim. Badania przeprowadzone w ramach rozprawy doktorskiej stanowią wkład w rozwój nauki prawa autorskiego w kontekście dyskusji o relacji między wprowadzaniem nowych praw wyłącznych a zapewnianiem dostępu do informacji, o osiąganiu, w ramach ustawodawstwa prawnoautorskiego celów wykraczających poza ten obszar, takich jak ochrona pluralizmu mediów, czy o wyzwaniach dla prawa autorskiego i praw pokrewnych z perspektywy rozwoju nowych technologii. The assessment of the related rights of press publishers from art.15 of the Directive (EU) 2019/790 of the European Parliament and of the Council of 17 April 2019 on copyright and related rights in the digital single market (CDSM Directive) in the context of access to information and media pluralism, understood as the elements of freedom of expression and information, constitutes the main purpose of this dissertation. The research provides an answer to the question of what solutions adopted at the stage of implementation and application of the publishers’ rights can serve to achieve a balance between protection of publishers' interests and the need to ensure the free flow of information and to protect media pluralism. A cross-sectional study of the new law allows the determination whether granting publishers the exclusive rights as regards the use of press publications may contribute to the achievement of the objectives beyond the scope of copyright and related rights, such as protection of media pluralism or access to information. The choice of the research subject is justified by its topicality and importance from the perspective of Internet users' rights to access to information. The study encompasses the analysis of the provisions from articles 2(4) and 15 of the CDSM Directive, their French implementation, being the first in the European Union and the Polish, the last implementation. The analysis, provided in this dissertation is enriched by some references to the implementations of art. 15 of the CDSM in Spain, Italy and Belgium, which allows the comprehensive assessment of the said rights in this specific context. In the dissertation, the formal-dogmatic research method with the elements of the comparative method are used. The study conducted concerns to a large extent the EU law. The analysis, taking into account its specificity, is based on the study of primary and secondary law, including numerous directives on copyright and related rights, which allows the scope of harmonisation in this area to be outlined. The assessment of the publishers' rights in the specific context of access to information and media pluralism was carried out on the basis of criteria developed through the analysis of the provisions of the European Convention on Human Rights, the EU Charter of Fundamental Rights and the case law of the European Court of Human Rights and the Court of Justice of the European Union. The approach to copyright and related rights is systemic and covers the broader context of the relationship with fundamental rights, media and social communication law as well as market perspectives on the functioning of the press sector and methods of dissemination of information. The dissertation is the result of research conducted in the framework of the French Government Scholarship for stays in the French research centers. For this reason, and given the international scope of the research, it is written in English. This dissertation constitutes a contribution to the development of research on copyright. It is important in the context of discussions about the relationship between extending exclusive rights and providing access to information, about achieving, by using the tools from the area of copyright and related rights, the goals going beyond this area, such as protection of media pluralism, or about the challenges for copyright from the perspective of the development of new technologies.
Status prawny działalności pszczelarskiej
(2024) Różański, Krzysztof; Budzinowski, Roman. Promotor
Cel pracy stanowi określenie statusu prawnego działalności pszczelarskiej i udzielenie odpowiedzi pytanie: czy ochrona i wsparcie tej działalności przez prawodawcę są wystarczające? Realizacja tak określonego celu, uzasadniała przyjęcie trzech następujących założeń wyjściowych: a) działalność pszczelarska z perspektywy agrobiologicznej stanowi jeden z rodzajów działalności rolniczej i chociażby z tego względu powinna być traktowana przez ustawodawcę w sposób uprzywilejowany; b) ze względu na swoisty charakter działalności pszczelarskiej oraz funkcje jakie pełni ona dla gospodarki (w tym przede wszystkim rolnictwa) i środowiska, działalność ta powinna być w szczególny sposób chroniona oraz wspierana przez ustawodawcę; c) realizacja celu pracy wymaga przeanalizowania prawodawstwa unijnego, wybranych państw członkowskich UE oraz ustawodawstwa krajowego. W pracy została sformułowana następująca hipoteza badawcza: działalność pszczelarska stanowi jeden z rodzajów działalności rolniczej, która jest wprawdzie w coraz większym stopniu chroniona i wspierana przez prawodawcę, aczkolwiek zarówno stopień jej ochrony jak i wsparcia jest wciąż niewystarczający. Przeprowadzone w dysertacji rozważania potwierdziły trafność postawionej hipotezy badawczej. The aim of the work is to determine the legal status of apicultural activity and to answer the question: is the protection and support of this activity by the legislator sufficient? The realisation of such a defined objective justified the adoption of the following three initial assumptions: a) the apicultural activity, from the agrobiological perspective, is one of the types of agricultural activity and, at least for this reason, should be treated by the legislator in a privileged way; b) due to the specific nature of the activity of apicultural activity and the functions it provides for the economy (including, above all, agriculture) and the environment, this activity should be specifically protected and supported by the legislator; c) the realisation of the objective of the work requires the analysis of the legislation of the EU, selected EU Member States and national legislation. The following research hypothesis was formulated in the dissertation: the apicultural activity is one of the agricultural activities which, although it is increasingly protected and supported by the legislator, both the degree of its protection and support is still insufficient. The considerations carried out in the dissertation confirmed the accuracy of the research hypothesis.
Ochrona prawa do prywatności w polskim procesie karnym, w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
(2024) Dobrzańska, Sara; Gerecka-Żołyńska, Anna. Promotor
Niniejsza rozprawa poświęcona jest problematyce ochrony prawa do prywatności w polskim procesie karnym, w świetle orzecznictwa dwóch europejskich sądów: Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W pracy badaniu poddano kształt podstawowych instytucji procesu karnego, które pozostają w ścisłym związku ze sferą prywatną jednostek, przez pryzmat standardu europejskiego, zdekodowanego w oparciu o orzecznictwo ETPC i TSUE. Podjęte rozważania dowodzą, że obecny kształt normatywny regulacji karnoprocesowej, w części, nie pozostaje zgodny z europejskimi standardami dopuszczalności ograniczenia analizowanego prawa jednostki. Drugim, ze zidentyfikowanych źródeł naruszeń prawa do prywatności w procesie karnym, jest wadliwa praktyka organów stosujących prawo. Niedoskonałym, choć cennym narzędziem do konwalidowania aktualnego stanu rzeczy, wydaje się być upowszechnienie znajomości orzecznictwa sądów europejskich, zarówno wśród organów tworzących jak i stosujących prawo a przede wszystkim uwzględnianie a nie ignorowanie wskazań z niego płynących. This dissertation addresses the issue of the protection of the right to privacy in Polish criminal process, in the light of the case law of two European courts: the European Court of Human Rights and the Court of Justice of the European Union. The dissertation examines the shape of the fundamental institutions of the criminal process, which are closely related to the private sphere of individuals, through the prism of the European standard, decoded based on the case law of the ECHR and the CJEU. The considerations undertaken prove that the current normative shape of criminal procedural regulation is, partially, not consistent with European standards of admissibility of limiting the analyzed individual right. The second identified source of violations of the right to privacy in criminal proceedings is the faulty practice of law enforcement authorities. An imperfect, although valuable tool for validating the current state of affairs seems to be the dissemination of knowledge of the case law of European courts, both among the bodies creating and applying the law and, above all, the taking into account and not ignoring the indications coming from it.
Ustanowienie zastawu umownego na prawach udziałowych nieinkorporowanych w papierach wartościowych materialnych
(2024) Wojech, Tomasz; Sokołowski, Tomasz. Promotor
Rozprawa stanowi opracowanie z zakresu prawa rzeczowego zagadnienia ustanowienia w drodze umowy zastawu na prawach udziałowych nieinkorporowanych w tradycyjnych (materialnych) papierach wartościowych. Praktyczne wykorzystanie zastawu na prawach względnych w postaci praw udziałowych jest duże, ponieważ spółki są strukturami służącymi prowadzeniu działalności gospodarczej, a prawa udziałowe w tych spółkach są nośnikami wartości rynkowej, stanowiąc ważne zabezpieczenie dla wierzycieli. Charakter prawny umowy o ustanowienie zastawu na prawach udziałowych niepowiązanych z papierami wartościowymi materialnymi nie był dotychczas przedmiotem odrębnego opracowania. Zagadnienie ma doniosłe znaczenie na gruncie teorii prawa, rozważań dogmatycznych i praktyki obrotu gospodarczego. W pracy szczegółowo przedstawiono: uzasadnienie wyboru tematu i jego praktyczne znaczenie, uwagi terminologiczne w zakresie kluczowych pojęć, scharakteryzowano cechy przedmiotu obciążenia i cechy umowy o ustanowienia zastawu na prawach udziałowych niepowiązanych z nośnikiem materialnym, zakres czynności dodatkowych (tzw. konstytutywnych czynności następczych względem zgodnych oświadczeń woli), a nadto przedstawiono wnioski pracy. Praca stanowi również wkład w rozwój teorii prawa rzeczowego, w szczególności w zakresie pojęć charakterystycznych dla obrotu prawami oderwanymi od nośników materialnych. The dissertation is a study in the field of property law of the issue of contractual establishing a pledge of share rights which are not embodied in traditional (material) securities. The practical use of pledge on relative rights in the form of share rights is wide, because companies are structures for conducting business, and share rights in these companies are market value carriers, providing important collaterals for creditors. The legal nature of the pledge agreement on share rights which are not embodied in material securities has not yet been the subject of a separate study. The issue is important in terms of legal theory, dogmatic considerations and business practice. The dissertation presents in details: the justification for the choice of the topic and its practical significance, terminological remarks on key concepts, characterization of the features of the subject of the encumbrance and the features of the contract on the establishment of a pledge on share rights unrelated to the material medium, the scope of additional actions (the so-called constitutive actions subsequent to the consensual declarations of intent), and, moreover, the basic conclusions of the dissertation. The dissertation is also a contribution to the development of the theory of property law, particularly regarding the transactions of rights which are not embodied in traditional securities.
Prawne aspekty scalania i podziału nieruchomości
(2024) Przychodzka-Gorzelańczyk, Tatiana; Suchoń, Aneta. Promotor; Kruś, Maciej. Promotor pomocniczy
Tematem niniejszej pracy są prawne aspekty scalania i podziału nieruchomości przeznaczonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne i leśne. Celem niniejszej pracy było wskazanie ewolucji scalania, określenie funkcji, elementów konstrukcyjnych, a szerzej kształtu prawnego instytucji scalania i podziału nieruchomości oraz próba udzielenia odpowiedzi na pytania, czy i w jakim stopniu regulacje prawne dotyczące tejże instytucji mogą być skutecznym instrumentem kształtowania przestrzeni na obszarze miast. W jakim stopniu zatem realizuje ona cele założone przez ustawodawcę oraz uwzględnia wyzwania związane ze zrównoważonym rozwojem. Niniejsza rozprawa została podzielona na osiem rozdziałów, w których autorka porusza wiele wątków problemowych. Rozdział pierwszy rozprawy obejmuje rozważania wstępne. Rozdział drugi poświęcony został kształtowaniu się regulacji prawnych w zakresie scalania gruntów oraz scalania i podziału nieruchomości. W celach porównawczych zestawiono instytucję scaleniowo-podziałową i scaleniową z perspektywy historycznej. W rozdziale trzecim z kolei wskazano na pewne aspekty scalania gruntów w wybranych państwach europejskich. Przeprowadzona w tym zakresie analiza przykładowo podanych podobnych regulacji prawnych, umożliwiła ich porównanie z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami polskimi. Rozdział czwarty zawiera rozważania dotyczące scaleń i podziałów nieruchomości jako instrumentu kształtującego przestrzeń. W rozdziale tym przedstawiono podstawowe cele analizowanej instytucji, podkreślając jednocześnie jej powiązanie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Autorka porusza w tym miejscu również zagadnienia dotyczące scaleń i podziałów nieruchomości w aspekcie miejscowego planu rewitalizacji oraz zgodności analizowanej instytucji z Konstytucją. Nadto w tej części pracy wskazano na instytucję scaleniowo-podziałową jako instrument zrównoważonego rozwoju miast. W rozdziale piątym zamieszczono katalog poszczególnych etapów postępowania scaleniowo-podziałowego. Rozważania obejmują także aspekty geodezyjne oraz kwestie dotyczące finansowania postępowań scaleniowo-podziałowych. Dokonano również analizy uchwały scaleniowo-podziałowej, zwracając uwagę na kwestie własnościowe, ewidencyjne oraz dotyczące praw i obowiązków uczestników procedury. Rozdział szósty rozprawy dotyczy konsekwencji prawnych uchwały scaleniowo-podziałowej. Poruszono tutaj również kwestię dopłat, odszkodowań oraz opłat adiacenckich, związanych ze wzrostem wartości nieruchomości w procedurze scaleniowo-podziałowej. Rozdział siódmy stanowi egzemplifikację problemów praktycznych związanych z instytucją scaleniowo-podziałową. Autorka wskazała m.in. przykłady scaleń i podziałów nieruchomości oraz scaleń gruntów, których gminy podjęły się w różnym czasie, w różnych rejonach Polski. W tym celu wykorzystano przykłady z orzecznictwa, jak i praktyki wybranych gmin tj. Łomży i Lipnicy Wielkiej. Rozdział ósmy rozprawy stanowią rozważania końcowe, na które składa się podsumowanie, ocena analizowanej regulacji oraz określenie postulatów de lege ferenda. Przeprowadzone przez autorkę badania i analiza pozwoliła na sformułowanie wielu istotnych wniosków w podsumowaniu pracy. Geneza instytucji scaleniowo-podziałowej jak i instytucji scaleniowej oraz kształtowanie się regulacji prawnych potwierdziły, że scalania i podziały nieruchomości nawiązują swoją ideą do scalania gruntów. Konkludując, instytucja scaleniowo-podziałowa nie jest w obecnym kształcie prawnym skutecznym instrumentem kształtowania przestrzeni na obszarze miast (wsi). Problem w szczególności stanowi brak miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszarach większości gmin, niezbędnych do wszczęcia postępowania. Czynnikiem, który z kolei wzbudza wśród uczestników analizowanej procedury najwięcej kontrowersji jest wycena nieruchomości. Poza tym należy zwrócić uwagę na skomplikowany charakter postępowania scaleniowo-podziałowego. Procedury odwoławcze dotyczące scaleń i podziałów potrafią przedłużać się ( trwać) latami. W opinii autorki istnieje konieczność wprowadzenia nowego modelu scaleń i podziałów nieruchomości. Działania te przyczynią się w dalszej perspektywie do większej popularności analizowanej instytucji, a w szczególności jej częstszego wykorzystywania przez gminy w praktyce i tym samym do realizacji zasad zrównoważonego rozwoju. The subject of this thesis is the legal aspects of consolidation and subdivision of real properties designated in local spatial development plans for purposes other than those related to agriculture and forestry. The purpose of this thesis was to show the evolution of consolidation, to determine the functions, structural elements and, more broadly, the legal form of the institution of consolidation and subdivision of real properties, and to make an attempt at answer the questions of whether and to what extent the legal regulations concerning this institution can be an effective instrument of shaping space in urban areas. To what extent, therefore, it fulfils the objectives set by the legislator and takes into account the challenges of sustainable development. This dissertation was divided into eight chapters, in which the author addresses many problem threads. Chapter One of the dissertation covers introductory considerations. Chapter Two is devoted to the formation of legal regulations on land consolidation as well as on consolidation and subdivision of real properties. For comparative purposes, the consolidation-subdivision institution and the consolidation institution were juxtaposed from a historical perspective. Next, Chapter Three shows a number of aspects of land consolidation in selected European countries. An analysis of similar example legal regulations carried out in this scope, enabled their comparison with the Polish regulations currently effective in this area. Chapter Four contains considerations on land consolidations and subdivisions of real properties as an instrument of shaping space. This chapter presents the basic objectives of the analysed institution, while, at the same time, emphasising its connection with the local spatial development plan. The author also addresses here issues concerning real property consolidations and subdivisions in the aspect of the local revitalisation plan and the compliance of the analysed institution with the Constitution. In addition, this part of the thesis shows the consolidation-subdivision institution as an instrument of sustainable urban development. In Chapter Five provides a catalogue of the various stages of the consolidation and subdivision proceedings. The considerations also include geodetic aspects and issues concerning the financing of consolidation and subdivision proceedings. There is also an analysis of the consolidation-subdivision resolution adopted by the commune council, where close attention is paid to the issues of ownership, identification as well as the issues concerning the rights and obligations of the participants in the procedure. Chapter Six of the dissertation deals with the legal consequences of the consolidation-subdivision resolution adopted by the commune council. It also addresses the issue of surcharges, compensation and betterment fees related to the increase in the value of real property in the consolidation-subdivision procedure. Chapter Seven constitutes an exemplification of practical problems related to the consolidation-subdivision institution. The author showed, inter alia, examples of real property consolidations and subdivisions as well as land consolidations which communes undertook at different times in different regions of Poland. For this purpose, examples from judicature and the practices of selected communes, i.e. Łomża and Lipnica Wielka, were used. Chapter Eight of the dissertation consists of final considerations, which include a summary, an evaluation of the analysed regulation and determination of de lege ferenda proposals. The research and analysis conducted by the author allowed to formulate many important conclusions in the summary of the thesis. The genesis of the consolidation-subdivision institution as well as the consolidation institution and the development of legal regulations confirmed that the consolidation and subdivision of real properties refer in their idea to land consolidation. In conclusion, the consolidation-subdivision institution in its current legal form is not an effective instrument of shaping space in urban (rural) areas. In particular, the problem lies the lack of local spatial development plans in the areas of most communes, which are necessary to initiate the proceedings. Whereas the factor that arouses the most controversy among the participants of the analysed procedure is the valuation of real property. In addition, close attention should be paid to the complicated nature of the consolidation-subdivision proceedings. Appeals procedures for consolidations and subdivisions can be extended (lasting) for years. In the opinion of the author, there is a need to introduce a new model of real property consolidations and subdivisions. In the long run, these actions will contribute to a greater popularity of the analysed institution, and, in particular, to its more frequent practical use by communes. This, in turn, will aid in the implementation of the principles of sustainable development.
Zwalczanie nieuczciwej konkurencji instrumentami prawa karnego
(2024) Pająk, Maciej; Zawłocki, Robert. Promotor
Autor pracy założył, że przy tworzeniu przepisów karnych regulujących różne aspekty życia gospodarczego, zbyt mało uwagi poświęca się zagadnieniu prawidłowej kryminalizacji. Głównym problemem poruszonym w pracy jest proporcjonalność zwalczania nieuczciwej konkurencji instrumentami prawa karnego. Przedmiotem szczegółowej analizy uczyniono przepisy karne ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W pracy wykazano, że ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1994 r. jest zasadniczo odwzorowaniem ustawy historycznej z 1926 r., tak w zakresie wybranego modelu (dualizm środków cywilnych i karnych) oraz typów czynów zabronionych. Aby rozważyć konieczność ingerencji prawnokarnej z punktu widzenia zasady subsydiarności prawa karnego, przedstawiono środki cywilnoprawne i administracyjnoprawne. Poruszono też problemy interpretacyjne znamion czynów zabronionych, wskazując na brak precyzji ustawodawcy. Stąd wynikają dalsze rozważania, związane z zasadą nullum crimen sine lege certa. W pracy omówiono również relacje przepisów określających delikty cywilnoprawne oraz przepisy karnoprawne ustawy. Posłużono się wybranymi modelami prawidłowej kryminalizacji, oceniając według nich skuteczność, proporcjonalność i konieczność funkcjonowania przepisów penalnych ustawy. Konkluzją pracy jest postulat de lege ferenda o konieczności uchylenia przepisów karnych ustawy. W ocenie autora, przepisy prawnokarne ustawy nie spełniają postulatu ultima ratio i niekorzystnie wpływają na stosunki gospodarcze, zatem konieczne jest ograniczenie prawa karnego pozakodeksowego w gospodarce. It was assumed by the author that when creating provisions of criminal law regulating various aspects of economic life, too little attention is paid to the issue of proper criminalization. The main problem addressed in the thesis is the proportionality of combating unfair competition with criminal law instruments. While the subject of detailed analysis are the criminal provisions of the Act on Combating Unfair Competition (Polish: ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). The thesis presents that the 1994 Act on Combating Unfair Competition essentially constitutes a reproduction of the historical act of 1926, both in terms of the selected model (dualism of civil and criminal measures) and types of criminal acts. Civil and administrative law measures were presented to consider the necessity of criminal law interference from the criminal law subsidiarity principle’s perspective. Problems of interpretation of the elements of criminal acts were also raised, pointing to the lack of precision of the legislator. Further considerations arose therefrom, related, in particular, to the nullum crimen sine lege certa principle. The relationship between the provisions defining civil law torts and the criminal law provisions of the Act was also described. Selected models of proper criminalization were used to evaluate the effectiveness, proportionality and necessity of the criminal provisions of the Act. The conclusion of the thesis is a de lege ferenda postulate on the necessity to repeal the criminal provisions of the Act. According to the author's opinion, the criminal law provisions of the Act do not meet the ultima ratio postulate and adversely affect economic relations. Therefore, it is crucial for the economy to limit the criminal law provisions not regulated directly in the Criminal Code.
Zapis zwykły w polskim prawie spadkowym
(2024) Sepełowski, Marcin; Grykiel, Jarosław. Promotor
W pracy doktorskiej poszukuje się przyczyn istnienia instytucji zapisu zwykłego w polskim prawie spadkowym oraz wyróżnia jej funkcje w aktualnym otoczeniu normatywnym oraz warunkach społeczno-ekonomicznych. Rozważa się, dlaczego zapis zwykły?” i stawia się pytanie: „Dlaczego zapis zwykły obok powołania spadkobiercy, zapisu windykacyjnego i polecenia?” W pracy doktorskiej podejmuje się też próbę rozstrzygnięcia niektórych teoretycznych i praktycznych problemów związanych z wykładnią rozrządzeń testamentowych. W pracy doktorskiej przeprowadza się też dogmatycznoprawną analizę instytucji zapisu zwykłego w polskim prawie spadkowym. Interpretacja wielu przepisów dotyczących tego rozrządzenia i wynikającego z niego stosunku obligacyjnego stanowi bowiem przedmiot wciąż nierozstrzygniętych sporów doktrynalnych i orzeczniczych. W rozprawie podjęto próbę zmierzenia się z takimi problemami interpretacyjnymi. Wreszcie, w pracy doktorskiej podjęto próbę krytycznej oceny obecnie obowiązującej regulacji zapisu zwykłego. Owocem tych rozważań są postulaty de lege ferenda, których uwzględnienie pozwoliłoby – zdaniem autora niniejszej pracy – usprawnić i uatrakcyjnić analizowaną instytucję, uczynić z niej narzędzie lepiej realizujące wartości prawa spadkowego i lepiej służące społeczno-ekonomicznym potrzebom społeczeństwa. In this doctoral thesis the reasons for the existence of the ordinary legacy institution in Polish inheritance law are sought. Also, its functions in the current normative environment and socio-economic conditions are distinguished. The question considered is, “Why does the ordinary legacy exist?” and, moreover, "Why does the ordinary legacy exists next to the naming of an heir, a legacy by vindication and a testamentary instruction?" This doctoral dissertation also attempts to resolve some theoretical and practical problems related to the interpretation of testamentary dispositions. The thesis also includes a dogmatic and legal analysis of the institution of ordinary legacy in Polish inheritance law. The interpretation of many provisions regarding this disposition and the resulting obligation relationship is the subject of still unresolved doctrinal and case law disputes. The dissertation attempts to deal with such interpretation problems. Finally, the doctoral thesis undertakes to critically evaluate the currently applicable regulation of ordinary legacy. The outcome of these considerations is de lege ferenda postulates, the implementation of which would – according to the author of this work – improve and make the analysed institution more attractive, making it a tool that implements the values of inheritance law more accurately and serves the socio-economic needs of society better.
Prawne aspekty ochrony zwierząt gospodarskich w procesie produkcji rolnej
(2024) Jachnik, Eliza; Budzinowski, Roman. Promotor
Praca doktorska dotyczy prawnych aspektów ochrony zwierząt gospodarskich w procesie produkcji rolnej. Analizie został poddany status prawny tych zwierząt. w kontekście społeczno-gospodarczych i kulturowych funkcji, które pełnią. Poruszono także zagadnienie dereifikacji i humanitarnego traktowania. Szczegółowo omówiono ochronę dobrostanu zwierząt oraz kwestie związane z dopuszczalnymi prawnie warunkami, w których można prowadzić chów zwierząt gospodarskich. Ważną część pracy stanowi także temat ochrony tych zwierząt podczas transportu, a także w momencie uboju. Autorka analizuje także dopuszczalność uboju rytualnego. Dodatkowo, praca porusza kwestie ochrony zdrowia zwierząt gospodarskich, a także ich zasobów genetycznych. Wykorzystano akty prawa międzynarodowego, unijne, polskie, a w pewnym zakresie także legislacje państw obcych oraz literaturę polską i zagraniczną. Pozwoliło to na ukazanie szerokiego kontekstu prawnego. Praca postuluje potrzebę wzmocnienia prawnej ochrony zwierząt gospodarskich w procesie produkcji rolnej poprzez podniesienie standardów postępowania z nimi. The doctoral thesis concerns the legal aspects of the protection of farm animals in the agricultural production process. The legal status of these animals was analyzed in the context of the socio-economic and cultural functions they fulfill. The issue of dereification and humane treatment was also raised. The protection of animal welfare and issues related to legally permissible conditions in which farm animals can be kept are discussed in detail. An important part of the work is also the topic of protecting these animals during transport and at the time of slaughter. The author also analyzes the acceptability of ritual slaughter. Additionally, the work discusses the issues of protecting the health of farm animals and their genetic resources. Acts of international, EU and Polish law were used, and to some extent also legislation of foreign countries as well as Polish and foreign literature. This made it possible to present a broad legal context. The work postulates the need to strengthen the legal protection of farm animals in the agricultural production process by raising the standards of their treatment.
Dochodzenie roszczeń pieniężnych w walucie obcej w postępowaniu cywilnym
(2024) Zieliński, Hubert; Walasik, Marcin. Promotor
Głównym celem rozprawy jest dokonanie analizy obowiązujących norm prawnych, regulujących dochodzenie roszczeń pieniężnych w walucie obcej w postępowaniu cywilnym. W celu kompleksowego przedstawienia pojawiających się na tym tle zagadnień, rozprawa ta obejmuje także kwestie związane ze statusem zobowiązań pieniężnych w walucie obcej w polskim systemie prawnym oraz regulacjami prawa materialnego, które wprowadzają dla dłużnika upoważnienie do zwolnienia się ze zobowiązania wyrażonego w walucie obcej poprzez zapłatę w walucie krajowej. Głównym problemem poruszanym w rozprawie jest to, czy obowiązujące przepisy zapewniają wierzycielowi zobowiązania wyrażonego w walucie obcej wystarczającą ochronę jego interesu, w szczególności umożliwiają mu uzyskanie waluty obcej w ramach postępowania egzekucyjnego bądź upadłościowego. The main objective of the dissertation is to conduct research on the legal provisions governing the recovery of claims in foreign currency in Polish civil proceedings. In order to analyze arising problems thoroughly, it is also necessary to present reflections on the status of the foreign currency debts in Polish legal system and substantive law that allows a debtor to discharge his foreign currency debt by making a payment in the Polish currency. The main question to be answered in the thesis is whether the current legislation guarantees sufficient protection of the creditor’s interest, in particular allowing the creditor to obtain foreign currency in enforcement or bankruptcy proceedings.
Prawne aspekty planowania sieci elektroenergetycznych
(2024) Tatarkiewicz, Piotr; Kosiński, Eryk. Promotor
Plany stanowią kategorię czynności, które coraz częściej stają się przedmiotem prawnego uregulowania. Dzieje się tak zwłaszcza w ramach rozbudowanej, rozrastającej się stale o nowe regulacje, gałęzi publicznego prawa gospodarczego. Podstawowym celem pracy jest ustalenie charakteru prawnego planów oraz planowania, których przedmiot stanowi rozwój sieci elektroenergetycznych. Badaniami objęte zostały przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne normujące plany i planowanie w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną sporządzane przez przedsiębiorstwa energetyczne oraz przepisy normujące gminne planowanie oraz akty planowania zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe. W ograniczonym zakresie dokonano również analizy unormowań zawartych w prawie unijnym. W rozprawie odniesiono się po pierwsze do problematyki charakteru prawnego publicznych planów i planowania, w tym publicznych planów i planowania gospodarczego. Dokonano ustaleń teoretycznych w odniesieniu do struktury normatywnej planów, swobody planowania, wyważania interesu publicznego oraz interesów prywatnych, jak również form (postaci), jakie mogą przyjmować plany. Po drugie, badania poświęcone zostały ustaleniu charakteru prawnego planów i planowania rozwoju sieci elektroenergetycznych przez operatora systemu przesyłowego oraz przez operatorów systemów dystrybucyjnych. Omówione zostały różne prawne aspekty tego planowania (planów), w tym m.in. charakter prawny uzgadniania projektów tychże planów przez Prezesa URE. Po trzecie, dokonana została analiza regulacji prawnej obejmującej planowanie rozwoju sieci elektroenergetycznych na poziomie lokalnym (gminnym). Głównym jej celem było ustalenie charakteru prawnego gminnych aktów planowania zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe. Plans constitute a category of activities that are increasingly becoming the subject of legal regulation. This is particularly the case in the complex sphere of public economic law, which is continuously expanding with new regulations. The primary objective of this work is to determine the legal nature of the plans and planning that are focused on the development of electricity networks. The study primarily examines the provisions of the Energy Law Act of April 10, 1997, which regulate the plans drawn up by energy companies concerning the current and future demand for electricity, as well as the regulations governing municipal planning and acts of planning for the supply of electricity, heat, and gaseous fuels. An analysis of the norms contained in EU law has also been conducted, though this component is limited in its scope. The dissertation first addresses the issue of the legal nature of public plans and planning, encompassing public economic planning. Theoretical conclusions are drawn regarding the normative structure of plans, planning freedom, the balancing of public interests and private interests, as well as the forms that plans can take. Secondly, the research focuses on determining the legal nature of network development plans for transmission systems and distribution systems. Various legal aspects of this planning are discussed, including the legal nature of the approval of drafts of these plans by the President of the Energy Regulatory Office. Thirdly, an analysis is carried out of the legal regulations concerning the planning of electricity network development at the local (municipal) level. Here the main objective is to determine the legal nature of municipal planning acts focused on the supply of electricity, heat and gaseous fuels.
Stwarzanie szczególnego niebezpieczeństwa dla otoczenia jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu czynów niedozwolonych
(2024) Moska, Monika Magdalena. Promotor; Mularski, Krzysztof. Promotor
Rozprawa dotyczy stwarzania szczególnego niebezpieczeństwa dla otoczenia jako przesłanki (podstawy) odpowiedzialności deliktowej. W wielu europejskich systemach prawnych istnieją klauzule ogólne ustanawiające odpowiedzialność na zasadzie ryzyka związaną z wyjątkowo niebezpieczną przyczyną szkody. W polskim porządku prawnym brak jest obecnie takiej regulacji. Wiele przepisów zostało jednak sformułowanych przez prawodawcę w taki sposób, że zarówno przedstawiciele doktryny, jak i judykatura, niemalże jednomyślnie twierdzą, iż to właśnie wzmożone niebezpieczeństwo wyrządzenia szkód stanowi ich motyw (ratio legis). Najbardziej ilustratywnym przykładem takiej regulacji jest chyba art. 435 k.c. Tyle tylko, że zawarte w nim unormowanie już na pierwszy rzut oka jawi się jako mocno anachroniczne. Jest to element szerszego problemu, związanego z tym, że kształt współczesnego prawa zobowiązań w swoim rudymentarnym zrębie wywodzi się z przełomu XIX i XX wieku. Treść powstałych wówczas kodyfikacji cywilnych państw Europy Zachodniej silnie wpłynęła bowiem – za pośrednictwem Kodeksu zobowiązań – na kształt III księgi Kodeksu cywilnego. Dokonywane na przestrzeni lat zmiany legislacyjne miały na celu przede wszystkim dostosowanie regulacji do zmieniającego się modelu społeczno-gospodarczego, a w niewielkim stopniu uwzględniały postęp technologiczny, gdyż rewolucje technologiczne całkowicie transformujące życie społeczne (takie jak np. upowszechnienie się pary czy elektryczności) zdarzały się średnio raz na sto lat. W ostatnich latach obserwujemy jednak gwałtowne zwiększenie tempa rozwoju technologicznego i jesteśmy świadkami nieustannej rewolucji technologicznej. W porównaniu z czasami twórców Kodeksu zobowiązań i Kodeksu cywilnego z 1964 r. liczba innowacji technologicznych znacznie wzrosła, a czas pomiędzy kolejnymi osiągnięciami techniki i nauki, jak również czas potrzebny na wdrożenie efektów tych osiągnięć do masowej produkcji, znacznie się skrócił. Powyższe czynniki stanowiły asumpt do sformułowania w rozprawie hipotez badawczych, które w pewnym uproszczeniu przedstawić można następująco: (H1) Obowiązujące obecnie w Polsce przepisy prawne regulujące odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu czynów niedozwolonych nie przystają do obecnych uwarunkowań gospodarczo-technologicznych. (H2) Klauzula ogólna wprowadzająca odpowiedzialność na zasadzie ryzyka związaną z wyjątkowo niebezpieczną przyczyną szkody wydaje się najbardziej adekwatna do szybkiego postępu technologicznego oraz spójna z systemem wartości przypisywanym racjonalnemu prawodawcy. Przeprowadzone badania można podzielić na pięć głównych części: 1)Analiza zasad odpowiedzialności deliktowej pozwalająca na ustalenie ich aksjologicznego uzasadnienia. 2)Analiza obowiązujących regulacji krajowych dotyczących odpowiedzialności odszkodowawczej związanej z wprowadzeniem szczególnego niebezpieczeństwa dla otoczenia, tj. art. 435 k.c. oraz rozwiązań zawartych w ustawach szczególnych (dotyczących odpowiedzialności za szkody jądrowe, szkody górnicze i szkody w środowisku). 3)Część komparatystyczna obejmująca analizę analogicznych rozwiązań przyjętych w innych państwach europejskich (tj. w systemie niemieckim, francuskim i czeskim) oraz tzw. prawie modelowym (tj. w Principles of European Tort Law oraz w Draft Common Frame of Reference). 4)Analiza zagrożeń związanych z rozwojem nowych technologii i generowanych przez nie problemów w zakresie prawa deliktów (ze szczególnym uwzględnieniem systemów sztucznej inteligencji i związanych z nimi propozycji w prawie UE). 5)Synteza wyników badań i przedstawienie rekomendacji nowelizacji obowiązujących przepisów (postulaty de lege ferenda). W badaniach wykorzystano przede wszystkim metodę dogmatycznoprawną. Interpretacja tekstów prawnych nastąpiła przy odwołaniu się do Macieja Zielińskiego derywacyjnej koncepcji wykładni w jej postaci rozwiniętej przez Olgierda Boguckiego. Istotną rolę w pracy odegrała również analiza orzecznictwa sądów powszechnych (przede wszystkim Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych). Ponadto w badaniach wykorzystano metodę komparatystyczną oraz uwzględniono, w miarę możliwości, dorobek ekonomicznej analizy prawa. W niewielkim zakresie wykorzystano również metodę historyczną, elementy logiki formalnej oraz metodę socjologiczno-prawną. Zastosowanie powyższych metod doprowadziło do potwierdzenia wstępnie sformułowanych hipotez badawczych. The dissertation concerns creating a particular danger to the environment (surroundings) as a ground for tort liability. Many European legal systems incorporate general clauses introducing strict liability associated with an extraordinarily dangerous cause of damage. The regulations currently effective in Poland do not contain such a provision. However, many provisions have been formulated by the lawgiver in such a way that both literature and the judicatory almost unanimously claim that it is the increased risk of causing damage that constitutes the motive (ratio legis) of these regulations. The most illustrative example of such a provision is art. 435 of the Polish Civil Code. Unfortunately, today this provision seems archaic. Which is a part of a broader problem related to the fact that the contemporary system of liability law in Poland was established in general at the turn of the 19th and 20th centuries. The content of the civil codifications of Western European countries established at the time had a strong impact on the development of the Polish Code of Obligations of 27 October 1933 and through it on the form of volume III of the currently effective Civil Code of 23 April 1964. The legislative amendments made over years were aimed mainly at adaptation of regulations to the changing social and economic model of the state. They recognised technological progress on a small scale, because technological revolutions, which completely transformed social life (such as e.g. popularization of steam or electricity) occurred on average once every century. However, the recent years have brought a considerable spike in the pace of technological development and we are currently witnessing an incessant technological revolution. Compared to the times of the authors of the Code of Obligations and the Civil Code of 1964, the numbers of technological innovations have risen considerably and the time between successive technological and scientific breakthroughs as well as the time required to implement the effects of these accomplishments into mass production has been greatly reduced. The above-mentioned factors have led to formulation of the research hypotheses, which can be briefly presented as follows: (H1) The provisions currently effective in Poland regulating tortious liability for damages do not correspond to the current economic and technological reality. (H2) A general clause introducing strict liability associated with an extraordinarily dangerous cause of damage seems to be the most appropriate solution for the current rapid technological progress and appear to be coherent with system of values attributed to a rational lawgiver. The conducted research can be divided into five main segments: 1)Analysis of the rules of tort liability allowing to establishment of their axiological justification. 2)Analysis of the effective national regulations concerning compensation liability associated with introduction of escalated danger to the surroundings, i.e. art. 435 of the Civil Code and the solutions presented in specific laws (concerning liability for nuclear damage, mining damage and environmental damage). 3)Comparative part covering the analysis of corresponding solutions established in other European countries (i.e. in the German, French and Czech systems) and the so-called reference law (i.e. in the Principles of European Tort Law and in the Draft Common Frame of Reference). 4)Analysis of hazards associated with development of new technologies and problems generated by them in the field of tort law (with particular emphasis on artificial intelligence systems and proposals in EU law in this regard). 5)Synthesis of the research results and presentation of recommendations for changing effective standards (de lege ferenda postulates). The study used primarily the legal dogmatic method. The legal texts are interpreted mainly in scope of the derivative concept of the interpretation of M. Zieliński in the form developed by O. Bogucki. The analysis of common court rulings (mainly those of the Supreme Court and Courts of Appeals) also plays an important role in this thesis. In addition, the research used comparative method and took into account, as far as possible, the achievements of the economic analysis of law. The historical method, the elements of formal logic and the sociological method were also used to a limited extent. The application of the above-mentioned methods led to the confirmation of the initially formulated research hypotheses.
Przewłaszczenie na zabezpieczenie w prawie polskim a fiducie- sûreté w prawie francuskim
(2024) Głowacki, Włodzimierz; Gutowski, Maciej. Promotor
Przedmiotem pracy jest kompleksowa charakterystyka przewłaszczenia na zabezpieczenie, przedstawienie jego złożonej natury, jako czynności łączącej elementy rzeczowe i obligacyjne. Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie prezentowana jest jako źródło zabezpieczenia odmiennego od tradycyjnych zabezpieczeń opartych na rzeczy cudzej, które wymaga autonomicznej regulacji uwzględniającej specyficzne elementy obligacyjne, które determinują jej fiducjarny, a tym samym powierniczy charakter. Punktem odniesienia dla powyższych rozważań jest francuska fiducie-sûreté unormowana w Code civil jako odrębny rodzaj zabezpieczenia rzeczowego opartego na transferze własności, zaliczanego do czynności fiducjarnych. Praca zawiera część historyczną poświęconą rzymskiej fiduciae cum creditore contracta, uznawanej za pierwowzór przewłaszczenia na zabezpieczenie oraz fiducie-sûreté. Część pracy poświęcona fiducie-sûreté przedstawia jej charakterystykę jurydyczną, skutki rzeczowe i obligacyjne oraz charakterystykę własności i majątku fiducjarnego, pokazuje zalety zabezpieczeń fiducjarnych z perspektywy procedur kolektywnych. W części poświęconej przewłaszczeniu na zabezpieczenie zawarte są rozważania terminologiczne, prezentacja modelu empirycznego umowy, jej charakterystyka podmiotowa i przedmiotowa oraz klasyfikacja. Szczegółowo przedstawione zostały skutki rzeczowe i obligacyjne umowy wraz z próbą odtworzenia elementów fiducjarnych, które chronią interesy przewłaszczającego. W podsumowaniu przedstawione zostały wnioski de lege lata, które uzasadniają konieczność unormowania jednolitego modelu umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie oraz propozycja kodeksowej regulacji przewłaszczenia na zabezpieczenie jako umowy nazwanej. The subject of the thesis is a comprehensive characterisation of the transfer of ownership title as collateral, presenting its complex nature as an activity that unites in rem and obligatory features. The transfer of ownership title as collateral contract is presented as a source of collateral different from the traditional types of collateral based on a third party’s object and therefore requires a separate regulation, in which specific obligations, which determine the fiduciary nature of this type of collateral – are taken into consideration. The point of reference for the above considerations is the French fiducie-sûreté, which is regulated in the Code civil as a separate type of tangible collateral based on the transfer of the ownership title, also classified as a superior category of fiduciary activity. The thesis contains a historical part on the Roman fiduciae cum creditore contracta, which is considered to be the prototype of the transfer of ownership title as collateral and also of the fiduta-sûreté. The fiducie-sûreté part of the thesis presents a juridical analysis of fiducie-sûreté, its in rem and obligatory effects, as well as the characteristics of fiduciary property and fiduciary assets. It also shows the advantages of fiduciary collateral from the perspective of collective proceedings. The part on the transfer of ownership title as collateral includes terminological deliberations, the presentation of the empirical model of the contract, its subject and object characteristics and its classification. The in rem and obligatory effects of the contract are presented in detail, as is the attempt to reconstruct the fiduciary constituent features that protect the interests of the transferor. Finally, de lege lata conclusions are presented which justify the need to unify the model of the transfer of ownership title as a collateral contract and a proposal is advanced for a regulation in the structure of the Civil Code itself, including the regulation of the transfer of ownership title as collateral as a nominate contract.
Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt w postępowaniu cywilnym
(2023) Marciniak, Sławomir; Knoppek, Krzysztof. Promotor
Postępowanie odtworzeniowe ma specyficzne cechy, cele, funkcje. Ma charakter samodzielny i pomocniczy. Jego przedmiotem jest ustalenie czy odtworzenie akt umożliwi dalsze prowadzenie postępowania albo odtworzenie prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie albo wniesienie nadzwyczajnych środków zaskarżenia. Przesłanki wszczęcia postępowania odtworzeniowego to istnienie akt sprawy, zniszczenie lub zaginięcie tych akt w stopniu, który uniemożliwia odpowiednio: dalsze prowadzenie sprawy; w przypadku spraw prawomocnie zakończonych odtworzenie orzeczenia lub wniesienie nadzwyczajnych środków zaskarżenia; celowość odtworzenia. Odtworzone akta zastępują utracone. Jedynie przeprowadzenie tego postępowania pozwala stwierdzić niemożliwość odtworzenia akt. Sąd ma specyficzną rolę w tym postępowaniu, jego rolą jest ustalenie, czy akta da się odtworzyć oraz ich odtworzenie w najszerszym możliwym zakresie. Postępowanie odtworzeniowe wpływa na sytuację prawną podmiotów poszukujących sądowej ochrony praw oraz samego sądu, wywołaną utraty akt. Odtworzenie akt pozwala na podjęcie postępowania lub utrzymanie skutków prawnych wywołanych przez dane postępowanie. Postępowanie to wpływa na bieg terminu przedawnienia roszczeń. Istnienie i prawidłowe ukształtowanie postępowania odtworzeniowego warunkuje prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości i sądowej ochrony praw podmiotowych. Reconstruction procedure have specific features, goals and functions; independent and auxiliary nature. Its purpose is to determine whether the reconstruction will enable further proceedings or the reconstruction of a final judgment ending the proceedings in the case or the filing of extraordinary appeal measures. The conditions for initiating reconstruction are the existence of case files, destruction or loss of these files to an extent that makes it impossible to further pursue the case; in the case of legally concluded cases, reconstruction of the judgment or filing extraordinary appeals; the need of reconstruction. Restored records replace lost ones. Only through this procedure can it be concluded that it is impossible to reconstruct the files. The court has a specific role in these proceedings, its role is to determine whether the files can be reproduced and to reproduce them to the fullest extent possible. Reconstruction affects the legal situation resulting from the loss of files of entities seeking judicial protection of their rights and the court itself. Reconstructing files allows to initiate proceedings or uphold the legal effects caused by a given proceeding while also affecting the limitation period for claims. The existence and proper structure of these proceedings determine the proper functioning of the justice system and judicial protection of individual rights.
Instrumenty prawne eliminowania barier współpracy terytorialnej na rzecz rozwoju. Perspektywa unijna i krajowa
(2023) Jacolik, Magdalena; Kokocińska, Katarzyna. Promotor
Rozprawa doktorska dotyczy podejmowania współpracy terytorialnej na rzecz rozwoju, której głównymi aktorami są struktury regionalne i lokalne. Z perspektywy unijnej poprzez dążenie do rozwoju w ramach podejmowania współpracy należy rozumieć osiąganie celów zawartych w art. 174 TFUE. Natomiast z perspektywy krajowej, należy rozumieć realizacje celów rozwojowych zawartych w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Ważną rolę w podejmowaniu współpracy terytorialnej odgrywają unijne oraz krajowe regulacje, które wyznaczają normatywne jej ramy. Jednak fundament stanowią unijne zasady prawa, formułujące reguły jej nawiązywania. Współpraca terytorialna na rzecz rozwoju jest podejmowana z wykorzystaniem zróżnicowanych unijnych oraz krajowych instrumentów prawnych. W jej ramach występują różnego rodzaju bariery, wynikające z prawa międzynarodowego, unijnego oraz krajowego. Głównym celem rozprawy było wykazanie, że działania na poziomie Unii Europejskiej służą eliminowaniu barier występujących we współpracy terytorialnej na rzecz rozwoju. W tym celu przeanalizowano instrumenty prawne w unijnym i w krajowym porządku prawnym, a także w obszarze prowadzenia polityki rozwoju. The doctoral dissertation concerns territorial cooperation for development, the main actors of which are regional and local structures. From the EU perspective, striving for development within the framework of cooperation should be understood as achieving the goals set out in Art. 174 TFEU. However, from a national perspective, the implementation of development goals contained in the Act of December 6, 2006 on the principles of development policy should be understood. EU and national regulations play an important role in undertaking territorial cooperation and determine its normative framework. However, the foundations are the EU legal principles that formulate the rules for establishing cooperation. Territorial cooperation for development is undertaken using various EU and national legal instruments. There are various types of barriers resulting from international, EU and national law. The main aim of the dissertation was to demonstrate that activities at the European Union level serve to eliminate barriers occurring in territorial cooperation for development. For this purpose, legal instruments in the EU and national legal order were analyzed, including in the area of development policy.
Normatywne ujęcie części ogólnej prawa administracyjnego. Studium z teorii prawa administracyjnego
(2023) Mączyński, Maciej; Sawczyn, Wojciech. Promotor
Autor stawia pytania – jak stanowić, stosować oraz interpretować prawo administracyjne, mając na uwadze jego zróżnicowanie? Czy można/trzeba stworzyć wspólne reguły łączące wszystkie różnorodne regulacje prawnoadministracyjne w taki sposób, że niezależnie od materii normatywnej stanowiącej konkretny dział prawa administracyjnego, sposób jego stanowienia oraz stosowania będzie skorelowany z takimi ogólnymi założeniami? Jakie elementy miałyby tworzyć wspomniane reguły? Czy rzeczone reguły mogą przybrać postać ustawy? W pierwszym rozdziale przedstawiono ogólne uwagi na temat części ogólnej prawa administracyjnego, zidentyfikowano jej poszczególne elementy oraz wyjaśniono, że jedynym procesem legislacyjnym zapewniającym operatywność prawa administracyjnego jest pozytywizacja jego części ogólnej. Drugi rozdział został poświęcony wartościom uniwersalnym prawa administracyjnego. W rozdziale III przedstawiono uniwersalne pojęcia prawa administracyjnego, mające podstawowe znaczenie dla tej gałęzi. Czwarty rozdział dotyczy zasad ogólnych prawa administracyjnego, jako wyraz ochrony wartości omówionych w rozdziale II. W rozdziale V i VI przedstawiono odpowiednio elementy stosunku administracyjnoprawnego oraz instytucje zapewniające stabilność tym stosunkom. Rozdział VII dotyczy metody administrowania, z uwagi na którą sformułowano wniosek o potrzebie wprowadzenia do polskiego systemu prawa nowych konsensualnych form prawnych działania administracji. W ostatnim rozdziale zestawiono dotąd omawiane zagadnienia z uregulowaniami hiszpańskimi, francuskimi oraz holenderskimi. The author asks questions - how to establish, apply and interpret administrative law, taking into account its diversity? Is it possible/nessesary to create common rules combining all various legal and administrative regulations in such a way that regardless of the normative matter constituting a specific section of administrative law, the method of its creation and application will be correlated with such general assumptions? What elements would these rules constitute? Can these rules take the form of a law? The first chapter presents general comments on the general part of administrative law, identifies its individual elements and explains that the only legislative process ensuring the operability of administrative law is the positivization of its general part. The second chapter was devoted to the universal values of administrative law. Chapter III presents universal concepts of administrative law that are of fundamental importance for this branch. The fourth chapter concerns the general principles of administrative law, as an expression of the protection of the values discussed in Chapter II. Chapters V and VI present, respectively, the elements of the administrative and legal relationship and the institutions ensuring stability of these relationships. Chapter VII concerns the method of administration, which led to the conclusion that there is a need to introduce new consensual legal forms of administration into the Polish legal system. The last chapter compares the issues discussed so far with Spanish, French and Dutch regulations.

Browse

Recent Submissions