Browse
Recent Submissions
- ItemRozpoznawanie i badanie śladów języka pierwotnie oralnego w tekstach staropolskich (na materiale apokryfów Nowego Testamentu)(2023) Deskur, Aleksandra; Mika, Tomasz. Promotor; Masłej, Dorota. Promotor pomocniczyCelem pracy jest stworzenie metody badawczej służącej rozpoznawaniu i badaniu śladów języka pierwotnie oralnego w tekstach staropolskich. Na podstawie literatury z zakresu teorii oralności i piśmienności oraz opracowań historycznojęzykowych wskazano hipotetyczne cechy języka pierwotnie oralnego: dominację treści nad formą, bliski związek z rzeczywistością pozajęzykową oraz redundancję. Ten konstrukt został następnie odniesiony do badanego materiału – staropolskich apokryfów Nowego Testamentu, co umożliwiło stworzenie katalogu śladów języka pierwotnie oralnego, gromadzącego konkretne fakty językowe o potencjalnie oralnej genezie. W katalogu znalazły się: predykacja holofrastyczna, apozycja, dopowiedzenie, współrzędność, swobodne rozwijanie treści, zdania wielokrotnie złożone zachowujące pozajęzykową chronologię zdarzeń, rozdrobnienie treści, powtórzenie oraz zaimek o nielinearnym odniesieniu. Narzędzie, jakim jest katalog, posłużyło do odnalezienia w badanych tekstach śladów oraz ich wiązek, które następnie zostały poddane analizie językowej. W rozprawie zaproponowano również metody weryfikacji hipotez. Praca ma charakter przede wszystkim metodologiczny, prezentuje ona wieloetapową procedurę badawczą, obejmującą poziomy: teorii (cechy języka pierwotnie oralnego), języka (katalog śladów języka pierwotnie oralnego) oraz tekstu (konkretne wiązki śladów i ich weryfikacja). The aim of this study is to develop a research method for identifying and investigating traces of primary oral language in Old Polish texts. On the basis of the literature on the theory of orality and literacy, as well as historical linguistic studies, hypothetical features that the primary oral language might have been characterised by were identified: the dominance of content over form, a close relationship with extra-linguistic reality and redundancy. This construct was then applied to the material under study – Old Polish New Testament apocrypha. This made it possible to create a catalogue of traces of primary oral language, collecting specific linguistic facts with a potentially oral genesis. The catalogue included holophrastic predication, apposition, adding, co-ordination, free development of content, multiple compound sentences preserving the extra-linguistic chronology of events, fragmentation of content, repetition and a pronoun with non-linear reference. The catalogue was used to find traces and bundles of traces in the texts under study, which were then analysed linguistically. The dissertation also proposes how to verify hypotheses about the oral origins of particular facts. The dissertation is foremost methodological in nature, presenting a multi-stage research procedure involving the levels of: theory (features of primary oral language), language (catalogue of traces of primary oral language) and text (specific bundles of traces and their verification).
- ItemTropami Oskara Kolberga. Pogranicza i metamorfozy kultur oraz gatunków w piśmiennictwie polskim(2023) Kotlarska, Izabela; Nowicka, ElżbietaPraca składa się z cyklu artykułów, w którym zajmuję się tekstami o zróżnicowanej formie przekazu (druk, rękopis, formy słowno-muzyczne i słowno-obrazowe). Ramę prezentowanych tu analiz stanowi dorobek Oskara Kolberga. Całość, obudowana Wstępem i Zakończeniem składa się z trzech części. Pierwszą i najobszerniejszą z nich jest rozdział poświęcony relacji oralności i piśmienności, a także warsztatowi Oskara Kolberga podczas prac terenowych i gabinetowych nad kujawskimi bajkami ludowymi. Kolejna część prezentowanego cyklu poświęcona jest tropom apokryficznym i religijności ludowej na przykładzie różnorodnych tekstów o dwóch świętych – Dyzmasie i Annie. Ostatni rozdział prezentuje dwie analizy interdyscyplinarne, wkraczające na grunt relacji tekstów folkloru z muzyką i obrazem na przykładzie kantaty i komiksu. W pracy odnoszę się do materiału pochodzącego z folkloru i ze zróżnicowanych obiegów piśmienniczych. Posługując się materiałem zebranym na podstawie szerokiej kwerendy, wybieram z niego określone wątki, starając się włączać je w szersze konteksty badawcze. The work consists of a series of articles in which I address texts that have various forms of communication (print, manuscript, verbal-musical and verbal-image forms). The framework of the analyzes presented here is the work of Oskar Kolberg. Surrounded by the Introduction and the Conclusion, the work consists of three parts. The first and the most extensive of them is the chapter devoted to the relationship between orality and literacy, as well as Oskar Kolberg's way of working during field and office work on folk tales from Kuyavia. The next part of the presented cycle is devoted to apocryphal tropes and folk religiosity, in which you can see texts about two saints - Dismas and Anna. The last chapter presents two interdisciplinary analyses, entering into the field of the relationship between folklore texts, music and images, on example of cantata and comics. In my work, I refer to material from folklore and various literary circulations. Using the material collected on the basis of a broad query, I select specific themes from it, trying to include them in broader research contexts.
- ItemTożsamość, ideologia, przemoc. Centrum i peryferie we współczesnych tekstach kultury w Serbii(2023) Czachowska-Aleksić, Nadia; Koch, MagdalenaNiniejsza praca poddaje analizie specyfikę współczesnej serbskiej polityki pamięci z punktu widzenia układów zależności pomiędzy władzą centralną a dwiema największymi mniejszościami etnicznymi występującymi na terenie Republiki Serbii. Obie grupy zamieszkują peryferyjne tereny należące do państwa serbskiego, ale swoje duchowe (narodowe) centra posiadają poza jego granicami. Jest to zatem próba zdefiniowania charakteru relacji pomiędzy serbską pamięcią kulturową a pamięcią kulturową mniejszości węgierskiej zamieszkującej Wojwodinę oraz mniejszości boszniackiej, zamieszkałej w regionie Sandżak. Na podstawie analizy tych relacji podjęta została próba zrekonstruowania geografii wyobrażonej, czyli nakreślenia mapy stosunków, które panują w przestrzeni współczesnego państwa serbskiego. Zarówno Wojwodina jak i Sandżak została opisana jako podwójne peryferie, czyli terytoria posiadające dwa centra. Dla obu jednym z centrów wewnętrznych jest oczywiście Belgrad, natomiast każda z tych społeczności ma również swoje drugie, zewnętrzne centrum – dla Węgrów jest to Budapeszt, a dla Boszniaków – Sarajewo. Ramy czasowe podjętych badań obejmują okres od 2001 do 2022 roku. This dissertation analyses the singularities of contemporary Serbian politics of memory from the perspective of the dependencies between the central government and the two largest ethnic minorities living in the Republic of Serbia. Both groups live in peripheral areas of the Republic but have their spiritual (national) centres outside its borders. Therefore, this dissertation represents an attempt to define the nature of the relationship between the Serbian cultural memory and the cultural memory of the Hungarian minority living in Vojvodina and the Bosniak minority living in the Sandžak region. An analysis of these relations provided the starting point for an attempt to reconstruct an imaginary geography, i.e. to draw a map of the relations that prevail within the contemporary Serbian state. Both Vojvodina and Sandžak have been described as double peripheries, i.e. territories with two centres. Of course, Belgrade represents one of the internal centres for both, but each of these communities also has a second, external centre: Budapest for the Hungarians and Sarajevo for the Bosniaks. The timeframe of the research spans from 2001 to 2022.
- ItemW prześwicie i pod światło. Dramaturgia wyobraźni Bolesława Leśmiana(2023) Kłosowski, Mateusz; Krajewska, AnnaPraca poświęcona jest performatywnym kategoriom estetycznym, takim jak prześwit, światłocień, echo i pogłos w twórczości Bolesława Leśmiana. Płaszczyzną analiz jest wyobraźnia, ponieważ praca przedstawia wskazane kategorie jako sposoby myślenia o świecie oraz figury/narzędzia filozofii poznania charakteryzujące światopogląd Leśmiana. Pierwsza część rozprawy prezentuje spojrzenie na dorobek Leśmiana w świetle badań dramaturgicznych. Poświęcona jest widzeniu Leśmiana jako dramaturga – dramat bowiem posiada w tej twórczości szczególne znaczenie. Drugi rozdział poddaje pod refleksję prześwit gatunków literackich. Kolejny fragment przedstawia interpretację dramaturgiczną wizualno-fonicznych przeobrażeń Leśmianowskiej twórczości. Ważnym komponentem tych rozważań jest również dramaturgia badań przedstawiająca, jak kształtowały się odczytania omawianego dorobku. W drugiej części przedstawione zostają wybrane zagadnienia filozoficzno-literackie. Fragment otwiera analiza prześwitu wywodzącego się z prac Martina Heideggera poświęconych liryce Friedricha Hölderlina. Następny rozdział omawia figurę światłocienia obecną również w myśli niemieckiego filozofa, lecz czerpiącą swój rodowód dodatkowo z malarstwa oraz historii sztuki. Trzeci rozdział proponuje wymianę kategorii wizualnych na foniczne, wydobywając akustyczne aspekty Leśmianowskiej twórczości z perspektywy echa i pogłosu. Trzecia część dokonuje analizy omawianych kategorii z punktu widzenia deprywacji sensorycznej oraz somatoestetyki. Wychodząc od zdolności generowania przez umysł obrazów mentalnych bez udziału doświadczenia, pyta o to, jak literatura wytwarza obrazy i dźwięki poza językiem. Następnie rozważany jest somatyczny aspekt istnienia zjawisk estetycznych w poezji autora "Dziewczyny". The work is devoted to performative aesthetic categories such as clearance, chiaroscuro, echo and reverberation in the texts of Bolesław Leśmian. The plane of analysis is imagination, because the work presents the indicated categories as ways of thinking about the world and figures/tools of the philosophy of knowledge characterizing Leśmian's worldview. Preludium describes the author of "Łąka" as a poet of image and sound, pointing to the anti-binary model of this work, which constantly interweaves and transforms visual and phonic values in perception. The first part of the dissertation presents a look at Leśmian's output in the light of dramaturgical research. It is devoted to seeing Leśmian as a playwright – drama has a special meaning in this work. The second chapter reflects on the opening of literary genres. The next fragment presents a dramaturgical interpretation of the visual and phonic transformations of Leśmian's work. In the second part selected philosophical and literary issues are presented. The next chapter discusses the figure of chiaroscuro, also present in the thought of the German philosopher, but also drawing its origin from painting and art history. The third chapter proposes replacing visual categories with phonic ones, extracting the acoustic aspects of Leśmian's work from the perspective of echo and reverberation. The third part analyzes the discussed categories from the point of view of sensory deprivation and somaesthetics. Starting from the mind's ability to generate mental images without experience, he asks how literature produces images and sounds outside of language. Then, the somatic aspect of the existence of aesthetic phenomena in the poetry of the author of "The Girl" is considered.
- ItemRock, The Rolling Stones, Scorsese – jego filmy, jego ścieżki dźwiękowe(2023) Bitka, Stanisław; Kozłowski, Krzysztof; Pławuszewski, PiotrPraca poświęcona jest muzyce rockowej w kinie Martina Scorsese, ze szczególnym uwzględnieniem muzyki zespołu The Rolling Stones. W rozdziale I zarysowano problematykę obecności muzyki rockowej w kinie fabularnym i dokumentalnym. Myślą przewodnią tego rozdziału jest założenie, że rock jako gatunek muzyki popularnej od samych początków był bardzo mocno związany z kinem, pośrednio i bezpośrednio. Rozdział II poświęcono Martinowi Scorsese i jego związkom z szeroko rozumianą muzyką rockową. Omawia się tu film fabularny Kto puka do moich drzwi (1969) i dokumenty muzyczne (rockumentaries) Scorsesego. W rozdziale III, kluczowym dla całej pracy, scharakteryzowano relację The Rolling Stones – Scorsese. Przedmiotem analiz i rozważań uczyniono następujące filmy: Ulice nędzy (1973), Chłopcy z ferajny (1990), Kasyno (1995) i Infiltracja (2006), a także dokument Rolling Stones w blasku świateł (2008). W zakończeniu rozprawy doktorskiej zostały wyodrębnione funkcje muzyki, a przede wszystkim muzyki The Rolling Stones i jej wyjątkowej obecności w kinie Scorsesego; muzyka ta jest inherentnym składnikiem jego estetyki filmowej. The doctoral dissertation is dedicated to rock music in Martin Scorsese's cinema, with a particular focus on the music of The Rolling Stones. Chapter I outlines the issue of the presence of rock music in both narrative and documentary cinema. The main idea of this chapter is the assumption that rock, as a genre of popular music, has been closely associated with cinema, both indirectly and directly, from its very beginnings. Chapter II is devoted to Martin Scorsese and his connections to rock music in a broader sense. It discusses the film Who's That Knocking at My Door (1969) and Scorsese's music documentaries (rockumentaries). In Chapter III, which is crucial to the entire thesis, the relationship between The Rolling Stones and Scorsese is characterized. The following films are analyzed and discussed: Mean Streets (1973), Goodfellas (1990), Casino (1995), The Departed (2006), as well as the documentary Shine a Light (2008). In the conclusion, the functions of music, especially The Rolling Stones' music, and its unique presence in Scorsese's cinema are delineated; this music is an inherent component of his film aesthetics.