Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM, 2020, nr 10
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Glosa częściowo krytyczna do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2018 r. (sygn. III CZP 11/18)(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Sztandera, FilinaTekst stanowi częściowo krytyczną polemikę dotyczącą uchwały SN z dnia 17 maja 2018 r., III CZP 11/18, w której Sąd Najwyższy stwierdza, że rodzicom dorosłego dziecka, które jest ubezwłasnowolnione całkowicie z powodu niepełnosprawności umysłowej i dla którego ustanowiono opiekuna, nie przysługuje uprawnienie do żądania rozstrzygnięcia przez sąd opiekuńczy o sposobie utrzymywania kontaktów z tym dzieckiem. Teza ta zasługuje na aprobatę, lecz jej uzasadnienie jest niewyczerpujące i oparte na błędnych ustaleniach. Podstawą wspomnianego uprawnienia nie jest ani przepis art. 87 k.r.o. ani przepisy art. 113–1136 k.r.o. Wzajemne obowiązki wsparcia i kontaktu rodziców oraz dzieci, oparte na więzi rodzinnej, mają charakter osobisty i nie są opatrzone sankcją bezpośredniego przymusu państwowego. Sąd Najwyższy pomija jednak znaczenie instrumentów nadzoru sądu opiekuńczego nad sprawowaniem opieki przez opiekuna, w tym w szczególności zarządzenia nadzorcze (art. 168 k.r.o.), które są wiążące dla opiekuna. Wskutek stosowania instrumentów nadzoru nie dojdzie co prawda do sądowego ustalenia kontaktów rodziców z dorosłym dzieckiem, ale niejako pośrednio instrumenty te mogą uskutecznić kontakt ubezwłasnowolnionego całkowicie z rodzicami, gdy nie stoi temu na przeszkodzie jego dobro.Item Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2018 r. (sygn. I CSK 179/18)(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Rutkowski, MichałW glosie przedstawiono kwestię ochrony konsumentów przed stosowaniem nieuczciwych praktyk rynkowych przez przedsiębiorców, ze szczególnym uwzględnieniem towarzystw ubezpieczeniowych. Omówione zostały dwie płaszczyzny: stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych sensu stricto oraz ich konsekwencji w postaci użycia w umowach z konsumentami klauzul abuzywnych. Ich egzemplifikacją w przytoczonym stanie faktycznym sprawy jest opłata likwidacyjna pochłaniająca całość zgromadzonych przez ubezpieczonego składek. Na tym tle analizie poddano ocenę charakteru prawnego umowy łączącej towarzystwo ubezpieczeniowe z konsumentem dokonaną przez Sąd Najwyższy oraz przyjęte w orzeczeniu środki mające na celu przeciwdziałać stosowaniu nieuczciwych praktyk przez przedsiębiorcę.Item Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 sierpnia 2019 r. (sygn. I ACa 768/18)(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Denys, AdrianaGlosa omawia aktualną problematykę uznawania tożsamości narodowej za dobro osobiste. Opracowanie zawiera argumenty wskazujące, że tożsamość narodowa, wbrew stanowisku Sądu Apelacyjnego, nie powinna podlegać cywilnoprawnej ochronie ze względu na niespełnianie konstrukcyjnego wymogu indywidualizacji idealnego interesu oraz brak możności sformułowania wszystkich roszczeń cywilnoprawnych chroniących to dobro. W glosie omówiono również kwestię kultu pamięci osoby zmarłej. Naruszenie komfortu psychicznego nie będzie naruszeniem dobra osobistego, gdy niespełniony jest wymóg indywidualizacji, nie tylko podmiotu, którego dobro osobiste zostało naruszone, ale i osoby zmarłej, co Sąd Apelacyjny powinien przeanalizować.Item Sztuczna inteligencja w zarządach i radach nadzorczych spółek. Propozycja regulacji oparta na prawie rzymskim(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Wyszyński, FilipSztuczna inteligencja jest obecnie wykorzystywana w różnych obszarach działalności przedsiębiorstwa. W artykule uwaga została skoncentrowana na problematyce sztucznej inteligencji i możliwości jej ewentualnego zastosowania w spółkach kapitałowych. Jako tezę artykułu przyjęto spostrzeżenie, że sztuczna inteligencja powinna zostać wykorzystana do prowadzenia spraw spółki jako działalności zarządu oraz do czynności nadzorczych jako podmiot w radzie nadzorczej spółki. Taka konstrukcja prawna jest jednak niemożliwa na gruncie obecnie obowiązującego prawa spółek. Wobec tego jako postulat de lege ferenda powstał postulat uregulowania pozycji prawnej sztucznej inteligencji w prawie polskim z zastosowaniem analogii do pozycji prawnej niewolnika w prawie rzymskim. W opracowaniu połączono elementy postulatywne ze spojrzeniem komparatystycznym w odniesieniu do tradycji prawa rzymskiego.Item Sankcja kredytu darmowego w ustawie o kredycie konsumenckim(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Walczak, RobertNa rynku kredytu konsumenckiego w Polsce dochodzi do dość częstych nadużyć. Zdarza się, że kredytodawcy wykorzystując swoją silniejszą pozycję doprowadzają do kształtowania praw i obowiązków konsumentów na ich znaczną niekorzyść, a także nie dopełniają ciążących na nich obowiązków informacyjnych. Tym samym ustawodawca zdecydował o wprowadzeniu w 2001 roku do polskiego systemu prawa sankcji polegającej na pozbawieniu kredytodawcy przewidywanego zysku. Sankcja kredytu darmowego ma na celu odstraszenie kredytodawców od dokonywania naruszeń, przez co przeciętny konsument objęty jest ochroną przed nierzetelnym działaniem kredytodawcy w ramach zawieranej z nim umowy o kredyt konsumencki. Jednocześnie dopiero od pewnego czasu da się zauważyć rosnącą tendencję do częstszego stosowania sankcji w orzecznictwie sądów. Przedmiotem pracy jest analiza powołanej sankcji zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie. W niniejszym artykule stawia się pytania co do praktycznego jej zastosowania a także podejmuje polemikę z dotychczasowym dorobkiem doktryny w tym zakresie.Item Mediacja w Kodeksie postępowania administracyjnego jako instytucja służąca realizacji zasady polubownego rozstrzygania kwestii spornych(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Walaszek, KatarzynaCelem niniejszego artykułu jest omówienie instytucji mediacji jako realizacji zasady polubownego rozstrzygania kwestii spornych, zawartej w art. 13 Kodeksu postępowania administracyjnego. Na wstępie zostało przedstawione znaczenie mediacji jako alternatywnej metody rozwiązywania sporów zarówno w kontekście społecznym, jak i prawnym. Ponadto poddano analizie cel wprowadzenia do polskiego ustawodawstwa zasady polubownego rozstrzygania kwestii spornych oraz instytucji mediacji, zasady dopuszczalności mediacji z uwzględnieniem przesłanek pozytywnych oraz negatywnych, a także omówiono przebieg samej mediacji.Item Pozycja prawna ubezpieczającego w ubezpieczeniach na cudzy rachunek(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Pawlak, PatrykCelem niniejszego artykułu jest omówienie problematyki związanej z obowiązkami prawnymi wynikającymi z zawieranych umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ostatnie zmiany prawne dotyczące branży ubezpieczeniowej skupiły się głównie na ubezpieczonym. Celem nowelizacji było wzmocnienie pozycji prawnej ubezpieczonego poprzez nadanie tymże podmiotom nowych praw podmiotowych. Cześć spośród nowelizowanych regulacji wywarła wskazany efekt, jednak praktyka rynku pokazała, iż ma to miejsce kosztem pozycji prawnej ubezpieczającego, co w istocie nadało poczynionym zmianom wiele kontrowersji. Artykuł przedstawia kilka problemów związanych z omawianymi nowelizacjami.Item Problematyka zaskarżania uchwał rad nadzorczych spółek kapitałowych(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Mizerski, DominikArtykuł przedstawia kwestie związane z problematyką charakteru prawnego uchwał rad nadzorczych spółek kapitałowych oraz podstawą ich zaskarżania. W artykule zaprezentowano zmienność stanowisk orzecznictwa oraz doktryny na przedstawioną problematykę. Ewaluowały one począwszy od braku możliwości zaskarżania uchwał rad nadzorczych spółek kapitałowych, poprzez ich zaskarżanie w drodze analogicznego stosowania przepisów o zaskarżaniu zgromadzeń spółek kapitałowych, aż do ostatecznego zaakceptowania dopuszczalności ich zaskarżania w drodze powództwa o ustalenie. W opracowaniu wskazano również na korzyści oraz zagrożenia związane z przyjęciem jednego z przedstawionych stanowisk.Item System rejestracji ukarań za popełnienie wykroczenia(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Laskowski, ŁukaszW artykule omówiono powszechne systemy rejestracji wykroczeń ze szczególnym uwzględnieniem rejestru wykroczeń przeciwko mieniu. Krytycznie oceniono szeroki katalog przetwarzanych informacji i ograniczenie prawa dostępu osoby figurującej w ewidencji do danych na jej temat. Przedstawiono wnioski dotyczące okresu przetwarzania danych w rejestrze, usuwania z niego informacji w związku z zatarciem ukarania i przyznania dostępu osobie pokrzywdzonej do danych na swój temat i danych sprawcy wykroczenia.Item Granice odpowiedzialności karnej za przestępstwo składania fałszywych zeznań w interpretacji Sądu Najwyższego(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Kaczmar, Paulina; Krzyżaniak, BarbaraW niniejszym artykule analizie poddano problem zakresu kryminalizacji przestępstwa fałszywych zeznań z uwzględnieniem nowelizacji art. 233 Kodeksu karnego z dnia 11 marca 2016 r. oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego. W opracowaniu skupiono się na interpretacji uchwał Sądu Najwyższego z lat 1991 i 2007 oraz postanowienia z 2020 r., które dotyczyły składania fałszywych zeznań w obawie przed odpowiedzialnością karną grożącą osobom te zeznania składającym oraz im najbliższym. Uchwała z 1991 r. oraz dwie uchwały z 2007 r. poprzez wprowadzenie do porządku prawnego kontratypów pozaustawowych, koncentrujących się wokół prawa do obrony, przesądzały o tym, kto nie ponosi odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań. Orzeczenia te wskazywały na okoliczności, w których może dojść do wyłączenia bezprawności czynu, począwszy od uchwały z roku 1991 r., w której podkreślono, że nie będzie ponosiła odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań osoba, która zeznania złożyła jako świadek we własnej sprawie, poprzez uchwałę z 26 kwietnia 2007 r., która potwierdzała taki stan rzeczy, aż do uchwały z 20 września 2007 r., zgodnie z którą za fałszywe zeznania nie będzie odpowiadała osoba, które złożyła je w celu realizacji prawa do obrony. Postanowienie z 15 stycznia 2020 r., stanowiące rekonstrukcję ratio legis ustawodawcy, który wprowadził nowelizację Kodeksu karnego z marca 2016 r., przesądziło, że funkcjonujące wcześniej kontratypy pozaustawowe wprowadzone przez wymienione powyżej uchwały, nie mają już racji bytu oraz, że aktualnie za składanie fałszywych zeznań co do zasady odpowiadał będzie każdy, nawet składający je w obawie przed odpowiedzialnością karną. Wydane ostatnio postanowienie nie wyjaśniło kontrowersji związanych ze stosowaniem art. 233 § 1a Kodeksu karnego, ale pogłębiło wątpliwości co do jego konstytucyjności.Item Relacje między jawnością życia publicznego a ochroną danych osobowych w reżimie ustawy o dostępie do informacji publicznej(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Krystman, Martyna; Krzanowski, MarcelNiniejszy artykuł porusza kwestię pogodzenia w ramach porządku prawnego dwóch niezwykle ważnych wartości, jakimi są jawność życia publicznego oraz ochrona prywatności. Omawiane zagadnienie jest analizowane z uwzględnieniem zarówno ustawodawstwa krajowego, jak i rozwiązań obowiązujących na poziomie europejskim. Warstwa teoretycznoprawna pracy jest poświęcona wytłumaczeniu kluczowych pojęć. W oparciu o orzecznictwo polskich sądów administracyjnych zostały kolejno wskazane przykłady sytuacji, w których udostępnienie danych osobowych w trybie dostępu do informacji publicznej było dopuszczalne. Rozważania prowadzą do finalnego stwierdzenia, że szczególnej ochronie podlegają informacje dotyczące podmiotów indywidualnych w zakresie, w jakim dotyczą ich prywatności lub tajemnicy przedsiębiorcy, jednak ograniczenie to nie obejmuje szeroko rozumianych podmiotów pełniących funkcje publiczne.Item Umowa międzynarodowa jako podstawa decyzji administracyjnej(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Krystman, MartynaCelem artykułu jest rozważenie problematyki relacji pomiędzy ustawą a umową międzynarodową w kontekście wydawania decyzji administracyjnych. Artykuł przedstawia postulaty prezentowane przez doktrynę i orzecznictwo sądów polskich. Całość wywodu poprzedzają rozważania o charakterze ustrojowym oraz terminologicznym. W toku prowadzonych rozważań rozpatrywany jest problem czy umowa międzynarodowa może stanowić podstawę do wydania aktu indywidualnego, jakim jest decyzja administracyjna. Analizie podlega także kwestia, czy podstawą taką może być każda umowa międzynarodowa czy tylko określone ich rodzaje. Ostateczne konkluzje prowadzą do wniosku, że organy administracji w toku działania winny bazować nie tylko na przepisach prawa krajowego, lecz także prawa międzynarodowego, w tym umów międzynarodowych. Zapisy traktatów mogą przy tym stanowić źródło uprawnień organów administracji, aczkolwiek bezpośrednią podstawą decyzji administracyjnej może zostać jedynie umowa międzynarodowa ratyfikowana i ogłoszona w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej.Item Algorytmiczne dziennikarstwo w świetle prawa autorskiego(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Kowala, MichalinaCelem niniejszego artykułu jest podjęcie próby odpowiedzi na pytanie czy artykuły prasowe generowane przez sztuczną inteligencję mogą być traktowane jako utwory w rozumieniu polskiego prawa autorskiego. Punktem wyjścia do rozważań jest analiza orzeczenia Sądu Rejonowego z Nanshan z prowincji Kanton w Chinach uznającego za utwór artykuł wygenerowany przez oprogramowanie „Dreamwriter”. Ponadto przedstawione zostały przesłanki decydujące o zakwalifikowaniu materiału prasowego jako utworu w prawie polskim, oryginalność i indywidualny charakter, co znajduje także odbicie w regulacjach unijnych. W artykule zaprezentowany został przegląd wiodących koncepcji dotyczących prawnej kwalifikacji dzieł wygenerowanych przez sztuczną inteligencję z jedynie minimalnym udziałem człowieka, bowiem w dobie obecnych przemian technologicznych może okazać się, że ta wyłącznie ludzka koncepcja autorstwa będzie wymagała rewizji.Item Kontrolne i nadzorcze zdania Państwowej Komisji Wyborczej(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Kołbuc, MichałPrzedmiotem artykułu jest analiza zadań kontrolnych oraz nadzorczych przypadających Państwowej Komisji Wyborczej. Na potrzeby niniejszego opracowania przyjęto, że Państwowa Komisja Wyborcza jest organem nadzorczym czuwającym nad przestrzeganiem prawa wyborczego. Artykuł odnosi się do formy prawnej i pozycji PKW w systemie organów kontrolnych w Polsce.Item Rozwój samorządu zawodowego w okresie II Rzeczypospolitej(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Kliczek-Paśnicka, AnnaSamorząd zawodowy jest jedną z form decentralizacji administracji publicznej. Ma on na celu ochronę określonych zawodów, które ze względu na interes społeczny wymagają najwyższych kwalifikacji merytorycznych oraz moralnych. Choć instytucje samorządu zawodowego swoje prawne funkcjonowanie na ziemiach polskich rozpoczęły podczas zaborów, ich znaczący rozwój nastąpił w okresie II Rzeczypospolitej. Powstał wówczas samorząd adwokacki, notarialny, lekarski, lekarsko-dentystyczny oraz aptekarski. W latach 1918–1939 instytucje samorządu zawodowego stanowiły istotny element struktury administracyjnej państwa. Korporacje zawodowe uznawane były za związki publicznoprawne, działające poprzez własne organy i posiadające jasno określone kompetencje. Rozwój samorządu zawodowego przerwał wybuch II wojny światowej, zaś jego rzeczywista odbudowa nastąpiła dopiero w okresie transformacji ustrojowej w 1989 r. Niewątpliwie regulacje prawne obowiązujące w II Rzeczypospolitej stanowiły podstawę prawną restytucji korporacji zawodowych.Item Możliwość dochodzenia należności powstałych w związku z wyrządzoną szkodą komunikacyjną w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Jusik, MichalinaKwestia związana z możliwością dochodzenia odszkodowania wciąż budzi wiele wątpliwości, szczególnie w zakresie dochodzenia roszczeń z tytułu naprawy uszkodzonego pojazdu oraz najmu pojazdu zastępczego. Możliwość dochodzenia roszczeń w związku z naprawą uszkodzonego pojazdu została poruszona w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego, który jednoznacznie wskazał na możliwość dochodzenia przez osoby poszkodowane roszczeń w wysokości kosztów hipotetycznych, a nie zaś jedynie kosztów realnie poniesionych. W artykule przedstawiono najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego, szczególnie zwrócono uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2019 r., III CZP 91/18, w którym określono zakres normalnych granic odpowiedzialności za szkodę w przypadku dochodzenia roszczeń odszkodowawczych w związku ze szkodą wyrządzoną w pojeździe. Kolejną kwestią poddaną analizie jest możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych tytułem najmu pojazdu zastępczego w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego, regulującego zakres normalnych granic odpowiedzialności za szkodę w zakresie czasu trwania uzasadnionego najmu pojazdu zastępczego. W tym zakresie przedstawiona została uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2019 r., III CZP 84/18, w której uznano, iż w przypadku przedłużającej się naprawy zakres odpowiedzialności również spoczywa na ubezpieczycielu w przypadku dochodzenia roszczeń tytułem najmu pojazdu zastępczego, chyba że działania związane z przedłużającą się naprawą są wynikiem działania poszkodowanego lub osoby trzeciej. Na koniec w niniejszej pracy przedstawiono postulaty de lege ferenda w odniesieniu do projektu ustawy obejmującego możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, który porusza wiele istotnych regulacji w zakresie prawa ubezpieczeń.Item Slovak experience with the Register of Public Sector Partners and its impact on public procurement(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Ivančík, JánW artykule przeanalizowano niedawno zmienione ustawodawstwo Republiki Słowackiej, które ma na celu szczegółowe zbadanie istnienia beneficjentów rzeczywistych, i które ma zasadniczy wpływ na sektor zamówień publicznych. Autor wskazuje na zalety i słabości Rejestru Partnerów Sektora Publicznego oraz opisuje unikalne słowackie ustawodawstwo, które może w przyszłości stać się źródłem doświadczeń dla innych krajów UE.Item Ograniczenie handlu a konstytucyjne prawa i wolności przedsiębiorców(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Gurazda, PaulaPolska jest kolejnym państwem Unii Europejskiej, który zdecydował się na wprowadzenie ograniczenia handlu w niedziele i święta. Głównym celem artykułu jest analiza zawartych w uzasadnieniu do projektu ustawy społecznych i ekonomicznych przesłanek wprowadzenia takiej regulacji jako działania państwa w ramach ograniczania wolności gospodarczej. Wolność gospodarcza jest nie tylko niezbędnym czynnikiem rozwoju społecznej gospodarki rynkowej w prawidłowo funkcjonującym demokratycznym państwie prawa, ale stanowi zarazem uniwersalne prawo człowieka o charakterze społeczno-gospodarczym. Nie jest jednak prawem nieograniczonym. W związku z wdrożoną ustawą, dokonana została analiza nad kwestią przesłanek wprowadzenia takiej regulacji. Refleksji poddana została także zgodność ustawy dotyczącej ograniczenia handlu z Konstytucją RP, w szczególności w kontekście społecznej gospodarki rynkowej w demokratycznym państwie prawa oraz granic wolności gospodarczej, a także kwestii proporcjonalności ograniczeń w stosunku do ich celu.Item Wykorzystanie technologii blockchain w zakresie przechowywania dokumentów na gruncie prawa bankowego(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Gałus, DominikaArtykuł poświęcony jest analizie kwestii teoretycznych oraz praktycznych związanych z dopuszczeniem przez prawodawcę na podstawie art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 marca 2020 r., w sprawie dokumentów związanych z czynnościami bankowymi, sporządzanych na informatycznych nośnikach danych (Dz. U. z 2020 r., poz. 476), możliwości wykorzystania przez banki technologii blockchain w zakresie przechowywania dokumentów związanych z czynnościami bankowymi. Głównym motywem dla przeprowadzenia analizy była znikoma wiedza na temat technologii blockchain, cech umożliwiających jej wykorzystanie w działalności instytucji funkcjonujących w ramach sektora bankowego jako trwałego nośnika, jak również analiza możliwości poniesienia przez bank odpowiedzialności administracyjnej w przypadku popełnienia deliktu administracyjnego stypizowanego w art. 5 ust. 2 tego rozporządzenia. Z uwagi na innowacyjność oraz perspektywiczny charakter wykorzystywania nowych technologii w zakresie działalności gospodarczej prowadzonej przez banki, przeprowadzono szczegółową analizę treści art. 5 ust. 2 rozporządzenia, w celu zaprezentowania praktycznych aspektów związanych z wykorzystywaniem technologii blockchain.Item Granica między wolnością sumienia i wyznania a laickością państwa na przykładzie noszenia chusty islamskiej w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka(Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020) Drewniowska, KingaCelem niniejszego opracowania jest analiza treści wolności sumienia i wyznania zagwarantowana na podstawie przepisów Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz odniesienie tej regulacji prawnej do problematyki eksponowania w przestrzeni publicznej wyznania poprzez noszenie chusty islamskiej. Zagadnienie to zostanie omówione na podstawie najbardziej reprezentatywnych orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w tej materii, tj. decyzji w sprawie Dehlab przeciwko Szwajcarii, wyroku w sprawie Leyla Sahin przeciwko Turcji oraz wyroku w sprawie Dogru przeciwko Francji.